Luận văn thạc sĩ về câu phức trong tuyển tập Nam Cao

Câu là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất có chức năng thông báo. Câu phức là một trong những kiểu câu được phân loại theo cấu tạo ngữ pháp, luôn thu hút sự quan tâm nghiên cứu. Nam Cao là nhà văn hiện thực kiệt xuất, có tư tưởng nhân đạo sâu sắc và quan điểm nghệ thuật tiến bộ. Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu về câu phức, nhưng chưa có công trình nào tìm hiểu về câu phức trong tuyển tập Nam Cao. Việc nghiên cứu câu phức trong tuyển tập Nam Cao có ý nghĩa quan trọng cả về lí luận lẫn thực tiễn.

Mục đích nghiên cứu của đề tài là làm rõ đặc điểm câu phức trong tuyển tập Nam Cao về các mặt ngữ pháp, ngữ nghĩa. Qua đó, cung cấp nguồn tài liệu tham khảo có ý nghĩa về ngữ pháp tiếng Việt, góp phần nâng cao chất lượng dạy học tiếng Việt trong Nhà trường. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: Xác lập cơ sở lí luận của đề tài, Thống kê, phân loại câu phức trong tuyển tập Nam Cao, Miêu tả, làm rõ đặc điểm về mặt ngữ pháp, ngữ nghĩa của câu phức trong tuyển tập Nam Cao.

Nhìn chung, khi phân loại câu theo mức độ phức tạp về cấu tạo, các tác giả đều dựa vào cụm chủ vị (mệnh đề). Tuy nhiên, cách phân loại cụ thể ở các tác giả có sự khác nhau. Có thể chỉ ra ba cách phân loại chính sau đây: Phân loại dựa đơn thuần vào số lượng cụm chủ vị, Phân loại dựa vào số lượng cụm chủ vị nòng cốt, Phân loại dựa vào cả số lượng cụm chủ vị lẫn số lượng cụm chủ vị nòng cốt.

Trong ba cách phân loại trên đây, cách phân loại thứ nhất tỏ ra có nhiều ưu điểm hơn. Theo cách này, trước hết, câu bình thường được chia dựa vào số lượng cụm chủ vị thành hai loại: câu đơn (câu đơn giản) và câu phức (câu phức hợp). Câu đơn là câu chỉ có một cụm chủ vị. Câu phức là câu bao gồm hai cụm chủ vị trở lên. Ở bước tiếp theo, câu đơn và câu phức sẽ được chia tiếp thành những kiểu cụ thể dựa vào những tiêu chí nhất định.

Câu phức phụ thuộc là loại câu mà một mệnh đề phụ thuộc vào mệnh đề chính để hoàn chỉnh ý nghĩa. Trong tuyển tập Nam Cao, câu phức phụ thuộc được sử dụng phổ biến để diễn tả các mối quan hệ nhân quả, điều kiện, mục đích, thời gian, v.v. Việc phân tích cấu trúc câu phức phụ thuộc giúp làm rõ cách Nam Cao xây dựng các mối quan hệ logic và diễn đạt các ý tưởng phức tạp.

Câu phức đẳng lập là loại câu mà các mệnh đề có vai trò ngang nhau và được liên kết với nhau bằng các liên từ đẳng lập. Trong tuyển tập Nam Cao, câu phức đẳng lập được sử dụng để liệt kê, bổ sung, đối lập hoặc lựa chọn các ý tưởng. Việc phân tích cấu trúc câu phức đẳng lập giúp làm rõ cách Nam Cao tạo ra sự cân đối và hài hòa trong diễn đạt.

Đặc điểm chung về ngữ nghĩa của câu phức trong tuyển tập Nam Cao là sự phức tạp và đa dạng. Câu phức thường được sử dụng để diễn tả các ý tưởng phức tạp, các mối quan hệ logic và các trạng thái tâm lý. Nam Cao thường sử dụng câu phức để tạo ra sự đa nghĩa và hàm ý trong diễn đạt.

Chức năng ngữ nghĩa của các cụm chủ vị trong câu phức phụ thuộc là biểu thị các mối quan hệ khác nhau giữa các sự tình. Các cụm chủ vị có thể biểu thị quan hệ nhân quả, quan hệ điều kiện, quan hệ mục đích, quan hệ thời gian, v.v. Việc phân tích chức năng ngữ nghĩa của các cụm chủ vị giúp làm rõ cách Nam Cao xây dựng các mối quan hệ logic và diễn đạt các ý tưởng phức tạp.

Về mặt lí luận, kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ đặc điểm của câu phức trong tuyển tập Nam Cao dưới các bình diện ngữ pháp và ngữ nghĩa; qua đó, góp phần bổ sung, làm phong phú lí thuyết về cú pháp nói chung, lí thuyết về câu phức nói riêng trên cứ liệu văn bản văn học của một tác giả cụ thể nhìn từ quan điểm ngữ pháp chức năng. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là tài liệu tham khảo hữu ích có ý nghĩa đối với việc dạy học tiếng Việt trong nhà trường.

Nghiên cứu về câu phức trong tuyển tập Nam Cao có thể được mở rộng và phát triển theo nhiều hướng khác nhau. Một hướng đi tiềm năng là nghiên cứu so sánh câu phức trong tác phẩm Nam Cao với câu phức trong tác phẩm của các nhà văn khác. Một hướng đi khác là nghiên cứu sự thay đổi của câu phức trong văn phong Nam Cao theo thời gian. Ngoài ra, có thể nghiên cứu mối quan hệ giữa câu phức và các yếu tố khác của phong cách ngôn ngữ Nam Cao, như từ vựng, cú pháp và tu từ.

Nghiên cứu đã làm sáng tỏ đặc điểm ngữ pháp và ngữ nghĩa của câu phức trong tuyển tập Nam Cao. Câu phức được sử dụng đa dạng và linh hoạt để diễn tả các ý tưởng phức tạp, các mối quan hệ logic và các trạng thái tâm lý. Nam Cao thường sử dụng câu phức để tạo ra sự đa nghĩa và hàm ý trong diễn đạt.

Trong tương lai, nghiên cứu về câu phức trong tuyển tập Nam Cao có thể được mở rộng và phát triển theo nhiều hướng khác nhau. Một hướng đi tiềm năng là nghiên cứu so sánh câu phức trong tác phẩm Nam Cao với câu phức trong tác phẩm của các nhà văn khác. Một hướng đi khác là nghiên cứu sự thay đổi của câu phức trong văn phong Nam Cao theo thời gian.