Đánh Giá Hiện Trạng Chất Lượng Nước Sông Cầu Đoạn Chảy Qua Thành Phố Thái Nguyên

Việc đánh giá chất lượng nước giúp xác định mức độ ô nhiễm và các nguồn gây ô nhiễm. Dựa trên kết quả đánh giá, các cơ quan chức năng có thể đưa ra các biện pháp quản lý và xử lý ô nhiễm hiệu quả hơn. Đánh giá chất lượng nước cũng giúp nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ nguồn nước. Đây là bước quan trọng để ngăn chặn sự suy thoái của nguồn nước sông Cầu trong tương lai.

Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá hiện trạng môi trường nước mặt sông Cầu tại khu vực thành phố Thái Nguyên. Mục tiêu chính là nghiên cứu các nguồn thải chính ảnh hưởng đến môi trường nước, đánh giá diễn biến chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua thành phố Thái Nguyên và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm, cải thiện môi trường nước.

Các nguồn gây ô nhiễm chính bao gồm nước thải công nghiệp từ các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, nước thải sinh hoạt từ các khu dân cư, nước thải từ hoạt động chăn nuôi và dư lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật từ hoạt động nông nghiệp. Ngoài ra, hoạt động khai thác khoáng sản dọc theo sông cũng góp phần gây ô nhiễm, đặc biệt là ô nhiễm chất rắn lơ lửng (TSS) và kim loại nặng. Việc quản lý và kiểm soát các nguồn thải này còn nhiều hạn chế.

Ô nhiễm sông Cầu gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng, như các bệnh về tiêu hóa, da liễu và các bệnh truyền nhiễm. Ô nhiễm cũng ảnh hưởng đến đa dạng sinh học của sông, làm suy giảm số lượng và chất lượng các loài cá và các loài sinh vật thủy sinh khác. Ngoài ra, ô nhiễm còn ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế, như nuôi trồng thủy sản và du lịch.

Ô nhiễm sông Cầu gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến các loài sinh vật sống dưới nước. Sự gia tăng của các chất ô nhiễm như chất hữu cơ, kim loại nặng và thuốc trừ sâu có thể gây ra các bệnh tật, suy giảm khả năng sinh sản, thậm chí là tử vong cho các loài cá và các sinh vật thủy sinh khác. Điều này dẫn đến sự suy thoái đa dạng sinh học và ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái sông Cầu.

Quy trình lấy mẫu nước cần tuân thủ các quy định và hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Mẫu nước phải được lấy tại các vị trí đại diện trên sông, bao gồm các khu vực có nguồn thải và các khu vực ít chịu tác động. Mẫu nước cần được bảo quản đúng cách để đảm bảo tính chính xác của kết quả phân tích. Các thông tin về vị trí lấy mẫu, thời gian lấy mẫu và điều kiện thời tiết cần được ghi chép đầy đủ.

Việc phân tích chất lượng nước cần bao gồm các chỉ tiêu quan trọng như pH, DO (oxy hòa tan), BOD (nhu cầu oxy sinh hóa), COD (nhu cầu oxy hóa học), TSS (tổng chất rắn lơ lửng), amoni, nitrat, phosphat và các kim loại nặng. Các chỉ tiêu này phản ánh mức độ ô nhiễm hữu cơ, ô nhiễm dinh dưỡng và ô nhiễm kim loại nặng của nước sông. Kết quả phân tích giúp đánh giá mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của sông.

Chỉ số chất lượng nước WQI là một công cụ hữu ích để đánh giá tổng quan chất lượng nước sông. WQI được tính toán dựa trên kết quả phân tích nhiều chỉ tiêu chất lượng nước khác nhau, giúp đưa ra một con số duy nhất phản ánh mức độ ô nhiễm của sông. WQI có thể được sử dụng để so sánh chất lượng nước của sông Cầu với các sông khác hoặc so sánh chất lượng nước của sông Cầu qua các năm.

Cần xây dựng và nâng cấp các hệ thống xử lý nước thải tập trung cho các khu công nghiệp và khu dân cư. Các doanh nghiệp cần được yêu cầu xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn trước khi xả ra môi trường. Cần kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về xả thải. Khuyến khích sử dụng các công nghệ xử lý nước thải tiên tiến, thân thiện với môi trường.

Khuyến khích nông dân sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật hợp lý, theo nguyên tắc 4 đúng. Hạn chế sử dụng các loại phân bón và thuốc bảo vệ thực vật có độc tính cao. Khuyến khích sử dụng các biện pháp canh tác hữu cơ và các biện pháp phòng trừ sâu bệnh sinh học. Xây dựng các hệ thống thu gom và xử lý nước thải từ hoạt động chăn nuôi.

Phục hồi các vùng đất ngập nước ven sông, đây là các khu vực có khả năng lọc nước tự nhiên. Trồng cây ven sông để giảm xói mòn và hấp thụ các chất ô nhiễm. Xây dựng các công trình kè bờ sông để bảo vệ bờ sông và giảm lượng chất rắn lơ lửng đổ vào sông. Tổ chức các hoạt động làm sạch sông và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ sông.

So sánh kết quả quan trắc chất lượng nước từ năm 2017 đến 2020 cho thấy sự thay đổi của các chỉ tiêu như DO, BOD, COD, TSS, NH4+ và P-PO4. Phân tích này giúp xác định xu hướng ô nhiễm và đánh giá hiệu quả của các biện pháp xử lý đã được thực hiện. Cần lưu ý đến sự biến động của các chỉ tiêu này theo mùa và theo vị trí trên sông.

Đối chiếu kết quả phân tích chất lượng nước với QCVN 08-MT:2015/BTNMT để đánh giá mức độ ô nhiễm của sông Cầu. Xác định các chỉ tiêu vượt quá tiêu chuẩn cho phép và đánh giá tác động của ô nhiễm đến khả năng sử dụng nước của sông. Phân loại chất lượng nước của sông Cầu theo các mục đích sử dụng khác nhau.

Xác định các khu vực có mức độ ô nhiễm cao nhất trên sông Cầu, thường là các khu vực gần các khu công nghiệp, khu dân cư hoặc các hoạt động khai thác khoáng sản. Ưu tiên thực hiện các biện pháp xử lý ô nhiễm tại các điểm nóng này để cải thiện chất lượng nước sông Cầu một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Cần tăng cường kiểm tra và giám sát hoạt động xả thải của các doanh nghiệp và khu dân cư. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về xả thải. Khuyến khích áp dụng các biện pháp xử lý nước thải tại chỗ và tái sử dụng nước thải. Xây dựng hệ thống thông tin và báo cáo về hoạt động xả thải.

Tổ chức các chương trình tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường nước cho cộng đồng. Khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động bảo vệ sông, như làm sạch sông, trồng cây ven sông và giám sát hoạt động xả thải. Hỗ trợ các sáng kiến cộng đồng về bảo vệ môi trường nước.

Cần thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu về nguyên nhân ô nhiễm sông Cầu, tác động ô nhiễm đến môi trường và sức khỏe cộng đồng, và hiệu quả của các biện pháp xử lý ô nhiễm. Nghiên cứu về khả năng phục hồi tự nhiên của sông và các biện pháp hỗ trợ quá trình này. Nghiên cứu về giá trị kinh tế của các dịch vụ hệ sinh thái do sông Cầu cung cấp.