Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, nhu cầu nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng nghề nghiệp của người lao động ngày càng gia tăng, đặc biệt tại các địa phương chưa có trường đại học như tỉnh Đắk Nông. Theo ước tính, Trung tâm Giáo dục Thường xuyên (GDTX) tỉnh Đắk Nông đã tổ chức liên kết đào tạo đại học hệ vừa làm, vừa học (VLVH) với quy mô đào tạo khoảng 500 học viên trong năm học 2017-2018, trải rộng trên nhiều ngành như Sư phạm Tiểu học, Mầm non, Luật, Kế toán và Xây dựng cầu đường. Tuy nhiên, hoạt động quản lý liên kết đào tạo tại đây còn nhiều khó khăn do hạn chế về đội ngũ cán bộ quản lý, cơ sở vật chất và sự đồng bộ trong tổ chức.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động liên kết đào tạo đại học hệ VLVH tại Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông trong giai đoạn 2013-2018, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. Nghiên cứu tập trung vào các nội dung quản lý mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình, phương thức tổ chức liên kết và các điều kiện hỗ trợ hoạt động đào tạo.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hoàn thiện công tác quản lý giáo dục thường xuyên, đáp ứng nhu cầu học tập suốt đời của người dân, đồng thời hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa địa phương. Các chỉ số như tỷ lệ học viên tốt nghiệp, mức độ hài lòng của học viên và cán bộ quản lý được kỳ vọng cải thiện rõ rệt sau khi áp dụng các biện pháp đề xuất.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết quản lý chủ đạo: lý thuyết quản lý hành chính công và lý thuyết quản trị giáo dục. Lý thuyết quản lý hành chính công nhấn mạnh vai trò của chủ thể quản lý trong việc hoạch định, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm đạt mục tiêu chung. Lý thuyết quản trị giáo dục tập trung vào việc quản lý mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình, phương thức tổ chức và các điều kiện hỗ trợ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Liên kết đào tạo (LKĐT): Hình thức hợp tác giữa cơ sở chủ trì đào tạo và cơ sở phối hợp hoặc đặt lớp nhằm tổ chức đào tạo và cấp bằng đại học hệ VLVH.
  • Quản lý hoạt động LKĐT: Quá trình tác động có kế hoạch của chủ thể quản lý lên các nội dung và chức năng quản lý để đảm bảo chất lượng đào tạo.
  • Đào tạo hệ vừa làm, vừa học (VLVH): Hình thức đào tạo dành cho người đã đi làm nhưng muốn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.
  • Chức năng quản lý: Bao gồm kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.
  • Điều kiện hỗ trợ đào tạo: Cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ, giảng viên, tài chính và môi trường sư phạm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Số liệu thống kê về quy mô đào tạo, đội ngũ cán bộ, giảng viên và cơ sở vật chất tại Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2013-2018.
  • Khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý, giảng viên và học viên tham gia các lớp liên kết đào tạo.
  • Tài liệu pháp luật liên quan đến quản lý và tổ chức liên kết đào tạo như Quyết định 42/2008/QĐ-BGDĐT và Thông tư 07/2017/TT-BGDĐT.

Phương pháp phân tích bao gồm phân tích định tính và định lượng, sử dụng thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng và hiệu quả quản lý. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 100 người gồm cán bộ quản lý, giảng viên và học viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2013 đến 2018, tập trung vào Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô đào tạo và đội ngũ cán bộ: Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông tổ chức liên kết đào tạo đại học hệ VLVH với khoảng 10 ngành học, thu hút hơn 400 học viên trong năm học 2017-2018. Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ quản lý còn thiếu kinh nghiệm, chỉ khoảng 60% cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

  2. Thực trạng quản lý mục tiêu đào tạo: Việc xây dựng và quản lý mục tiêu đào tạo chưa đồng bộ, chỉ có khoảng 55% cán bộ quản lý và giảng viên đánh giá mục tiêu đào tạo được xác định rõ ràng và phù hợp với nhu cầu địa phương. Sự phối hợp giữa Trung tâm và cơ sở chủ trì đào tạo còn hạn chế, dẫn đến khó khăn trong việc điều chỉnh kế hoạch đào tạo.

  3. Quản lý nội dung và phương thức tổ chức liên kết: Khoảng 70% học viên và cán bộ quản lý đánh giá nội dung chương trình đào tạo phù hợp nhưng phương thức tổ chức liên kết còn nhiều bất cập, đặc biệt trong việc phối hợp giảng dạy và kiểm tra đánh giá. Trung tâm chỉ tham gia giảng dạy tối đa 30% nội dung theo quy định, gây hạn chế trong việc kiểm soát chất lượng đào tạo.

  4. Điều kiện hỗ trợ và cơ sở vật chất: Cơ sở vật chất của Trung tâm còn thiếu thốn, diện tích phòng học trung bình chỉ đạt khoảng 1.8 m²/sinh viên, thấp hơn tiêu chuẩn 2 m²/sinh viên theo quy định. Tài chính đầu tư cho hoạt động liên kết đào tạo chưa đáp ứng đủ nhu cầu, ảnh hưởng đến việc nâng cấp trang thiết bị và hỗ trợ học viên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ sự thiếu đồng bộ trong quản lý giữa Trung tâm GDTX và các cơ sở chủ trì đào tạo, cũng như hạn chế về nguồn lực cán bộ và cơ sở vật chất. So với một số địa phương khác, tỷ lệ cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn phù hợp tại Đắk Nông thấp hơn khoảng 15%, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quản lý.

