I. Quản lý nhà nước về đất đai
Quản lý nhà nước về đất đai là quá trình nghiên cứu và nắm chắc các đặc trưng cơ bản của đất đai, bao gồm số lượng, chất lượng từng loại đất ở từng vùng, địa phương. Mục tiêu là thống nhất quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai từ Trung ương đến cơ sở. Quản lý nhà nước về đất đai bao gồm các hoạt động như nắm chắc tình hình sử dụng đất, phân phối và phân phối lại quỹ đất, kiểm tra, giám sát quá trình quản lý và sử dụng đất, điều tiết các nguồn lợi từ đất. Các chức năng chính của quản lý nhà nước về đất đai là bảo vệ quyền sở hữu Nhà nước, đảm bảo sử dụng hợp lý quỹ đất, tăng cường hiệu quả sử dụng đất, bảo vệ và cải tạo đất, bảo vệ môi trường.
1.1. Cơ sở pháp lý
Công tác quản lý nhà nước về đất đai dựa trên các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước. Từ năm 1992 đến nay, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, Ngành liên quan đã ban hành nhiều văn bản luật về đất đai, bao gồm Hiến pháp năm 1992, Luật Đất đai 1993, Luật Đất đai 2003, Luật Bảo vệ môi trường 2005, Luật Kinh doanh bất động sản 2006, Luật Khoáng sản 2010, Luật Nhà ở 2011, Luật Đất đai 2013. Các văn bản dưới luật của Chính phủ và địa phương cũng được ban hành để hỗ trợ công tác quản lý đất đai.
1.2. Nội dung quản lý
Theo Luật Đất đai 2003, quản lý nhà nước về đất đai bao gồm 13 nội dung chính: ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, xác định địa giới hành chính, khảo sát, đo đạc, đánh giá phân hạng đất, quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, đăng ký quyền sử dụng đất, thống kê, kiểm kê đất đai, quản lý tài chính về đất đai, quản lý và phát triển thị trường quyền sử dụng đất, quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai, giải quyết tranh chấp về đất đai, quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai.
II. Đánh giá hiệu quả quản lý đất đai tại xã Vân Tùng
Đánh giá hiệu quả quản lý đất đai tại xã Vân Tùng, huyện Ngân Sơn giai đoạn 2012-2014 cho thấy những thành tựu và hạn chế trong công tác quản lý và sử dụng đất đai. Các nội dung quản lý nhà nước về đất đai được thực hiện theo 13 nội dung quy định trong Luật Đất đai 2003. Kết quả cho thấy công tác quản lý đất đai tại xã Vân Tùng đã đạt được một số thành tựu như hoàn thiện hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quản lý quy hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như việc giải quyết tranh chấp đất đai chưa triệt để, công tác thanh tra, kiểm tra chưa thường xuyên.
2.1. Hiện trạng sử dụng đất
Hiện trạng sử dụng đất tại xã Vân Tùng đến ngày 01/01/2014 được tổng hợp trong Bảng 4.1. Kết quả cho thấy diện tích đất nông nghiệp chiếm tỷ lệ lớn, tiếp theo là đất lâm nghiệp và đất ở. Công tác quản lý đất đai đã được thực hiện theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020. Tuy nhiên, việc sử dụng đất chưa thực sự hiệu quả, một số diện tích đất bị bỏ hoang hoặc sử dụng không đúng mục đích.
2.2. Giải pháp đề xuất
Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai tại xã Vân Tùng, cần thực hiện một số giải pháp như tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai, hoàn thiện hệ thống hồ sơ địa chính, giải quyết triệt để các tranh chấp đất đai, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong công tác quản lý đất đai.
III. Phát triển địa phương và quy hoạch đất đai
Phát triển địa phương và quy hoạch đất đai là hai yếu tố quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về đất đai tại xã Vân Tùng. Quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020 đã được thực hiện nhằm đảm bảo sử dụng hợp lý quỹ đất, phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tuy nhiên, việc thực hiện quy hoạch còn gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng chưa đồng bộ. Cần có các giải pháp cụ thể để thực hiện hiệu quả quy hoạch sử dụng đất, góp phần phát triển bền vững địa phương.
3.1. Quy hoạch sử dụng đất
Quy hoạch sử dụng đất tại xã Vân Tùng giai đoạn 2011-2020 đã được thực hiện theo các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Kết quả quy hoạch cho thấy sự phân bố hợp lý các loại đất, đảm bảo nhu cầu sử dụng đất cho các mục đích khác nhau. Tuy nhiên, việc thực hiện quy hoạch còn gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng chưa đồng bộ.
3.2. Phát triển bền vững
Phát triển bền vững địa phương cần gắn liền với công tác quản lý và sử dụng đất đai hiệu quả. Cần có các giải pháp cụ thể để thực hiện hiệu quả quy hoạch sử dụng đất, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống người dân. Các giải pháp bao gồm tăng cường công tác quản lý đất đai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng.
