I. Khái niệm đặc điểm và vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
Luận văn mở đầu bằng việc khẳng định tầm quan trọng của thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) trong nền kinh tế hiện đại. TTKDTM được định nghĩa là hình thức thanh toán không sử dụng tiền mặt vật lý mà thông qua việc chuyển khoản giữa các tài khoản ngân hàng hoặc bù trừ thông qua trung gian tài chính. Đặc điểm nổi bật của TTKDTM là sự tách biệt về thời gian và không gian giữa việc giao hàng và thanh toán. Luận văn nhấn mạnh vai trò của ngân hàng như trung gian quan trọng trong quá trình này. TTKDTM mang lại nhiều ưu điểm như tiết kiệm chi phí in ấn, vận chuyển và bảo quản tiền mặt, giảm thiểu rủi ro mất cắp, đồng thời tăng tính minh bạch và kiểm soát của nhà nước đối với các giao dịch tài chính. Luận văn trích dẫn Nghị định 101/2012/NĐ-CP để làm rõ khái niệm “dịch vụ TTKDTM” là dịch vụ do ngân hàng cung cấp cho khách hàng để thanh toán hàng hóa và dịch vụ qua tài khoản mà không sử dụng tiền mặt. Vai trò của TTKDTM được nhấn mạnh ở cả cấp độ vi mô và vĩ mô. Ở cấp độ vi mô, TTKDTM giúp ngân hàng huy động vốn, mở rộng hoạt động tín dụng, tăng cường mối quan hệ với doanh nghiệp. Ở cấp độ vĩ mô, TTKDTM hỗ trợ nhà nước kiểm soát lượng tiền trong nền kinh tế, tăng hiệu quả điều tiết kinh tế. Luận văn cũng phân tích lợi ích của dịch vụ thanh toán qua tài khoản đối với các chủ thể liên quan, bao gồm ngân hàng nhà nước, kho bạc nhà nước, các ngân hàng thương mại và người sử dụng.
II. Tổng quan pháp luật về TTKDTM và thực tiễn thi hành
Luận văn tiếp tục phân tích quá trình phát triển và những thành tựu của pháp luật về TTKDTM tại Việt Nam. Mặc dù đạt được những bước tiến đáng kể, pháp luật hiện hành vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập. Luận văn chỉ ra những khó khăn trong thực tiễn thi hành pháp luật về TTKDTM, bao gồm cả những thành tựu và hạn chế. Phần này cung cấp cái nhìn tổng quan về khung pháp lý hiện hành, đồng thời làm nổi bật những vấn đề cần được hoàn thiện để thúc đẩy sự phát triển của TTKDTM. Việc phân tích thực tiễn thi hành pháp luật giúp làm rõ khoảng cách giữa lý thuyết và thực tế, từ đó đề xuất những giải pháp phù hợp hơn.
III. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật về TTKDTM
Dựa trên những phân tích về lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật về TTKDTM tại Việt Nam. Luận văn đề cập đến chủ trương, định hướng của Đảng và chính sách của Nhà nước về hoàn thiện khung pháp lý, làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp cụ thể. Các giải pháp được đề xuất bao gồm cả việc hoàn thiện các quy định pháp luật và các biện pháp bảo đảm thực hiện. Phần này thể hiện tính ứng dụng cao của luận văn, góp phần đưa ra những kiến nghị thiết thực cho việc phát triển TTKDTM tại Việt Nam. Việc kết hợp giữa phân tích lý luận và thực tiễn giúp cho các giải pháp đề xuất mang tính khả thi và hiệu quả.
IV. Đánh giá chung và kết luận
Luận văn tổng kết lại những nội dung đã trình bày, đánh giá chung về tình hình pháp luật và thực tiễn TTKDTM tại Việt Nam. Từ đó, luận văn đưa ra kết luận về những vấn đề pháp lý cần hoàn thiện để thúc đẩy sự phát triển của TTKDTM, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Luận văn khẳng định lại mục đích nghiên cứu là làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về pháp luật điều chỉnh hoạt động TTKDTM, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện khung pháp lý. Kết luận của luận văn mang tính tổng quát, khái quát được những điểm chính và đóng góp của nghiên cứu.
