Luận án tiến sĩ: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra theo pháp luật dân sự Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

2. PHẦN A: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN

2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước

2.3. Đánh giá thành quả nghiên cứu các vấn đề thuộc phạm vi nghiên cứu của luận án

2.4. Cơ sở lý thuyết và hướng tiếp cận của đề tài

2.5. Câu hỏi nghiên cứu

2.6. Lý thuyết nghiên cứu

2.7. Các giả thuyết nghiên cứu. Hướng tiếp cận nghiên cứu

3. NỘI DUNG LUẬN ÁN

3.1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO NHÀ CỬA, CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG KHÁC GÂY RA

3.1.1. Các học thuyết xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.1.1.1. Học thuyết về sự cẩu thả (negligence)

3.1.1.2. Học thuyết về lỗi do suy đoán (Presumed Fault Liability)

3.1.1.3. Học thuyết về trách nhiệm nghiêm ngặt (strict liability)

3.1.1.4. Sự kết hợp giữa học thuyết về lỗi do suy đoán và học thuyết về trách nhiệm nghiêm ngặt

3.1.2. Học thuyết xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra trong pháp luật dân sự Việt Nam

3.1.3. Khái niệm, đặc điểm nhà cửa, công trình xây dựng khác

3.1.3.1. Khái niệm “nhà cửa, công trình xây dựng khác”

3.1.3.2. Đặc điểm nhà cửa, công trình xây dựng khác

3.1.4. Khái niệm trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.1.5. Bản chất của trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.1.6. Đặc điểm của trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.2. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

3.3. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO NHÀ CỬA, CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG KHÁC GÂY RA

3.3.1. Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.3.2. Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại của chủ sở hữu, người được giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác

3.3.3. Điều kiện phát sinh trách nhiệm liên đới của người thi công với chủ sở hữu, người được giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác

3.3.4. Xác định thiệt hại

3.3.4.1. Xác định thiệt hại do tài sản bị xâm phạm

3.3.4.2. Thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm

3.3.4.3. Xác định thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm

3.3.5. Chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại

3.3.5.1. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác

3.3.5.2. Trách nhiệm bồi thường liên đới bồi thường thiệt hại của người thi công

3.3.6. Chủ thể được bồi thường thiệt hại

3.3.6.1. Chủ thể được bồi thường thiệt hại do tài sản bị xâm phạm

3.3.6.2. Chủ thể được bồi thường thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm

3.3.6.3. Chủ thể được bồi thường thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm

3.3.7. Các trường hợp không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại

3.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

3.5. CHƯƠNG 3: THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO NHÀ CỬA, CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG KHÁC GÂY RA

3.5.1. Thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.5.2. Thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về các trường hợp phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.5.3. Thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về xác định thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.5.4. Thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về xác định chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.5.5. Kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.5.5.1. Kiến nghị bổ sung quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do tài sản gây ra nói chung

3.5.5.2. Kiến nghị sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra

3.5.5.3. Kiến nghị xây dựng Nghị quyết Hội đồng Thẩm phán TANDTC

3.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

3.7. KẾT LUẬN CHUNG

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ

CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ sở lý luận về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa công trình xây dựng gây ra

Chương này tập trung phân tích các học thuyết xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Các học thuyết bao gồm: học thuyết về sự cẩu thả (negligence), học thuyết về lỗi do suy đoán (Presumed Fault Liability), và học thuyết về trách nhiệm nghiêm ngặt (strict liability). Luận án cũng đề cập đến sự kết hợp giữa các học thuyết này trong pháp luật dân sự Việt Nam. Đặc biệt, luận án xây dựng khái niệm và phân tích đặc điểm của nhà cửa, công trình xây dựng, đồng thời làm rõ bản chất và đặc điểm của trách nhiệm bồi thường thiệt hại do chúng gây ra. Đây là nền tảng lý luận quan trọng để hiểu rõ các quy định pháp luật hiện hành.

1.1. Học thuyết xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại

Luận án phân tích ba học thuyết chính: sự cẩu thả, lỗi do suy đoán, và trách nhiệm nghiêm ngặt. Học thuyết về sự cẩu thả nhấn mạnh việc chủ thể không thực hiện nghĩa vụ cẩn trọng. Học thuyết về lỗi do suy đoán cho rằng chủ sở hữu hoặc người quản lý phải chứng minh mình không có lỗi. Học thuyết về trách nhiệm nghiêm ngặt yêu cầu chủ thể phải bồi thường bất kể có lỗi hay không. Sự kết hợp giữa các học thuyết này giúp xác định trách nhiệm pháp lý một cách toàn diện.

1.2. Khái niệm và đặc điểm của nhà cửa công trình xây dựng

Luận án định nghĩa nhà cửa, công trình xây dựng là các công trình có tính chất cố định, được xây dựng để phục vụ mục đích sinh hoạt, sản xuất, hoặc giao thông. Đặc điểm của chúng bao gồm tính chất cố định, quy mô lớn, và khả năng gây thiệt hại nếu không được quản lý tốt. Đây là cơ sở để xác định trách nhiệm bồi thường khi xảy ra sự cố.

II. Thực trạng pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa công trình xây dựng gây ra

Chương này đánh giá thực trạng quy định pháp luật hiện hành về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Luận án chỉ ra các điều kiện phát sinh trách nhiệm, bao gồm việc xác định thiệt hại, chủ thể chịu trách nhiệm, và các trường hợp loại trừ trách nhiệm. Đồng thời, luận án phân tích những điểm bất cập trong quy định pháp luật, như sự thiếu rõ ràng về điều kiện phát sinh trách nhiệm và thứ tự chịu trách nhiệm của các chủ thể.

2.1. Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường

Luận án phân tích các điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường, bao gồm việc xác định thiệt hại do tài sản, sức khỏe, hoặc tính mạng bị xâm phạm. Đồng thời, luận án chỉ ra sự thiếu rõ ràng trong quy định về điều kiện phát sinh trách nhiệm, đặc biệt là việc xác định lỗi của chủ sở hữu hoặc người quản lý.

2.2. Chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường

Luận án đánh giá quy định về chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường, bao gồm chủ sở hữu, người quản lý, và người thi công. Tuy nhiên, luận án chỉ ra sự thiếu rõ ràng về thứ tự chịu trách nhiệm giữa các chủ thể, dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng pháp luật trên thực tế.

III. Thực tiễn áp dụng và kiến nghị hoàn thiện pháp luật

Chương này phân tích thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Luận án chỉ ra những điểm tích cực và hạn chế trong việc áp dụng pháp luật, đặc biệt là sự không thống nhất trong cách giải quyết các vụ việc tương tự. Từ đó, luận án đề xuất các kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật, bao gồm việc bổ sung quy định về thứ tự chịu trách nhiệm và xây dựng nghị quyết hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao.

3.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật

Luận án phân tích các bản án điển hình về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Kết quả cho thấy sự không thống nhất trong cách giải quyết các vụ việc, đặc biệt là việc xác định lỗi và mức bồi thường. Điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.

3.2. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật

Luận án đề xuất các kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật, bao gồm việc bổ sung quy định về thứ tự chịu trách nhiệm bồi thường, xây dựng nghị quyết hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao, và sửa đổi các quy định về xác định thiệt hại. Những kiến nghị này nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trên thực tế.

Luận án tiến sĩ về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa và công trình xây dựng theo pháp luật dân sự Việt Nam