Việc quản lý mục tiêu đào tạo chưa chặt chẽ làm giảm hiệu quả trong việc đáp ứng nhu cầu nhân lực địa phương, đồng thời gây khó khăn trong việc điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp với thực tế. Phương thức tổ chức liên kết theo hình thức đặt lớp đào tạo chiếm ưu thế nhưng lại hạn chế sự tham gia giảng dạy của Trung tâm, làm giảm khả năng kiểm soát chất lượng.

Cơ sở vật chất và tài chính là những yếu tố khách quan nhưng có tác động lớn đến hiệu quả quản lý và chất lượng đào tạo. Việc thiếu hụt diện tích phòng học và trang thiết bị hiện đại làm giảm chất lượng môi trường học tập, ảnh hưởng đến sự hài lòng và kết quả học tập của học viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ cán bộ quản lý có trình độ phù hợp, biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của học viên về nội dung và phương thức đào tạo, cũng như bảng thống kê diện tích phòng học và kinh phí đầu tư qua các năm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý và giảng viên: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý cho cán bộ quản lý và giảng viên trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc Trung tâm phối hợp với các cơ sở đào tạo chủ trì.

  2. Xây dựng và quản lý mục tiêu đào tạo rõ ràng, phù hợp: Thiết lập quy trình xác định mục tiêu đào tạo dựa trên khảo sát nhu cầu nhân lực địa phương hàng năm, đảm bảo mục tiêu ngắn hạn và dài hạn được cập nhật và thực hiện nghiêm túc. Thời gian triển khai trong 6 tháng đầu năm, do phòng Kế hoạch - Đào tạo chủ trì.

  3. Đổi mới phương thức tổ chức liên kết đào tạo: Khuyến khích hình thức liên kết phối hợp đào tạo thay thế dần cho hình thức đặt lớp đào tạo, tăng cường sự tham gia giảng dạy của cán bộ Trung tâm, nâng cao chất lượng kiểm tra, đánh giá. Thực hiện trong 2 năm, do Ban Giám đốc Trung tâm và cơ sở chủ trì đào tạo phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và tài chính: Lập kế hoạch đầu tư nâng cấp phòng học, trang thiết bị hiện đại, đảm bảo diện tích tối thiểu 2 m²/sinh viên và các điều kiện hỗ trợ khác. Kinh phí huy động từ ngân sách địa phương và các nguồn xã hội hóa trong vòng 3 năm. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc Trung tâm phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo.

  5. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức: Thực hiện các chương trình truyền thông, tập huấn về tầm quan trọng của chất lượng đào tạo cho cán bộ, giảng viên và học viên định kỳ hàng năm. Chủ thể là phòng Tổ chức - Hành chính và phòng Đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục tại các Trung tâm GDTX cấp tỉnh: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý liên kết đào tạo đại học hệ VLVH, từ đó áp dụng vào thực tiễn quản lý tại địa phương.

  2. Giảng viên và nhân viên các cơ sở chủ trì đào tạo: Nắm bắt được vai trò phối hợp, trách nhiệm trong liên kết đào tạo, nâng cao chất lượng giảng dạy và quản lý học viên.

  3. Nhà hoạch định chính sách giáo dục: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực trạng để xây dựng chính sách phát triển giáo dục thường xuyên phù hợp với đặc thù địa phương.

  4. Học viên và người học hệ vừa làm, vừa học: Hiểu rõ về quy trình, điều kiện và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, từ đó chủ động trong quá trình học tập và phát triển nghề nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Liên kết đào tạo đại học hệ vừa làm, vừa học là gì?
    Liên kết đào tạo đại học hệ VLVH là hình thức hợp tác giữa cơ sở chủ trì đào tạo và trung tâm GDTX nhằm tổ chức đào tạo cho người đã đi làm nhưng muốn nâng cao trình độ, thông qua các lớp học tại địa phương.

  2. Tại sao quản lý hoạt động liên kết đào tạo lại quan trọng?
    Quản lý tốt giúp đảm bảo chất lượng đào tạo, phù hợp với nhu cầu nhân lực địa phương, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và sự hài lòng của học viên.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý liên kết đào tạo tại Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông?
    Bao gồm yếu tố khách quan như nhu cầu nhân lực, chính sách quản lý, cơ sở vật chất và tài chính; yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, chất lượng giảng viên và ý thức học viên.

  4. Phương thức tổ chức liên kết đào tạo nào hiệu quả hơn?
    Liên kết phối hợp đào tạo được đánh giá cao hơn vì cho phép Trung tâm GDTX tham gia giảng dạy và quản lý chất lượng trực tiếp, trong khi hình thức đặt lớp đào tạo hạn chế sự kiểm soát.

  5. Làm thế nào để nâng cao chất lượng quản lý liên kết đào tạo?
    Thông qua đào tạo nâng cao năng lực cán bộ, xây dựng mục tiêu đào tạo rõ ràng, đổi mới phương thức tổ chức, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động liên kết đào tạo đại học hệ VLVH tại Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông trong giai đoạn 2013-2018.
  • Phát hiện nhiều hạn chế về năng lực cán bộ, quản lý mục tiêu, phương thức tổ chức và điều kiện hỗ trợ đào tạo.
  • Đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bao gồm nâng cao năng lực cán bộ, quản lý mục tiêu, đổi mới phương thức tổ chức và tăng cường đầu tư cơ sở vật chất.
  • Các biện pháp được đánh giá có tính cần thiết và khả thi, hướng tới nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu nhân lực địa phương.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai các biện pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu để hoàn thiện công tác quản lý liên kết đào tạo.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng đào tạo tại Trung tâm GDTX tỉnh Đắk Nông, góp phần phát triển nguồn nhân lực bền vững cho địa phương!