I. Khái niệm quyền nuôi con và giải quyết tranh chấp quyền nuôi con khi ly hôn
Luận văn thạc sĩ này tập trung vào vấn đề quyền nuôi con khi vợ chồng ly hôn, một vấn đề quan trọng và nhạy cảm trong pháp luật hôn nhân và gia đình. Luận văn làm rõ khái niệm "quyền nuôi con khi ly hôn" không phải là sự tước đoạt quyền làm cha, làm mẹ của một bên mà là việc xác định ai là người trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con sau khi ly hôn. Điều này chỉ áp dụng cho con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Luận văn nhấn mạnh rằng cả cha và mẹ, dù ly hôn hay không, đều có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng con cái. Việc xác định ai là người trực tiếp nuôi con ưu tiên sự thỏa thuận giữa cha mẹ. Khi không thể thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định dựa trên quyền lợi của con, và nếu con từ 7 tuổi trở lên, Tòa án phải xem xét nguyện vọng của con. Điều này thể hiện rõ tinh thần coi trọng quyền lợi tối ưu của trẻ em trong pháp luật Việt Nam. "Theo khoản 2 Điều 82 Luật HN&GĐ năm 2014: 'Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con'…" đoạn trích này cho thấy rõ nguyên tắc ưu tiên thỏa thuận và coi trọng quyền lợi của con.
II. Tổng quan pháp luật và thực tiễn áp dụng
Luận văn phân tích các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết quyền nuôi con khi ly hôn, bao gồm việc xác định người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của cha mẹ sau ly hôn, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con, và thủ tục giải quyết tranh chấp tại Tòa án. Tác giả không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn đi sâu vào thực tiễn áp dụng pháp luật, phân tích các vụ án thực tế để thấy rõ những khó khăn, vướng mắc. Ví dụ, việc xem xét ý kiến của con chưa thành niên, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con, và áp dụng pháp luật về mức cấp dưỡng nuôi con thường gặp nhiều khó khăn trong thực tế. Từ đó, luận văn đề xuất các kiến nghị hoàn thiện pháp luật, nhằm đảm bảo quyền lợi của con cái sau ly hôn được bảo vệ tốt hơn. Luận văn cũng đề cập đến thực trạng tranh chấp quyền nuôi con ngày càng gia tăng, đòi hỏi cần có những giải pháp đồng bộ, cả về pháp luật lẫn nhận thức xã hội.
III. Mục đích phương pháp và ý nghĩa của luận văn
Luận văn đặt mục tiêu làm rõ các căn cứ pháp lý liên quan đến việc giải quyết tranh chấp quyền nuôi con, đồng thời phân tích thực tiễn áp dụng pháp luật và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Để đạt được mục tiêu này, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp phân tích, diễn giải, đánh giá, so sánh, mô tả, quy nạp và diễn dịch. Việc kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu giúp luận văn tiếp cận vấn đề một cách toàn diện và khách quan. Luận văn có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn. Về mặt lý luận, luận văn góp phần làm sáng tỏ các quy định pháp luật về quyền nuôi con, đồng thời phân tích nguyên nhân dẫn đến tranh chấp và đề xuất biện pháp ngăn chặn. Về mặt thực tiễn, luận văn cung cấp cái nhìn thực tế về quá trình áp dụng pháp luật, từ đó giúp các cơ quan chức năng hoàn thiện quy trình giải quyết tranh chấp, đảm bảo quyền lợi của trẻ em.
IV. Đánh giá chung
Luận văn thạc sĩ này là một nghiên cứu có giá trị về vấn đề quyền nuôi con khi ly hôn. Điểm mạnh của luận văn là kết hợp phân tích lý luận với thực tiễn áp dụng pháp luật, từ đó đưa ra những kiến nghị cụ thể và thiết thực. Luận văn góp phần nâng cao nhận thức xã hội về tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi trẻ em sau ly hôn, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp. Việc phân tích sâu vào thực tiễn xét xử tại các Tòa án giúp luận văn có tính thực tiễn cao. Tuy nhiên, luận văn có thể mở rộng nghiên cứu bằng cách so sánh pháp luật Việt Nam với pháp luật của các nước khác về vấn đề quyền nuôi con, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu. Nhìn chung, đây là một công trình nghiên cứu đáng tham khảo cho những ai quan tâm đến lĩnh vực pháp luật hôn nhân và gia đình, đặc biệt là vấn đề quyền nuôi con sau ly hôn.
