I. Cơ sở lý luận về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa công trình xây dựng gây ra
Chương này tập trung phân tích các học thuyết xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Các học thuyết bao gồm: học thuyết về sự cẩu thả (negligence), học thuyết về lỗi do suy đoán (Presumed Fault Liability), và học thuyết về trách nhiệm nghiêm ngặt (strict liability). Luận án cũng đề cập đến sự kết hợp giữa các học thuyết này trong pháp luật dân sự Việt Nam. Đặc biệt, luận án xây dựng khái niệm và phân tích đặc điểm của nhà cửa, công trình xây dựng, đồng thời làm rõ bản chất và đặc điểm của trách nhiệm bồi thường thiệt hại do chúng gây ra. Đây là nền tảng lý luận quan trọng để hiểu rõ các quy định pháp luật hiện hành.
1.1. Học thuyết xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Luận án phân tích ba học thuyết chính: sự cẩu thả, lỗi do suy đoán, và trách nhiệm nghiêm ngặt. Học thuyết về sự cẩu thả nhấn mạnh việc chủ thể không thực hiện nghĩa vụ cẩn trọng. Học thuyết về lