Luận Văn Thạc Sĩ Về Dạy Học Trải Nghiệm Chương Oxi Lưu Huỳnh Lớp 10

• Tác giả: Trần Thị Thu Hiền
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Kim Long
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư phạm hóa học
• Đề tài: Dạy học trải nghiệm chương Oxi – lưu huỳnh lớp 10 nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC SỬ DỤNG HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM VÀ SỰ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC HÓA HỌC VÀO THỰC TIỄN
• 1.1. Định hướng đổi mới giáo dục hiện nay
• 1.2. Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn
• 1.2.1. Năng lực
• 2. CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG CÁC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM VÀ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC HÓA HỌC VÀO THỰC TIỄN
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• MỞ ĐẦU

I. Tổng Quan Về Phát Triển Năng Lực Vận Dụng Hóa Học 10

Giáo dục phổ thông Việt Nam hiện nay tập trung phát triển toàn diện năng lực của học sinh, đặc biệt là khả năng tư duy và tính tích cực. Điều này đòi hỏi sự đổi mới toàn diện từ nội dung, phương pháp dạy học đến hình thức kiểm tra, đánh giá. Việc đổi mới phương pháp là yếu tố then chốt để tạo hứng thú học tập, kích thích sự tìm tòi, khám phá và liên hệ giữa kiến thức hóa học với thực tiễn cuộc sống. Học sinh cần chủ động lĩnh hội tri thức, phát huy khả năng tự học, hợp tác và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Dạy học thông qua trải nghiệm là một phương pháp tích cực, giúp học sinh rèn luyện khả năng hoạt động chủ động, tư duy và phát triển các năng lực cần thiết. Hóa học, với tính chất vừa lý thuyết vừa thực nghiệm, có nhiều kiến thức liên quan đến thực tiễn, do đó sử dụng dạy học trải nghiệm sẽ kích thích hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập. Chương Oxi – Lưu huỳnh lớp 10 có nhiều kiến thức có thể áp dụng vào thực tiễn, tạo điều kiện thiết kế các hoạt động trải nghiệm phát triển năng lực vận dụng kiến thức.

1.1. Đổi Mới Giáo Dục và Năng Lực Vận Dụng Kiến Thức

Nghị quyết 29-NQ/TW nhấn mạnh việc chuyển từ giáo dục định hướng nội dung sang phát triển năng lực và phẩm chất người học. Giáo dục phổ thông cần tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Giáo dục cần nâng cao chất lượng, hiệu quả, toàn diện, nhấn mạnh vai trò của giáo dục đối với sự phát triển năng lực, quan tâm tới hình thành và phát triển các kĩ năng như: kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Chương trình giáo dục phổ thông mới cũng nhấn mạnh vai trò của các hoạt động trải nghiệm trong việc tích hợp kiến thức và rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề.

1.2. Vai Trò của Dạy Học Trải Nghiệm trong Hóa Học 10

Dạy học trải nghiệm là một phương pháp dạy học tích cực, tiến hành được cả trong và ngoài nhà trường, giúp học sinh rèn luyện hiệu quả khả năng hoạt động tích cực, chủ động, khả năng tư duy và phát triển các năng lực. Hóa học vừa là môn khoa học lý thuyết vừa gắn với thực nghiệm, có rất nhiều kiến thức liên quan đến thực tiễn trong cuộc sống, bởi vậy sử dụng dạy học trải nghiệm để giải quyết các vấn đề thực tiễn sẽ kích thích, tạo hứng thú cho học sinh khi tham gia các hoạt động, từ đó các em phát triển được các năng lực cần thiết đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập.

II. Thách Thức Vận Dụng Kiến Thức Hóa Học 10 Vào Thực Tiễn

Mặc dù có nhiều tiềm năng, việc vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn trong chương trình lớp 10 vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong số đó là sự trừu tượng của kiến thức hóa học, khiến học sinh khó hình dung và liên hệ với các hiện tượng thực tế. Bên cạnh đó, phương pháp dạy học truyền thống thường tập trung vào lý thuyết, ít tạo cơ hội cho học sinh thực hành và trải nghiệm. Điều này dẫn đến tình trạng học sinh nắm vững kiến thức nhưng lại gặp khó khăn khi áp dụng vào giải quyết các vấn đề thực tế. Ngoài ra, việc thiếu các hoạt động trải nghiệm phù hợp và nguồn lực hỗ trợ cũng là một rào cản lớn. Để vượt qua những thách thức này, cần có sự đổi mới trong phương pháp dạy học, tăng cường các hoạt động thực hành, trải nghiệm và tạo điều kiện cho học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế.

2.1. Sự Trừu Tượng của Kiến Thức Hóa Học và Khó Khăn Liên Hệ Thực Tế

Kiến thức hóa học thường mang tính trừu tượng cao, với nhiều khái niệm, công thức và phương trình phức tạp. Điều này gây khó khăn cho học sinh trong việc hình dung và liên hệ với các hiện tượng thực tế. Ví dụ, việc hiểu về cấu trúc nguyên tử, liên kết hóa học hay các phản ứng oxi hóa khử đòi hỏi khả năng tư duy trừu tượng cao. Nếu không có các hoạt động thực hành, trải nghiệm trực quan, học sinh sẽ khó nắm bắt được bản chất của kiến thức và khó vận dụng vào giải quyết các vấn đề thực tế.

2.2. Thiếu Hoạt Động Trải Nghiệm và Nguồn Lực Hỗ Trợ

Một trong những rào cản lớn nhất đối với việc vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn là sự thiếu hụt các hoạt động trải nghiệm phù hợp và nguồn lực hỗ trợ. Nhiều trường học còn thiếu các phòng thí nghiệm hiện đại, thiết bị thực hành và tài liệu tham khảo. Giáo viên cũng có thể thiếu kinh nghiệm và kỹ năng trong việc thiết kế và tổ chức các hoạt động trải nghiệm hiệu quả. Để khắc phục tình trạng này, cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất, trang thiết bị và đào tạo giáo viên.

III. Phương Pháp Dạy Học Trải Nghiệm Chương Oxi Lưu Huỳnh

Để phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cho học sinh lớp 10 trong chương Oxi – Lưu huỳnh, phương pháp dạy học trải nghiệm là một lựa chọn hiệu quả. Phương pháp này tập trung vào việc tạo cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động thực tế, từ đó tự khám phá, xây dựng kiến thức và rèn luyện kỹ năng. Các hoạt động trải nghiệm có thể bao gồm thí nghiệm, thực hành, dự án học tập, trò chơi, tham quan thực tế và các hoạt động xã hội. Quan trọng là, các hoạt động này phải gắn liền với nội dung chương trình và mục tiêu phát triển năng lực cho học sinh. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm và học hỏi.

3.1. Thiết Kế Hoạt Động Trải Nghiệm Gắn Liền Nội Dung Oxi Lưu Huỳnh

Việc thiết kế các hoạt động trải nghiệm cần bám sát nội dung chương Oxi – Lưu huỳnh và mục tiêu phát triển năng lực cho học sinh. Ví dụ, để giúp học sinh hiểu về tính chất của oxi, có thể tổ chức thí nghiệm đốt cháy các chất trong oxi và quan sát hiện tượng. Để giúp học sinh hiểu về ứng dụng của lưu huỳnh, có thể tổ chức tham quan các nhà máy sản xuất axit sunfuric hoặc các sản phẩm từ lưu huỳnh. Các hoạt động này cần được thiết kế sao cho học sinh có thể tự khám phá, xây dựng kiến thức và rèn luyện kỹ năng.

3.2. Vai Trò Của Giáo Viên Trong Dạy Học Trải Nghiệm Hóa Học

Trong phương pháp dạy học trải nghiệm, giáo viên không còn là người truyền đạt kiến thức một chiều mà trở thành người hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm và học hỏi. Giáo viên cần chuẩn bị kỹ lưỡng các hoạt động trải nghiệm, cung cấp đầy đủ thông tin và hướng dẫn cho học sinh. Trong quá trình trải nghiệm, giáo viên cần quan sát, lắng nghe và hỗ trợ học sinh khi cần thiết. Sau khi trải nghiệm, giáo viên cần tổ chức thảo luận, đánh giá và rút ra kết luận.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Bài Tập Vận Dụng Oxi Lưu Huỳnh Lớp 10

Việc vận dụng kiến thức về Oxi và Lưu huỳnh vào giải quyết các bài tập thực tiễn là một bước quan trọng để củng cố kiến thức và phát triển năng lực cho học sinh. Các bài tập có thể liên quan đến các hiện tượng tự nhiên, các ứng dụng trong công nghiệp, nông nghiệp và đời sống hàng ngày. Ví dụ, có thể yêu cầu học sinh giải thích tại sao oxi cần thiết cho sự sống, tại sao lưu huỳnh được sử dụng trong sản xuất diêm, hay tại sao mưa axit gây hại cho môi trường. Các bài tập này cần được thiết kế sao cho học sinh phải vận dụng kiến thức đã học để phân tích, giải quyết vấn đề và đưa ra kết luận.

4.1. Liên Hệ Kiến Thức Oxi Lưu Huỳnh Với Các Hiện Tượng Tự Nhiên

Các hiện tượng tự nhiên như sự cháy, sự hô hấp, sự ăn mòn kim loại đều liên quan đến oxi. Lưu huỳnh cũng có mặt trong nhiều khoáng chất và tham gia vào các quá trình sinh học. Việc liên hệ kiến thức về Oxi và Lưu huỳnh với các hiện tượng tự nhiên giúp học sinh hiểu rõ hơn về vai trò của chúng trong thế giới xung quanh. Ví dụ, có thể yêu cầu học sinh giải thích tại sao lửa cần oxi để cháy, tại sao con người cần oxi để hô hấp, hay tại sao núi lửa phun trào lại có mùi lưu huỳnh.

4.2. Ứng Dụng Kiến Thức Oxi Lưu Huỳnh Trong Công Nghiệp và Đời Sống

Oxi và Lưu huỳnh có nhiều ứng dụng quan trọng trong công nghiệp và đời sống. Oxi được sử dụng trong sản xuất thép, hàn cắt kim loại, y tế và nhiều lĩnh vực khác. Lưu huỳnh được sử dụng trong sản xuất axit sunfuric, diêm, thuốc trừ sâu và nhiều sản phẩm khác. Việc tìm hiểu về các ứng dụng này giúp học sinh thấy được tính thực tiễn của kiến thức hóa học và khơi gợi niềm đam mê học tập. Ví dụ, có thể yêu cầu học sinh tìm hiểu về quy trình sản xuất axit sunfuric, các ứng dụng của axit sunfuric trong công nghiệp và đời sống.

V. Đánh Giá Năng Lực Vận Dụng Kiến Thức Hóa Học Thực Tiễn

Đánh giá năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn là một phần quan trọng của quá trình dạy và học. Việc đánh giá cần được thực hiện một cách toàn diện, bao gồm cả kiến thức, kỹ năng và thái độ của học sinh. Các hình thức đánh giá có thể bao gồm bài kiểm tra, bài tập thực hành, dự án học tập, thuyết trình và đánh giá đồng đẳng. Quan trọng là, các hình thức đánh giá này phải phản ánh được khả năng vận dụng kiến thức của học sinh vào giải quyết các vấn đề thực tế.

5.1. Xây Dựng Tiêu Chí Đánh Giá Năng Lực Vận Dụng Kiến Thức

Để đánh giá năng lực vận dụng kiến thức, cần xây dựng các tiêu chí cụ thể và rõ ràng. Các tiêu chí này có thể bao gồm khả năng phân tích vấn đề, khả năng vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề, khả năng đưa ra kết luận và giải thích kết quả. Các tiêu chí này cần được thông báo cho học sinh trước khi thực hiện đánh giá để học sinh có thể chuẩn bị tốt hơn.

5.2. Sử Dụng Đa Dạng Hình Thức Đánh Giá Năng Lực Vận Dụng

Để đánh giá một cách toàn diện năng lực vận dụng kiến thức, cần sử dụng đa dạng các hình thức đánh giá. Bài kiểm tra có thể đánh giá kiến thức của học sinh, bài tập thực hành có thể đánh giá kỹ năng của học sinh, dự án học tập có thể đánh giá khả năng làm việc nhóm và giải quyết vấn đề của học sinh, thuyết trình có thể đánh giá khả năng giao tiếp và trình bày của học sinh. Việc sử dụng đa dạng các hình thức đánh giá giúp giáo viên có cái nhìn toàn diện về năng lực của học sinh.

VI. Kết Luận Phát Triển Năng Lực Vận Dụng Hóa Học 10

Phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cho học sinh lớp 10 là một mục tiêu quan trọng của giáo dục hiện đại. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự đổi mới trong phương pháp dạy học, tăng cường các hoạt động trải nghiệm và tạo điều kiện cho học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế. Với sự nỗ lực của giáo viên và học sinh, chúng ta có thể xây dựng một thế hệ học sinh có khả năng vận dụng kiến thức để đóng góp vào sự phát triển của xã hội.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Vận Dụng Kiến Thức Hóa Học Vào Thực Tiễn

Vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn không chỉ giúp học sinh củng cố kiến thức mà còn giúp các em phát triển các kỹ năng quan trọng như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm. Những kỹ năng này rất cần thiết cho sự thành công của học sinh trong học tập, công việc và cuộc sống.

6.2. Hướng Phát Triển Tiếp Theo Trong Dạy Học Hóa Học 10

Để tiếp tục phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học cho học sinh, cần có sự đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị và đào tạo giáo viên. Cần khuyến khích giáo viên sáng tạo, đổi mới phương pháp dạy học và tạo ra các hoạt động trải nghiệm hấp dẫn và bổ ích cho học sinh. Cần tăng cường sự hợp tác giữa nhà trường, gia đình và xã hội để tạo ra một môi trường học tập tốt nhất cho học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông tại Việt Nam, việc phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cho học sinh trung học phổ thông (THPT) trở thành một yêu cầu cấp thiết. Theo ước tính, hơn 500 học sinh lớp 10 tại hai trường THPT Chúc Động và Xuân Mai, huyện Chương Mỹ, Hà Nội, đã tham gia khảo sát thực trạng dạy học sử dụng hoạt động trải nghiệm (HĐTN) trong chương trình hóa học lớp 10, chủ đề Oxi – Lưu huỳnh. Nghiên cứu nhằm thiết kế và áp dụng các hoạt động trải nghiệm nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn (NL VDKT HH vào TT) cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn hóa học trong trường phổ thông.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là xây dựng các hoạt động trải nghiệm phù hợp với nội dung chương Oxi – Lưu huỳnh, thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn, đồng thời tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào chương trình hóa học lớp 10 tại hai trường THPT trên địa bàn huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội trong năm học 2019-2020.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học, giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn, tăng cường hứng thú học tập, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục môn hóa học, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình học tập trải nghiệm, đặc biệt là mô hình học tập qua trải nghiệm của David Kolb với chu trình gồm bốn giai đoạn: trải nghiệm cụ thể, quan sát phản ánh, khái niệm hóa và thử nghiệm tích cực. Mô hình này nhấn mạnh việc học thông qua thực tiễn, giúp học sinh phát triển toàn diện về trí tuệ, cảm xúc và kỹ năng.

Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng các khái niệm về năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn, được hiểu là khả năng sử dụng kiến thức và kỹ năng đã học để giải quyết các vấn đề thực tế trong cuộc sống, sản xuất và môi trường. Các thành tố đánh giá năng lực này bao gồm phân loại kiến thức, xác định kiến thức liên quan, tìm tòi khám phá, giải thích phân tích, đề xuất giải pháp, phản biện, hứng thú và thói quen liên hệ kiến thức với thực tiễn.

Khung lý thuyết còn bao gồm các nguyên tắc thiết kế hoạt động trải nghiệm trong dạy học hóa học như bám sát mục tiêu dạy học, phù hợp đặc điểm tâm lý lứa tuổi, vừa sức và nâng cao hứng thú học tập. Các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm được phân loại theo nội dung (khoa học – kỹ thuật, đạo đức, văn hóa nghệ thuật, thể thao, định hướng nghề nghiệp) và hình thức tổ chức (giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, đóng vai, trò chơi).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp lý luận và thực tiễn. Về lý luận, tác giả nghiên cứu tổng quan các tài liệu, công trình liên quan đến dạy học trải nghiệm, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn và nội dung chương Oxi – Lưu huỳnh lớp 10.

Về thực tiễn, nghiên cứu tiến hành khảo sát với 15 giáo viên và 512 học sinh lớp 10 tại hai trường THPT Chúc Động và Xuân Mai bằng phiếu hỏi, phỏng vấn và quan sát. Phương pháp thực nghiệm sư phạm được áp dụng để triển khai các hoạt động trải nghiệm trong dạy học, thu thập và xử lý dữ liệu nhằm đánh giá hiệu quả.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 512 học sinh và 15 giáo viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện tại hai trường THPT. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý kết quả khảo sát và thực nghiệm, từ đó rút ra kết luận về tính khả thi và hiệu quả của việc sử dụng hoạt động trải nghiệm trong phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn.

Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2019-2020, tập trung vào chương trình hóa học lớp 10, chủ đề Oxi – Lưu huỳnh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng sử dụng hoạt động trải nghiệm trong dạy học: Khảo sát cho thấy 80% giáo viên chưa được tập huấn bài bản về thiết kế và tổ chức hoạt động trải nghiệm, dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng phương pháp này. Hơn 65% học sinh nhận thức được vai trò của hoạt động trải nghiệm nhưng chỉ khoảng 40% tích cực tham gia do thiếu định hướng và hỗ trợ từ giáo viên.

2. Hiệu quả của hoạt động trải nghiệm trong phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học: Qua thực nghiệm sư phạm, điểm trung bình các bài kiểm tra 15 phút và 45 phút của học sinh tăng từ 6,2 lên 7,8 (tăng 25,8%) tại trường THPT Chúc Động và từ 6,5 lên 8,0 (tăng 23,1%) tại trường THPT Xuân Mai sau khi áp dụng hoạt động trải nghiệm. Tỷ lệ học sinh đạt mức điểm khá trở lên tăng từ 45% lên 70%.

3. Phản hồi của học sinh về hoạt động trải nghiệm: 75% học sinh cho biết hoạt động trải nghiệm giúp các em hiểu sâu hơn về kiến thức hóa học và thấy được ứng dụng thực tiễn của các kiến thức trong cuộc sống. 68% học sinh cảm thấy hứng thú và chủ động hơn trong học tập khi tham gia các hoạt động này.

4. Đánh giá của giáo viên về công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức: Bộ công cụ đánh giá gồm bảng kiểm quan sát, phiếu hỏi và bài kiểm tra được đánh giá là phù hợp, dễ sử dụng và giúp giáo viên theo dõi sự phát triển năng lực của học sinh một cách khách quan và toàn diện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc sử dụng hoạt động trải nghiệm trong dạy học chương Oxi – Lưu huỳnh lớp 10 có tác động tích cực đến sự phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn của học sinh. Việc tăng điểm trung bình và tỷ lệ học sinh đạt điểm khá trở lên minh chứng cho hiệu quả của phương pháp này.

Nguyên nhân của sự cải thiện này có thể do hoạt động trải nghiệm giúp học sinh chủ động tìm tòi, khám phá, liên hệ kiến thức với thực tiễn, từ đó nâng cao khả năng tư duy và giải quyết vấn đề. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với xu hướng đổi mới phương pháp dạy học tích cực, nhấn mạnh vai trò của học sinh là trung tâm.

Việc thiết kế các hoạt động trải nghiệm phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi, điều kiện cơ sở vật chất và nội dung chương trình là yếu tố then chốt đảm bảo hiệu quả. Các công cụ đánh giá được xây dựng chi tiết, cụ thể giúp giáo viên dễ dàng theo dõi và điều chỉnh phương pháp dạy học.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm trung bình trước và sau thực nghiệm, biểu đồ tỷ lệ phần trăm học sinh đạt các mức điểm, cũng như bảng tổng hợp kết quả khảo sát thái độ học sinh và giáo viên, giúp minh họa rõ nét sự thay đổi và hiệu quả của đề tài.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tập huấn cho giáo viên về thiết kế và tổ chức hoạt động trải nghiệm: Các cơ sở giáo dục cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phương pháp dạy học trải nghiệm, tập trung vào kỹ năng thiết kế hoạt động phù hợp với nội dung chương trình và đặc điểm học sinh. Thời gian thực hiện trong vòng 6 tháng, chủ thể là phòng đào tạo và các trường THPT.

2. Xây dựng và phổ biến bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn: Bộ công cụ đánh giá cần được chuẩn hóa, hướng dẫn sử dụng chi tiết để giáo viên dễ dàng áp dụng trong quá trình dạy học. Thời gian triển khai trong 3 tháng, do các tổ chuyên môn và ban giám hiệu trường thực hiện.

3. Tích hợp hoạt động trải nghiệm vào kế hoạch dạy học thường xuyên: Giáo viên cần chủ động lồng ghép các hoạt động trải nghiệm trong từng tiết học, đặc biệt trong chương trình Oxi – Lưu huỳnh, nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho học sinh. Thời gian áp dụng liên tục trong năm học, do giáo viên bộ môn chịu trách nhiệm.

4. Tăng cường hỗ trợ học sinh trong quá trình tham gia hoạt động trải nghiệm: Cần có sự hướng dẫn, định hướng rõ ràng, cung cấp tài liệu tham khảo và tạo động lực cho học sinh tham gia tích cực. Các hoạt động khen thưởng, khích lệ cũng nên được tổ chức thường xuyên để duy trì sự hứng thú. Thời gian thực hiện liên tục, do giáo viên và ban giám hiệu phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên bộ môn hóa học THPT: Nghiên cứu cung cấp phương pháp và công cụ thiết kế hoạt động trải nghiệm giúp phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy.

2. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ chuyên môn: Tài liệu giúp xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn giáo viên và phát triển chương trình giáo dục theo hướng đổi mới phương pháp dạy học tích cực.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm hóa học: Luận văn là nguồn tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực nghiệm sư phạm trong lĩnh vực dạy học trải nghiệm và phát triển năng lực học sinh.

4. Các nhà nghiên cứu giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực nghiệm về việc áp dụng hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn hóa học, góp phần phát triển nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá năng lực học sinh.

Câu hỏi thường gặp

1. Hoạt động trải nghiệm là gì và tại sao lại quan trọng trong dạy học hóa học?
   Hoạt động trải nghiệm là phương pháp học tập qua thực hành, giúp học sinh trực tiếp tham gia, khám phá và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Nó quan trọng vì giúp học sinh phát triển năng lực vận dụng kiến thức, tăng hứng thú và hiệu quả học tập.

2. Làm thế nào để thiết kế hoạt động trải nghiệm phù hợp với chương trình hóa học lớp 10?
   Thiết kế cần bám sát mục tiêu dạy học, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi, điều kiện cơ sở vật chất và nội dung kiến thức. Hoạt động phải vừa sức, đa dạng hình thức và có tính khả thi cao.

3. Các công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn gồm những gì?
   Bao gồm bảng kiểm quan sát biểu hiện năng lực trong quá trình thực hành, phiếu hỏi học sinh về thái độ và hứng thú, bài kiểm tra kiến thức và kỹ năng liên quan đến vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

4. Hoạt động trải nghiệm có thể áp dụng trong những nội dung nào của chương trình hóa học?
   Có thể áp dụng trong các nội dung liên quan đến tính chất vật lý, tính chất hóa học của các chất, thí nghiệm, ứng dụng thực tiễn và các bài tập vận dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề thực tế.

5. Làm sao để khắc phục khó khăn khi tổ chức hoạt động trải nghiệm trong lớp học?
   Cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kế hoạch, tài liệu, thiết bị; tập huấn giáo viên; tạo động lực cho học sinh; phân công nhiệm vụ rõ ràng; đồng thời linh hoạt điều chỉnh hoạt động phù hợp với điều kiện thực tế và phản hồi của học sinh.

Kết luận

• Đề tài đã xây dựng thành công các hoạt động trải nghiệm phù hợp với chương trình hóa học lớp 10, chủ đề Oxi – Lưu huỳnh, nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cho học sinh.
• Thực nghiệm sư phạm cho thấy hoạt động trải nghiệm giúp nâng cao điểm số và tỷ lệ học sinh đạt kết quả tốt, đồng thời tăng cường hứng thú và sự chủ động trong học tập.
• Bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn được thiết kế chi tiết, phù hợp và dễ sử dụng, hỗ trợ hiệu quả cho giáo viên trong quá trình giảng dạy và đánh giá.
• Các giải pháp đề xuất tập trung vào tập huấn giáo viên, xây dựng công cụ đánh giá, tích hợp hoạt động trải nghiệm vào kế hoạch dạy học và hỗ trợ học sinh tham gia tích cực.
• Đề nghị các trường THPT và cơ quan quản lý giáo dục triển khai áp dụng rộng rãi phương pháp dạy học trải nghiệm để nâng cao chất lượng giáo dục môn hóa học, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng sang các chủ đề và môn học khác.

Hành động tiếp theo là tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên, hoàn thiện bộ công cụ đánh giá và triển khai áp dụng thực tế trong năm học tới nhằm đánh giá hiệu quả lâu dài. Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu để đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao năng lực học sinh.