I. Luận án tiến sĩ và nghiên cứu văn học Việt Nam
Luận án tiến sĩ này tập trung vào thơ tượng trưng Việt Nam, đặc biệt là trường hợp Bích Khê. Nghiên cứu này nhằm khám phá sự ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp đến Thơ mới Việt Nam, đồng thời phân tích những đóng góp độc đáo của Bích Khê trong việc kết hợp yếu tố tượng trưng với thơ ca truyền thống. Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu như lịch sử, trường hợp, và thi pháp học để làm rõ sự phát triển và đặc điểm của thơ tượng trưng trong bối cảnh văn học hiện đại Việt Nam.
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Nghiên cứu về thơ tượng trưng Việt Nam đã diễn ra từ đầu thế kỷ XX, với các giai đoạn chính: trước 1945, từ 1945 đến 1986, và từ 1986 đến nay. Các công trình nghiên cứu ban đầu chủ yếu giới thiệu và phân tích sơ lược về thơ tượng trưng Pháp và ảnh hưởng của nó đến Thơ mới Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu về Bích Khê và thơ tượng trưng Bích Khê vẫn còn nhiều khoảng trống, đặc biệt là việc phân tích sâu về cảm quan nghệ thuật và phương thức biểu hiện.
1.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của luận án là khái quát sự ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp đến Thơ mới Việt Nam và trường hợp Bích Khê. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm xác lập cơ sở lý thuyết, phân tích sự đổi mới trong thơ Bích Khê, và chỉ ra những yếu tố tượng trưng đặc sắc trong thơ của ông. Luận án cũng nhằm khẳng định vị trí của Bích Khê như một nhà thơ tiêu biểu của thơ tượng trưng Việt Nam.
II. Chủ nghĩa tượng trưng và Thơ mới Việt Nam
Chủ nghĩa tượng trưng là một trào lưu nghệ thuật quan trọng trong văn học hiện đại, bắt nguồn từ Pháp và lan rộng khắp thế giới. Ở Việt Nam, thơ tượng trưng đã ảnh hưởng sâu sắc đến Thơ mới, đặc biệt là các nhà thơ như Xuân Diệu, Huy Cận, và Bích Khê. Luận án phân tích sự chuyển biến từ thơ lãng mạn sang thơ tượng trưng, đồng thời làm rõ vai trò của Bích Khê trong việc kế thừa và phát triển thơ tượng trưng ở Việt Nam.
2.1. Ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp
Thơ tượng trưng Pháp đã tác động mạnh mẽ đến Thơ mới Việt Nam, đặc biệt là qua các tác phẩm của Baudelaire, Mallarmé, và Verlaine. Luận án chỉ ra rằng, Bích Khê đã tiếp thu và vận dụng các nguyên tắc cơ bản của thơ tượng trưng Pháp, đồng thời kết hợp với yếu tố truyền thống để tạo nên phong cách riêng.
2.2. Bích Khê Trường hợp điển hình
Bích Khê được xem là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thơ tượng trưng Việt Nam. Thơ của ông thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa tính nhạc, biểu tượng, và ngôn ngữ tượng trưng. Luận án phân tích các tác phẩm của Bích Khê để làm rõ những đóng góp của ông trong việc phát triển thơ tượng trưng ở Việt Nam.
III. Cảm quan nghệ thuật trong thơ Bích Khê
Thơ tượng trưng Bích Khê mang những cảm quan nghệ thuật mới, thể hiện qua quan niệm về thế giới, cái đẹp, và thơ ca. Luận án phân tích sâu về cách Bích Khê xây dựng một thế giới thơ đầy màu sắc tâm linh và sự tương quan giữa các đối lập. Quan niệm về cái đẹp trong thơ Bích Khê cũng được khám phá, với sự kết hợp giữa vẻ đẹp tột cùng và màu sắc nhục thể.
3.1. Thế giới trong thơ Bích Khê
Thơ Bích Khê xây dựng một thế giới thanh khiết, huyền diệu, nơi các yếu tố đối lập tương tác và hòa quyện. Luận án chỉ ra rằng, thế giới thơ của Bích Khê không chỉ là sự phản ánh hiện thực mà còn là sự khám phá tâm linh và siêu hình.
3.2. Quan niệm về cái đẹp
Bích Khê quan niệm cái đẹp là sự kết hợp giữa vẻ đẹp tột cùng và màu sắc nhục thể. Luận án phân tích cách ông sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh để thể hiện quan niệm này, đồng thời làm rõ sự độc đáo trong cách tiếp cận cái đẹp của Bích Khê.
IV. Phương thức biểu hiện trong thơ Bích Khê
Thơ tượng trưng Bích Khê nổi bật với những phương thức biểu hiện độc đáo, bao gồm tính tương giao, tương hợp, nhạc tính, và sử dụng ẩn dụ. Luận án phân tích cách Bích Khê tạo dựng các biểu tượng về màu sắc, thân thể, và cõi chết, đồng thời khám phá vai trò của nhạc tính trong thơ của ông.
4.1. Tính tương giao và tương hợp
Bích Khê sử dụng tính tương giao, tương hợp để kết nối các giác quan, vạn vật, và con người. Luận án chỉ ra rằng, đây là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự độc đáo trong thơ của Bích Khê.
4.2. Nhạc tính và ẩn dụ
Nhạc tính được xem là linh hồn của thơ Bích Khê, với vai trò quan trọng trong việc tạo nghĩa và biểu đạt cảm xúc. Luận án cũng phân tích cách Bích Khê sử dụng ẩn dụ và cấu trúc câu thơ để tạo nên những tác phẩm thơ giàu tính biểu tượng.
