I. Giới thiệu chung
Đề tài "Ảnh hưởng của biến động tỷ giá lên thương mại quốc tế của Việt Nam" được thực hiện nhằm phân tích mối quan hệ giữa biến động tỷ giá và thương mại quốc tế. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, tỷ giá hối đoái đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu. Biến động tỷ giá có thể ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến cán cân thương mại của một quốc gia. Việc kiểm soát dòng chảy thương mại dưới tác động của tỷ giá là nhiệm vụ quan trọng của chính sách kinh tế vĩ mô. Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu từ quý 1/2004 đến quý 2/2013 để phân tích ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến xuất khẩu và nhập khẩu của Việt Nam.
II. Biến động tỷ giá
Sự biến động của tỷ giá hối đoái là nguồn gốc của rủi ro và có ảnh hưởng lớn đến khối lượng thương mại quốc tế. Các nghiên cứu cho thấy rằng biến động tỷ giá cao có thể làm giảm hoạt động thương mại do tăng chi phí rủi ro cho các nhà kinh doanh. Tuy nhiên, một số lý thuyết gần đây chỉ ra rằng tỷ giá hối đoái cũng có thể có tác động tích cực đến xuất khẩu. Việc phân tích mối quan hệ giữa tỷ giá và thương mại cần xem xét các yếu tố như chi phí giao dịch và tâm lý thị trường. Tại Việt Nam, tỷ giá hối đoái đã trải qua nhiều biến động từ sau năm 1989, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu của quốc gia.
III. Cán cân thương mại
Cán cân thương mại của Việt Nam từ quý 1/2004 đến quý 2/2013 cho thấy sự thâm hụt liên tục, đặc biệt trong giai đoạn 2008-2009. Mặc dù xuất khẩu tăng, nhập khẩu vẫn chiếm ưu thế, dẫn đến tình trạng nhập siêu. Việc điều chỉnh tỷ giá đã giúp cải thiện tình hình, nhưng vẫn cần có các biện pháp linh hoạt để duy trì cán cân thương mại. Quan hệ thương mại với các đối tác lớn như Mỹ đã có những bước tiến đáng kể, góp phần vào sự ổn định của cán cân thương mại. Nghiên cứu này sẽ phân tích sâu hơn về mối quan hệ giữa tỷ giá và cán cân thương mại của Việt Nam.
IV. Lý thuyết về mối quan hệ giữa tỷ giá và hoạt động thương mại quốc tế
Theo lý thuyết, sự gia tăng giá trị đồng nội tệ có thể làm cán cân thương mại xấu đi do hàng hóa trong nước trở nên đắt hơn so với hàng hóa nước ngoài. Ngược lại, khi đồng nội tệ giảm giá, xuất khẩu có thể tăng lên. Hiệu ứng phá giá tiền tệ, hay còn gọi là hiệu ứng đường cong J, cho thấy rằng tỷ giá tăng có thể kích thích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu. Tuy nhiên, tác động của tỷ giá lên thương mại còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như tâm lý người tiêu dùng và chi phí giao dịch. Nghiên cứu này sẽ xem xét các yếu tố này để đánh giá chính xác hơn về mối quan hệ giữa tỷ giá và thương mại quốc tế của Việt Nam.
