Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) chiếm tỷ trọng lớn và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng xã hội. Theo số liệu từ Ngân hàng thương mại TNHH MTV Dầu khí toàn cầu — Chi nhánh Thăng Long (GPBank Thăng Long), hoạt động cho vay DNNVV giai đoạn 2018-2020 có nhiều bước phát triển nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về quy mô và chất lượng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay DNNVV tại GPBank Thăng Long, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay trong giai đoạn tiếp theo đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại chi nhánh GPBank Thăng Long, sử dụng số liệu thứ cấp giai đoạn 2018-2020 và khảo sát sơ cấp tháng 4/2021. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ ngân hàng mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và góp phần phát triển kinh tế địa phương thông qua việc thúc đẩy nguồn vốn cho DNNVV.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Khái niệm DNNVV: Theo Nghị định số 39/2018/NĐ-CP, DNNVV được phân loại dựa trên số lao động, doanh thu và vốn, với đặc điểm quy mô nhỏ, tiềm lực tài chính hạn chế, đa dạng ngành nghề và tính linh hoạt cao.
  • Hoạt động cho vay ngân hàng: Được hiểu là việc ngân hàng cung cấp vốn có hoàn trả kèm lãi suất, dựa trên nguyên tắc tín nhiệm và cam kết pháp lý. Cho vay DNNVV có đặc thù rủi ro cao do quy mô nhỏ và khả năng tài chính hạn chế của khách hàng.
  • Mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự (1988): Được sử dụng để đánh giá chất lượng dịch vụ cho vay qua 5 yếu tố chính gồm tính hữu hình, sự đảm bảo, độ tin cậy, tính đáp ứng và sự đồng cảm.
  • Chỉ tiêu đánh giá phát triển cho vay DNNVV: Bao gồm các chỉ tiêu định lượng như số lượng khách hàng, doanh số cho vay, dư nợ, tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu, thu nhập từ cho vay; và chỉ tiêu định tính dựa trên sự hài lòng của khách hàng.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng số liệu thứ cấp từ báo cáo hoạt động kinh doanh của GPBank Thăng Long giai đoạn 2018-2020 và dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 126 khách hàng DNNVV trong tháng 4/2021.
  • Phương pháp chọn mẫu: Áp dụng phương pháp Slovin với sai số 5%, từ tổng số 238 khách hàng DNNVV đang vay vốn tại chi nhánh, chọn mẫu 150 phiếu khảo sát, thu về 126 phiếu hợp lệ.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 25.0 để phân tích thống kê mô tả, đối chiếu so sánh và tổng hợp dữ liệu. Phân tích định lượng tập trung vào các chỉ tiêu tăng trưởng dư nợ, doanh số cho vay, tỷ lệ nợ xấu; phân tích định tính dựa trên mô hình SERVQUAL để đánh giá sự hài lòng khách hàng.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu thứ cấp từ 2018-2020, khảo sát sơ cấp tháng 4/2021, đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng dư nợ cho vay DNNVV: Dư nợ cho vay DNNVV tại GPBank Thăng Long tăng trưởng trung bình khoảng 12% mỗi năm trong giai đoạn 2018-2020, tuy nhiên quy mô dư nợ vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng thị trường.
  2. Cơ cấu khách hàng và sản phẩm cho vay: Khách hàng DNNVV chủ yếu là doanh nghiệp TNHH và doanh nghiệp tư nhân, hoạt động trong các ngành thương mại dịch vụ và sản xuất. Sản phẩm cho vay đa dạng nhưng tập trung chủ yếu vào cho vay ngắn và trung hạn.
  3. Chất lượng cho vay: Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu duy trì ở mức khoảng 2,5% và 1,8% tương ứng, thấp hơn mức trung bình ngành, cho thấy chất lượng tín dụng được kiểm soát tốt nhưng vẫn cần cải thiện để giảm thiểu rủi ro.
  4. Sự hài lòng của khách hàng: Kết quả khảo sát cho thấy mức độ hài lòng trung bình về các yếu tố dịch vụ cho vay đạt 3,8/5 điểm. Yếu tố "tính hữu hình" và "tính đảm bảo" được đánh giá cao nhất, trong khi "lãi suất cho vay" và "tính đáp ứng" còn hạn chế, với điểm trung bình lần lượt là 3,4 và 3,5.

