Luận văn thạc sĩ về quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Cục thuế Bắc Ninh

Thuế không chỉ là nguồn thu cho ngân sách mà còn là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô. Đối với DNNVV, chính sách thuế hợp lý có thể tạo động lực để doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kinh doanh, tăng cường đầu tư vào công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh. Các chính sách ưu đãi thuế, miễn giảm thuế có thể giúp DNNVV giảm bớt gánh nặng tài chính, đặc biệt trong giai đoạn khởi nghiệp hoặc gặp khó khăn. Ngược lại, chính sách thuế bất hợp lý có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp, làm giảm động lực phát triển.

Mục tiêu chính của quản lý thuế hiệu quả là đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời vào ngân sách nhà nước. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ pháp luật thuế, giảm thiểu chi phí tuân thủ và thời gian thực hiện thủ tục hành chính thuế. Quản lý thuế hiệu quả cũng góp phần ngăn chặn các hành vi trốn thuế, gian lận thuế, đảm bảo sự công bằng giữa các doanh nghiệp. Cuối cùng, cần xây dựng mối quan hệ hợp tác, tin cậy giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp.

Nhiều DNNVV gặp khó khăn trong việc kê khai và nộp thuế do thiếu kiến thức về pháp luật thuế, không có bộ phận kế toán chuyên trách hoặc sử dụng phần mềm kế toán không phù hợp. Việc xác định chính xác doanh thu, chi phí, thu nhập chịu thuế cũng là một thách thức đối với nhiều doanh nghiệp. Thủ tục hành chính thuế còn rườm rà, phức tạp, gây tốn kém thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Tình trạng khai sai, khai thiếu, nộp chậm thuế vẫn còn phổ biến.

Tình trạng trốn thuế và gian lận thuế vẫn còn diễn ra ở nhiều DNNVV với các hình thức như: kê khai khống chi phí, giấu doanh thu, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, chuyển giá... Nguyên nhân chủ yếu là do ý thức tuân thủ pháp luật thuế của doanh nghiệp còn kém, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe, công tác thanh tra, kiểm tra thuế còn hạn chế. Tình trạng này gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước và tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh.

Ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Cần xây dựng hệ thống quản lý thuế điện tử tích hợp, cho phép doanh nghiệp kê khai, nộp thuế, tra cứu thông tin thuế trực tuyến. Triển khai hóa đơn điện tử, giúp giảm thiểu tình trạng sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Sử dụng phần mềm phân tích dữ liệu để phát hiện các dấu hiệu trốn thuế, gian lận thuế. Ứng dụng công nghệ thông tin giúp giảm thiểu chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả quản lý cho cơ quan thuế.

Tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của doanh nghiệp. Cần tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo, tư vấn thuế miễn phí cho doanh nghiệp. Xây dựng trang web, cổng thông tin điện tử cung cấp đầy đủ thông tin về chính sách thuế, thủ tục hành chính thuế. Phát hành tờ rơi, брошюра, плакат hướng dẫn về thuế. Tăng cường đối thoại, lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp để kịp thời giải quyết các vướng mắc.

Hiện nay, DNNVV tại Bắc Ninh được hưởng một số ưu đãi thuế như: thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi, miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong một số năm đầu hoạt động, được trừ một số khoản chi phí nhất định khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp... Tuy nhiên, các ưu đãi này vẫn còn hạn chế, chưa đủ sức hấp dẫn để khuyến khích doanh nghiệp phát triển. Cần nghiên cứu, bổ sung các ưu đãi thuế mới, phù hợp với điều kiện thực tế của DNNVV.

Để hỗ trợ DNNVV phát triển, cần có chính sách ưu đãi thuế mạnh mẽ hơn. Có thể xem xét miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong một số năm đầu hoạt động cho các DNNVV mới thành lập. Giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cho các DNNVV hoạt động trong các lĩnh vực ưu tiên. Cho phép DNNVV được khấu trừ toàn bộ chi phí đầu tư vào công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Các chính sách ưu đãi thuế cần được công khai, minh bạch để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận.

Nội dung đào tạo quản lý thuế cho DNNVV cần bao gồm: Tổng quan về hệ thống thuế Việt Nam; Các loại thuế mà DNNVV phải nộp (thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân...); Các quy định về kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế; Các quy định về hóa đơn, chứng từ; Các quy định về thanh tra, kiểm tra thuế; Kỹ năng quản lý rủi ro thuế; Giải đáp các vướng mắc thường gặp trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế.

Có nhiều hình thức đào tạo quản lý thuế cho DNNVV như: Đào tạo trực tiếp tại các trung tâm đào tạo, trường đại học, cao đẳng; Đào tạo trực tuyến qua internet; Tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm về thuế; Tư vấn thuế trực tiếp tại doanh nghiệp. Cần lựa chọn hình thức đào tạo phù hợp với điều kiện và nhu cầu của từng doanh nghiệp. Khuyến khích các doanh nghiệp cử nhân viên tham gia các khóa đào tạo về thuế.

Ứng dụng AI và Big Data giúp cơ quan thuế phân tích dữ liệu một cách nhanh chóng và chính xác, từ đó phát hiện các dấu hiệu rủi ro về thuế. AI có thể tự động phân tích các báo cáo tài chính, tờ khai thuế, hóa đơn, chứng từ để xác định các giao dịch bất thường, các doanh nghiệp có dấu hiệu trốn thuế, gian lận thuế. Big Data giúp cơ quan thuế thu thập và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau (ngân hàng, hải quan, bảo hiểm...) để có cái nhìn toàn diện về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Phát triển các ứng dụng di động (mobile app) là một giải pháp hiệu quả để hỗ trợ người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế một cách dễ dàng và thuận tiện. Ứng dụng di động có thể cung cấp các chức năng như: tra cứu thông tin về chính sách thuế, thủ tục hành chính thuế; kê khai thuế, nộp thuế trực tuyến; tra cứu lịch sử giao dịch thuế; nhận thông báo về các thay đổi trong chính sách thuế. Ứng dụng di động giúp người nộp thuế tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế.