I. Tổng quan đề tài nâng cao năng lực cạnh tranh Z179
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là yếu tố sống còn quyết định sự thành bại. Đối với ngành công nghiệp cơ khí Việt Nam, việc tạo ra các sản phẩm cơ khí chính xác có sức cạnh tranh cao là một thách thức và cũng là cơ hội lớn. Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh với đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm bánh răng hộp số của Công ty TNHH Một thành viên Cơ khí Z179” của tác giả Nguyễn Khắc Thiệu đã đi sâu phân tích một trường hợp điển hình. Công ty cơ khí Z179, một doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, có bề dày lịch sử trong sản xuất phụ tùng quân sự và các sản phẩm cơ khí dân dụng. Sản phẩm bánh răng hộp số xuất khẩu sang Hà Lan là mặt hàng chiến lược, chiếm tới 45,5% thị phần cung cấp cho đối tác Palfinger Ned Deck. Đây là minh chứng cho tiềm năng nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải liên tục cải tiến. Đề tài nghiên cứu khoa học này không chỉ hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh sản phẩm mà còn phân tích sâu sắc thực trạng sản xuất kinh doanh tại nhà máy Z179. Luận văn xác định rõ các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh, từ chất lượng, giá cả, mẫu mã đến thị phần và lợi nhuận. Việc nghiên cứu này có ý nghĩa thực tiễn to lớn, cung cấp một khung phân tích bài bản và các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cụ thể, giúp doanh nghiệp xác định lợi thế cạnh tranh và xây dựng định hướng phát triển bền vững. Nội dung nghiên cứu là một tài liệu tham khảo giá trị cho các nhà quản lý và những ai quan tâm đến việc cải thiện sức mạnh cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
1.1. Bối cảnh nghiên cứu trong ngành công nghiệp cơ khí
Ngành công nghiệp cơ khí Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Để tồn tại và phát triển, các công ty phải không ngừng cải tiến công nghệ, tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Công ty cơ khí Z179 hoạt động trong bối cảnh đó, với sản phẩm chủ lực là bánh răng và hộp số công nghiệp. Luận văn của Nguyễn Khắc Thiệu ra đời nhằm giải quyết bài toán thực tiễn: làm thế nào để sản phẩm bánh răng hộp số của Z179 không chỉ giữ vững thị phần hiện có mà còn mở rộng ra các thị trường mới. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2012-2017, một giai đoạn có nhiều biến động kinh tế, để đưa ra những phân tích xác đáng nhất.
1.2. Mục tiêu của luận văn quản trị kinh doanh này
Mục tiêu chính của luận văn quản trị kinh doanh này là hệ thống hóa lý luận và phân tích thực trạng để đề xuất giải pháp. Cụ thể, luận văn hướng đến ba mục tiêu: (1) Hệ thống hóa các lý thuyết cơ bản về năng lực cạnh tranh sản phẩm, các tiêu chí đánh giá và nhân tố ảnh hưởng. (2) Phân tích và đánh giá đúng thực trạng sản xuất kinh doanh và năng lực cạnh tranh của sản phẩm bánh răng hộp số tại công ty cơ khí Z179. (3) Đề xuất các nhóm giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh khả thi, phù hợp với điều kiện và nguồn lực của công ty, với tầm nhìn đến năm 2020. Những mục tiêu này cho thấy tính ứng dụng cao của đề tài.
II. Thách thức cho sản phẩm bánh răng hộp số công ty Z179
Việc phân tích thực trạng sản xuất kinh doanh tại Công ty cơ khí Z179 trong giai đoạn 2012-2017 đã chỉ ra nhiều thách thức ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Mặc dù có những điểm mạnh về uy tín và chất lượng, sản phẩm bánh răng hộp số của công ty vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục để tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Một trong những vấn đề lớn nhất là công nghệ sản xuất. Luận văn chỉ rõ: “Còn nhiều thiết bị cũ, lạc hậu, chưa đầu tư tách riêng hẳn một dây chuyền sản xuất bánh răng xuất khẩu nhằm mục đích chuyên môn hóa”. Điều này làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng đồng đều và chi phí sản xuất, khiến giá thành sản phẩm khó cạnh tranh. Hơn nữa, nguồn lực tài chính hạn hẹp cũng là một rào cản lớn. Là một doanh nghiệp vừa và nhỏ, Z179 gặp khó khăn trong việc đầu tư đồng bộ cho máy móc hiện đại và các hoạt động nghiên cứu phát triển. Hoạt động marketing và xây dựng thương hiệu cũng được xác định là một điểm yếu. Công ty chủ yếu sản xuất theo thiết kế của khách hàng, sản phẩm xuất khẩu chưa mang thương hiệu riêng. Công tác xúc tiến thương mại còn hạn chế, hệ thống phân phối chưa được xây dựng, làm giảm khả năng tiếp cận khách hàng và thị trường mới. Việc phải đối mặt với các đối thủ cạnh tranh mạnh trong và ngoài nước, cùng với sự phụ thuộc vào các yếu tố vĩ mô như tỷ giá hối đoái, càng làm gia tăng áp lực lên chiến lược cạnh tranh của công ty. Những thách thức này đòi hỏi Z179 phải có những giải pháp đột phá và toàn diện.
2.1. Hạn chế về công nghệ và nguồn lực tài chính
Hạn chế cốt lõi nằm ở hệ thống máy móc và nguồn vốn. Việc sử dụng xen kẽ các thiết bị cũ, lạc hậu bên cạnh máy móc hiện đại làm giảm hiệu quả tổng thể của dây chuyền sản xuất sản phẩm cơ khí chính xác. Luận văn nêu rõ, công ty chưa có một dây chuyền chuyên môn hóa cho hàng xuất khẩu, dẫn đến khó khăn trong việc quản trị chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa chi phí. Đồng thời, nguồn lực tài chính còn hạn chế khiến việc đầu tư vào công nghệ mới và đào tạo nhân lực chất lượng cao gặp nhiều trở ngại. Đây là nút thắt chính làm giảm lợi thế cạnh tranh về giá và công nghệ của nhà máy Z179.
2.2. Yếu kém trong hoạt động marketing và xây dựng thương hiệu
Công tác marketing được đánh giá là chưa tương xứng với tiềm năng. Theo luận văn, “hoạt động marketing giới thiệu sản phẩm, xúc tiến thương mại của đội ngũ kinh doanh vẫn còn hạn chế”. Công ty cơ khí Z179 chưa xây dựng được thương hiệu riêng cho sản phẩm xuất khẩu, chủ yếu gia công theo đơn đặt hàng. Điều này làm giảm giá trị gia tăng và khiến công ty phụ thuộc nhiều vào khách hàng. Việc thiếu một chiến lược marketing sản phẩm công nghiệp bài bản và hệ thống phân phối chuyên nghiệp làm cản trở khả năng mở rộng thị trường và chủ động tìm kiếm khách hàng tiềm năng.
III. Phương pháp tối ưu nguồn lực nội bộ cho công ty Z179
Để giải quyết các thách thức, luận văn đã đề xuất nhóm giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh tập trung vào việc tối ưu hóa các nguồn lực nội tại của công ty cơ khí Z179. Đây là bước đi nền tảng, tạo ra sức mạnh từ bên trong trước khi triển khai các chiến lược cạnh tranh hướng ra thị trường. Giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất là đầu tư vào con người và cơ sở hạ tầng. Luận văn nhấn mạnh sự cần thiết của việc đào tạo, nâng cao tay nghề cho đội ngũ công nhân viên, đồng thời tuyển dụng nhân sự chất lượng cao cho các khâu then chốt. Song song đó, việc đầu tư mua sắm thiết bị mới, thay thế máy móc cũ, lạc hậu là yêu cầu cấp bách để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm cơ khí chính xác. Một giải pháp trọng tâm khác là cải tiến quy trình công nghệ và áp dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất. Điều này không chỉ giúp giảm tỷ lệ phế phẩm, tiết kiệm chi phí mà còn tạo ra các sản phẩm có độ chính xác và độ bền cao hơn, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Đặc biệt, luận văn đề xuất việc xây dựng và áp dụng hệ thống quản trị chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9001:2015. Mặc dù công ty đã triển khai, việc hoàn thiện và được cấp chứng chỉ sẽ là một lợi thế cạnh tranh lớn, giúp khẳng định uy tín và chất lượng sản phẩm với khách hàng. Việc áp dụng ISO còn giúp chuẩn hóa quy trình, giảm chi phí ẩn và nâng cao hiệu quả hoạt động tổng thể của nhà máy Z179.
3.1. Đầu tư vào con người và cơ sở hạ tầng hiện đại
Con người là tài sản quý giá nhất. Luận văn đề xuất các chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật vận hành máy móc hiện đại và kỹ năng quản lý cho đội ngũ cán bộ. Bên cạnh đó, kế hoạch mua sắm bổ sung các thiết bị như máy tiện, phay CNC và các dụng cụ đo kiểm chính xác cao được vạch ra rõ ràng. Việc đầu tư đồng bộ giữa con người và máy móc sẽ tạo ra một nền tảng sản xuất vững chắc, là tiền đề để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
3.2. Áp dụng ISO để quản trị chất lượng sản phẩm hiệu quả
Xây dựng hệ thống quản trị chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn ISO là một giải pháp chiến lược. Luận văn chỉ ra rằng việc này giúp “giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao lợi nhuận”. Việc áp dụng ISO không chỉ là một thủ tục để có chứng chỉ mà là một cuộc cách mạng trong tư duy quản lý, hướng tới sự chuẩn hóa, phòng ngừa sai lỗi và cải tiến liên tục. Đây là chìa khóa để công ty cơ khí Z179 chinh phục các thị trường khó tính và xây dựng uy tín bền vững.
3.3. Cải tiến quy trình sản xuất bánh răng hộp số công nghiệp
Việc cải tiến quy trình công nghệ được xem là giải pháp trực tiếp nhất để nâng cao chất lượng sản phẩm. Đề tài đề xuất nhà máy Z179 cần chú trọng hơn vào công tác thiết kế, chế thử sản phẩm mới thay vì chỉ sản xuất theo mẫu có sẵn. Áp dụng các công nghệ kỹ thuật tiên tiến, tự động hóa một số khâu trong sản xuất hộp số công nghiệp sẽ giúp tăng độ chính xác, giảm thời gian gia công và tạo ra lợi thế cạnh tranh khác biệt so với các đối thủ.
IV. Bí quyết xây dựng chiến lược cạnh tranh sản phẩm Z179
Bên cạnh việc củng cố nội lực, việc xây dựng một chiến lược cạnh tranh nhạy bén, hướng đến thị trường là yếu tố quyết định thành công của công ty cơ khí Z179. Luận văn đã đề xuất một nhóm giải pháp quan trọng tập trung vào hoạt động marketing và tối ưu hóa chuỗi giá trị sản phẩm. Điểm cốt lõi là sự chuyển dịch từ sản xuất bị động sang kinh doanh chủ động. Giải pháp đầu tiên là chú trọng vào công tác marketing và xây dựng mối quan hệ mật thiết với khách hàng. Thay vì chờ đợi đơn hàng, công ty cần xây dựng một chiến lược marketing sản phẩm công nghiệp bài bản. Các hoạt động cần được đẩy mạnh bao gồm nghiên cứu thị trường, nhận diện các khách hàng tiềm năng, tham gia các hội chợ triển lãm chuyên ngành và xây dựng các tài liệu giới thiệu sản phẩm chuyên nghiệp. Việc tạo dựng thương hiệu riêng cho sản phẩm bánh răng hộp số, dù là một quá trình dài hơi, cũng được xem là mục tiêu chiến lược để nâng cao giá trị gia tăng và giảm sự phụ thuộc. Giải pháp thứ hai là cải thiện dịch vụ bán hàng và sau bán hàng. Luận văn nhấn mạnh: “Cải thiện dịch vụ bán hàng, sau bán hàng, bảo hành” là cách hiệu quả để giữ chân khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng mới. Điều này bao gồm việc rút ngắn thời gian báo giá, đảm bảo tiến độ giao hàng, cung cấp chính sách bảo hành rõ ràng và chủ động thu thập phản hồi của khách hàng để cải tiến sản phẩm. Một dịch vụ khách hàng xuất sắc sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh mềm mà các đối thủ khó sao chép, đặc biệt trong ngành công nghiệp cơ khí.
4.1. Xây dựng chiến lược marketing sản phẩm công nghiệp
Để thoát khỏi vai trò gia công, công ty cơ khí Z179 cần đầu tư vào phòng marketing chuyên nghiệp. Nhiệm vụ của bộ phận này là phân tích thị trường, đánh giá đối thủ cạnh tranh và xây dựng các chương trình xúc tiến thương mại. Việc tận dụng các kênh marketing kỹ thuật số để quảng bá năng lực sản xuất sản phẩm cơ khí chính xác cũng là một hướng đi hiệu quả và tiết kiệm chi phí trong bối cảnh hiện tại. Một chiến lược marketing sản phẩm công nghiệp tốt sẽ giúp Z179 chủ động hơn trên thị trường.
4.2. Tối ưu hóa chuỗi giá trị và dịch vụ sau bán hàng
Tối ưu hóa chuỗi giá trị sản phẩm bao gồm việc quản lý tốt các yếu tố đầu vào, quy trình sản xuất và dịch vụ đầu ra. Về dịch vụ, luận văn đề cao việc xây dựng một quy trình chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp, từ khâu tiếp nhận yêu cầu đến hỗ trợ kỹ thuật và bảo hành. Việc tạo dựng mối quan hệ đối tác tin cậy, lâu dài với khách hàng không chỉ đảm bảo doanh thu ổn định mà còn biến khách hàng thành kênh quảng bá hiệu quả nhất cho doanh nghiệp.
V. Kết quả đánh giá năng lực cạnh tranh sản phẩm Z179
Luận văn đã thực hiện một cuộc đánh giá đối thủ cạnh tranh và năng lực nội tại của Công ty cơ khí Z179 một cách toàn diện. Kết quả phân tích không chỉ chỉ ra những điểm yếu cần khắc phục mà còn khẳng định những lợi thế cạnh tranh đáng kể mà công ty đang sở hữu. Đây là cơ sở quan trọng để xây dựng định hướng phát triển phù hợp. Thông qua phân tích SWOT công ty Z179, các điểm mạnh cốt lõi đã được làm rõ. Thứ nhất, Z179 có truyền thống lâu đời trong lĩnh vực sản xuất bánh răng hộp số, tạo dựng được uy tín tốt về chất lượng sản phẩm, đặc biệt là các chi tiết chịu tải trọng lớn và yêu cầu độ chính xác cao. Thứ hai, công ty sở hữu đội ngũ cán bộ công nhân viên có chất lượng, kỷ luật lao động và tác phong công nghiệp tốt, đây là một tài sản vô hình quý giá. Thứ ba, hệ thống công nghệ kỹ thuật sản xuất, dù cần nâng cấp, vẫn được đầu tư tương đối đầy đủ để sản xuất hàng loạt. Cuối cùng, dịch vụ bán hàng và sau bán hàng được đối tác đánh giá cao, cùng với sự chú trọng vào nhãn hiệu, bao bì sản phẩm. Về kết quả kinh doanh, doanh thu và lợi nhuận từ sản phẩm bánh răng hộp số xuất khẩu có xu hướng tăng trưởng ổn định trong giai đoạn phân tích. Việc chiếm lĩnh 45,5% thị phần cung cấp cho một khách hàng lớn ở châu Âu là một thành tựu đáng ghi nhận, cho thấy năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Những kết quả này chứng minh rằng Z179 có một nền tảng vững chắc để vươn lên mạnh mẽ hơn nếu các giải pháp đề xuất được thực thi hiệu quả.
5.1. Phân tích SWOT công ty Z179 và các điểm mạnh cốt lõi
Bản phân tích SWOT công ty Z179 trong luận văn đã tổng kết các điểm mạnh (Strengths) chính bao gồm: uy tín thương hiệu trong ngành, đội ngũ nhân lực lành nghề, kinh nghiệm sản xuất sản phẩm cơ khí chính xác lâu năm và mối quan hệ tốt với khách hàng hiện tại. Điểm yếu (Weaknesses) là công nghệ chưa đồng bộ và marketing hạn chế. Cơ hội (Opportunities) đến từ xu hướng hội nhập và nhu cầu thị trường gia tăng. Thách thức (Threats) là sự cạnh tranh gay gắt và biến động kinh tế vĩ mô. Phân tích này là kim chỉ nam cho việc hoạch định chiến lược cạnh tranh.
