Luận Án Tiến Sĩ Văn Học: Khám Phá Thơ Tượng Trưng Việt Nam Qua Trường Hợp Bích Khê

• Trường học: Trường Đại Học
• Chuyên ngành: Văn Học
• Đề tài: Thơ Tượng Trưng Việt Nam - Trường Hợp Bích Khê
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về thơ tượng trưng ở Việt Nam
• 1.2. Giai đoạn trước năm 1945
• 1.3. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1986
• 1.4. Giai đoạn từ năm 1986 đến nay
• 1.5. Tình hình nghiên cứu thơ Bích Khê và thơ tượng trưng Bích Khê từ 1986 đến nay
• 1.6. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CHỦ NGHĨA TƯỢNG TRƯNG VỚI THƠ MỚI
• 2.1. Khái lược về chủ nghĩa tượng trưng và thơ tượng trưng
• 2.2. Chủ nghĩa tượng trưng
• 2.3. Thơ tượng trưng
• 2.4. Ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp đến Thơ mới Việt Nam
• 2.5. Nguyên nhân ra đời của thơ tượng trưng ở Việt Nam
• 2.6. Thơ mới từ lãng mạn đến tượng trưng
• 2.7. Bích Khê - Trường hợp điển hình của thơ tượng trưng ở Việt Nam
• 2.8. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THƠ TƯỢNG TRƯNG BÍCH KHÊ: NHỮNG CẢM QUAN NGHỆ THUẬT MỚI
• 3.1. Cảm quan về thế giới
• 3.2. Một thế giới thanh khiết, huyền diệu
• 3.3. Một thế giới tương quan giữa các đối lập
• 3.4. Một thế giới đẫm màu sắc tâm linh
• 3.5. Quan niệm về cái đẹp
• 3.6. Cái đẹp tột cùng, tuyệt đỉnh
• 3.7. Cái đẹp gắn với màu sắc nhục thể
• 3.8. Quan niệm về thơ
• 3.9. Thơ là sự giao hòa giữa “Thuần túy và tượng trưng”
• 3.10. Thơ là sự tích hợp giữa các loại hình nghệ thuật
• 3.11. Thơ là nỗi đau thương đã trở thành lạc thú sáng tạo
• 3.12. Quan niệm về nhà thơ
• 3.13. Nhà thơ - Người chưng cất nên những điều đẹp đẽ
• 3.14. Nhà thơ - Người luôn khát vọng “Duy tân”
• 4. CHƯƠNG 4: THƠ TƯỢNG TRƯNG BÍCH KHÊ: NHỮNG ĐẶC SẮC VỀ PHƯƠNG THỨC BIỂU HIỆN
• 4.1. Tính tương giao, tương hợp
• 4.2. Tương giao, tương hợp giữa các giác quan
• 4.3. Tương giao, tương hợp giữa vạn vật, vũ trụ và con người
• 4.4. Tương giao, tương hợp giữa âm thanh, màu sắc, hương thơm và ánh sáng
• 4.5. Tạo dựng những biểu tượng độc đáo
• 4.6. Biểu tượng về màu sắc
• 4.7. Biểu tượng về thân thể
• 4.8. Biểu tượng về cõi chết
• 4.9. Nhạc tính như là linh hồn của thi ca
• 4.10. Nhạc được xem là đối tượng khám phá của thi ca
• 4.11. Nhạc được xem là cơ chế tạo nghĩa
• 4.12. Nhạc được xem là nội dung quan trọng của thi ca
• 4.13. Ẩn dụ, cấu trúc câu và ngôn ngữ - Những phương thức nổi trội của thơ tượng trưng Bích Khê
• 4.14. Ẩn dụ - phương thức chủ đạo của thơ tượng trưng
• 4.15. Cấu trúc câu thơ ngẫu nhiên, phi tuyến tính
• 4.16. Phương ngữ - từ ngôn ngữ bình dân đến sắc thái tượng trưng
• 4.17. Tiểu kết chương 4
• DANH MỤC BÀI BÁO, CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Luận án tiến sĩ và nghiên cứu văn học Việt Nam

Luận án tiến sĩ này tập trung vào thơ tượng trưng Việt Nam, đặc biệt là trường hợp Bích Khê. Nghiên cứu này nhằm khám phá sự ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp đến Thơ mới Việt Nam, đồng thời phân tích những đóng góp độc đáo của Bích Khê trong việc kết hợp yếu tố tượng trưng với thơ ca truyền thống. Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu như lịch sử, trường hợp, và thi pháp học để làm rõ sự phát triển và đặc điểm của thơ tượng trưng trong bối cảnh văn học hiện đại Việt Nam.

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Nghiên cứu về thơ tượng trưng Việt Nam đã diễn ra từ đầu thế kỷ XX, với các giai đoạn chính: trước 1945, từ 1945 đến 1986, và từ 1986 đến nay. Các công trình nghiên cứu ban đầu chủ yếu giới thiệu và phân tích sơ lược về thơ tượng trưng Pháp và ảnh hưởng của nó đến Thơ mới Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu về Bích Khê và thơ tượng trưng Bích Khê vẫn còn nhiều khoảng trống, đặc biệt là việc phân tích sâu về cảm quan nghệ thuật và phương thức biểu hiện.

1.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích chính của luận án là khái quát sự ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp đến Thơ mới Việt Nam và trường hợp Bích Khê. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm xác lập cơ sở lý thuyết, phân tích sự đổi mới trong thơ Bích Khê, và chỉ ra những yếu tố tượng trưng đặc sắc trong thơ của ông. Luận án cũng nhằm khẳng định vị trí của Bích Khê như một nhà thơ tiêu biểu của thơ tượng trưng Việt Nam.

II. Chủ nghĩa tượng trưng và Thơ mới Việt Nam

Chủ nghĩa tượng trưng là một trào lưu nghệ thuật quan trọng trong văn học hiện đại, bắt nguồn từ Pháp và lan rộng khắp thế giới. Ở Việt Nam, thơ tượng trưng đã ảnh hưởng sâu sắc đến Thơ mới, đặc biệt là các nhà thơ như Xuân Diệu, Huy Cận, và Bích Khê. Luận án phân tích sự chuyển biến từ thơ lãng mạn sang thơ tượng trưng, đồng thời làm rõ vai trò của Bích Khê trong việc kế thừa và phát triển thơ tượng trưng ở Việt Nam.

2.1. Ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp

Thơ tượng trưng Pháp đã tác động mạnh mẽ đến Thơ mới Việt Nam, đặc biệt là qua các tác phẩm của Baudelaire, Mallarmé, và Verlaine. Luận án chỉ ra rằng, Bích Khê đã tiếp thu và vận dụng các nguyên tắc cơ bản của thơ tượng trưng Pháp, đồng thời kết hợp với yếu tố truyền thống để tạo nên phong cách riêng.

2.2. Bích Khê Trường hợp điển hình

Bích Khê được xem là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thơ tượng trưng Việt Nam. Thơ của ông thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa tính nhạc, biểu tượng, và ngôn ngữ tượng trưng. Luận án phân tích các tác phẩm của Bích Khê để làm rõ những đóng góp của ông trong việc phát triển thơ tượng trưng ở Việt Nam.

III. Cảm quan nghệ thuật trong thơ Bích Khê

Thơ tượng trưng Bích Khê mang những cảm quan nghệ thuật mới, thể hiện qua quan niệm về thế giới, cái đẹp, và thơ ca. Luận án phân tích sâu về cách Bích Khê xây dựng một thế giới thơ đầy màu sắc tâm linh và sự tương quan giữa các đối lập. Quan niệm về cái đẹp trong thơ Bích Khê cũng được khám phá, với sự kết hợp giữa vẻ đẹp tột cùng và màu sắc nhục thể.

3.1. Thế giới trong thơ Bích Khê

Thơ Bích Khê xây dựng một thế giới thanh khiết, huyền diệu, nơi các yếu tố đối lập tương tác và hòa quyện. Luận án chỉ ra rằng, thế giới thơ của Bích Khê không chỉ là sự phản ánh hiện thực mà còn là sự khám phá tâm linh và siêu hình.

3.2. Quan niệm về cái đẹp

Bích Khê quan niệm cái đẹp là sự kết hợp giữa vẻ đẹp tột cùng và màu sắc nhục thể. Luận án phân tích cách ông sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh để thể hiện quan niệm này, đồng thời làm rõ sự độc đáo trong cách tiếp cận cái đẹp của Bích Khê.

IV. Phương thức biểu hiện trong thơ Bích Khê

Thơ tượng trưng Bích Khê nổi bật với những phương thức biểu hiện độc đáo, bao gồm tính tương giao, tương hợp, nhạc tính, và sử dụng ẩn dụ. Luận án phân tích cách Bích Khê tạo dựng các biểu tượng về màu sắc, thân thể, và cõi chết, đồng thời khám phá vai trò của nhạc tính trong thơ của ông.

4.1. Tính tương giao và tương hợp

Bích Khê sử dụng tính tương giao, tương hợp để kết nối các giác quan, vạn vật, và con người. Luận án chỉ ra rằng, đây là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự độc đáo trong thơ của Bích Khê.

4.2. Nhạc tính và ẩn dụ

Nhạc tính được xem là linh hồn của thơ Bích Khê, với vai trò quan trọng trong việc tạo nghĩa và biểu đạt cảm xúc. Luận án cũng phân tích cách Bích Khê sử dụng ẩn dụ và cấu trúc câu thơ để tạo nên những tác phẩm thơ giàu tính biểu tượng.