Thảo luận kết quả

Kết quả tăng trưởng dư nợ cho vay DNNVV phản ánh nỗ lực của GPBank Thăng Long trong việc mở rộng thị trường khách hàng nhỏ và vừa, tuy nhiên quy mô còn hạn chế do các rào cản về thủ tục và năng lực tài chính của khách hàng. Tỷ lệ nợ xấu thấp hơn mức trung bình ngành cho thấy công tác thẩm định và kiểm soát rủi ro được thực hiện nghiêm túc, phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại các ngân hàng thương mại khác. Sự hài lòng khách hàng về dịch vụ cho vay cho thấy ngân hàng đã chú trọng đầu tư cơ sở vật chất và nâng cao trình độ cán bộ tín dụng, nhưng vẫn cần cải thiện chính sách lãi suất và tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu vay vốn nhanh chóng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ, bảng phân tích tỷ lệ nợ xấu và biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng theo từng yếu tố để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng chính sách cho vay phù hợp với DNNVV: Điều chỉnh các điều kiện vay vốn linh hoạt hơn, giảm bớt thủ tục hành chính, mở rộng các sản phẩm cho vay ngắn, trung và dài hạn phù hợp với đặc thù ngành nghề của DNNVV. Thời gian thực hiện: 2022-2025. Chủ thể: Ban lãnh đạo GPBank Thăng Long.
  2. Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng: Tăng cường đào tạo cán bộ tín dụng về kỹ năng tư vấn, thẩm định và xử lý hồ sơ nhanh gọn, đồng thời cải thiện quy trình giải ngân để rút ngắn thời gian cho vay. Thời gian: 2022-2023. Chủ thể: Phòng nhân sự và phòng tín dụng.
  3. Tăng cường công tác marketing và truyền thông: Đẩy mạnh các hoạt động quảng bá sản phẩm cho vay DNNVV, tổ chức hội thảo, tư vấn trực tiếp tại các khu công nghiệp và địa phương để tiếp cận khách hàng tiềm năng. Thời gian: 2022-2024. Chủ thể: Phòng marketing.
  4. Kiểm soát và giám sát rủi ro tín dụng chặt chẽ: Thiết lập hệ thống giám sát nợ quá hạn, nợ xấu, tăng cường kiểm tra sử dụng vốn vay đúng mục đích, xử lý kịp thời các khoản nợ khó đòi. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Ban kiểm soát nội bộ và phòng tín dụng.
  5. Đầu tư công nghệ thông tin hiện đại: Áp dụng các phần mềm quản lý tín dụng tiên tiến, hỗ trợ thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng để nâng cao hiệu quả thẩm định và quản lý rủi ro. Thời gian: 2023-2025. Chủ thể: Ban công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo ngân hàng thương mại: Giúp hoạch định chiến lược phát triển cho vay DNNVV, nâng cao hiệu quả kinh doanh và quản lý rủi ro.
  2. Cán bộ tín dụng và nhân viên ngân hàng: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay, cải thiện kỹ năng thẩm định và chăm sóc khách hàng.
  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển cho vay DNNVV, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.
  4. Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Hiểu rõ các chính sách, quy trình vay vốn tại ngân hàng, từ đó chuẩn bị hồ sơ và phương án kinh doanh phù hợp để tiếp cận nguồn vốn hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao DNNVV lại khó tiếp cận nguồn vốn ngân hàng?
    Doanh nghiệp nhỏ và vừa thường có quy mô vốn nhỏ, tài sản đảm bảo hạn chế, phương án kinh doanh chưa hoàn thiện và trình độ quản lý còn yếu, dẫn đến rủi ro tín dụng cao khiến ngân hàng thận trọng trong việc cấp vốn.

  2. Các chỉ tiêu nào được sử dụng để đánh giá phát triển cho vay DNNVV?
    Bao gồm số lượng khách hàng vay, doanh số cho vay, dư nợ cho vay, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu và thu nhập từ cho vay. Các chỉ tiêu này phản ánh quy mô, chất lượng và hiệu quả hoạt động cho vay.

  3. Mô hình SERVQUAL giúp gì trong đánh giá chất lượng dịch vụ cho vay?
    Mô hình này đo lường sự hài lòng của khách hàng qua 5 yếu tố: tính hữu hình, sự đảm bảo, độ tin cậy, tính đáp ứng và sự đồng cảm, giúp ngân hàng nhận diện điểm mạnh và điểm yếu trong dịch vụ để cải tiến.

  4. Làm thế nào để giảm tỷ lệ nợ xấu trong cho vay DNNVV?
    Cần nâng cao chất lượng thẩm định hồ sơ, kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng vốn vay, tăng cường giám sát và xử lý nợ kịp thời, đồng thời đào tạo cán bộ tín dụng chuyên nghiệp.

  5. Các giải pháp nào giúp ngân hàng mở rộng cho vay DNNVV hiệu quả?
    Bao gồm điều chỉnh chính sách cho vay linh hoạt, nâng cao chất lượng dịch vụ, đẩy mạnh marketing, đầu tư công nghệ và tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng phát triển hoạt động cho vay DNNVV tại GPBank Thăng Long giai đoạn 2018-2020, chỉ ra những kết quả tích cực và hạn chế còn tồn tại.
  • Các chỉ tiêu định lượng và định tính đều cho thấy ngân hàng đã có bước phát triển nhưng cần cải thiện về quy mô cho vay và chất lượng dịch vụ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm mở rộng chính sách cho vay, nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng cường marketing và kiểm soát rủi ro.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc hỗ trợ GPBank Thăng Long phát triển hoạt động cho vay DNNVV đến năm 2025.
  • Khuyến nghị các nhà quản lý ngân hàng áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả kinh doanh và góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo GPBank Thăng Long nên triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời. Các cán bộ tín dụng cần được đào tạo nâng cao kỹ năng và kiến thức chuyên môn. Độc giả quan tâm có thể liên hệ để nhận bản đầy đủ luận văn và tham khảo chi tiết các số liệu, biểu đồ minh họa.