5.2. Đánh giá đối thủ cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu
Trong việc đánh giá đối thủ cạnh tranh, luận văn đã so sánh sản phẩm của Z179 với các nhà cung cấp khác cho cùng khách hàng Palfinger Ned Deck. Các tiêu chí so sánh bao gồm tỷ lệ phế phẩm, giá bán, mẫu mã và dịch vụ. Kết quả cho thấy Z179 có lợi thế cạnh tranh về chất lượng (tỷ lệ phế phẩm thấp) và dịch vụ. Tuy nhiên, về giá cả, công ty vẫn còn phải đối mặt với áp lực từ các đối thủ có chi phí sản xuất thấp hơn. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải tối ưu hóa quy trình để giảm giá thành.
VI. Hướng đi tương lai cho sản phẩm cơ khí chính xác Z179
Từ những phân tích sâu sắc về thực trạng và tiềm năng, đề tài nghiên cứu khoa học của tác giả Nguyễn Khắc Thiệu đã vạch ra một định hướng phát triển rõ ràng cho sản phẩm bánh răng hộp số của nhà máy Z179. Hướng đi này không chỉ gói gọn trong các giải pháp ngắn hạn mà còn mang tầm nhìn chiến lược, giúp doanh nghiệp xây dựng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp một cách bền vững trong tương lai. Mục tiêu đến năm 2020 được đặt ra rất cụ thể, bao gồm các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận và thị phần đối với mặt hàng bánh răng hộp số xuất khẩu. Để đạt được mục tiêu này, luận văn kiến nghị công ty cơ khí Z179 cần thực hiện đồng bộ 5 nhóm giải pháp đã đề xuất. Trọng tâm là phải tạo ra sự đột phá trong cả tư duy quản lý và hành động. Công ty cần mạnh dạn đầu tư vào công nghệ lõi, chuyên môn hóa dây chuyền sản xuất hàng xuất khẩu để tạo ra các sản phẩm cơ khí chính xác đạt tiêu chuẩn quốc tế với chi phí hợp lý. Việc hoàn thiện và được cấp chứng chỉ ISO 9001:2015 phải được xem là ưu tiên hàng đầu. Về dài hạn, Z179 cần từng bước xây dựng thương hiệu riêng, giảm dần sự phụ thuộc vào việc gia công. Điều này đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc cho hoạt động nghiên cứu phát triển (R&D) và marketing. Những kiến nghị này không chỉ có giá trị cho Z179 mà còn là bài học kinh nghiệm cho nhiều doanh nghiệp cơ khí khác của Việt Nam trên con đường vươn ra biển lớn, khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị sản phẩm toàn cầu.
6.1. Định hướng phát triển sản phẩm bánh răng đến năm 2020
Định hướng phát triển được luận văn xác lập dựa trên các mục tiêu kinh tế cụ thể. Bảng chỉ tiêu kinh tế cho hàng bánh răng hộp số xuất khẩu sang Hà Lan giai đoạn 2018-2020 được xây dựng chi tiết, làm cơ sở để ban lãnh đạo công ty theo dõi và đánh giá hiệu quả thực hiện. Định hướng này nhấn mạnh sự cân bằng giữa tăng trưởng doanh thu và đảm bảo lợi nhuận bền vững, đồng thời giữ vững thị phần và chất lượng sản phẩm.
6.2. Kiến nghị từ đề tài nghiên cứu khoa học cho Z179
Các kiến nghị cuối cùng của đề tài nghiên cứu khoa học mang tính tổng hợp cao. Tác giả đề xuất ban lãnh đạo công ty cơ khí Z179 cần quyết liệt hơn trong việc đổi mới, đặc biệt là trong tư duy về thị trường và thương hiệu. Ngoài các giải pháp cho doanh nghiệp, luận văn còn đưa ra các kiến nghị vĩ mô với các cơ quan quản lý nhà nước về việc cần có chính sách hỗ trợ ngành công nghiệp cơ khí, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn để các doanh nghiệp nội địa có thể nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
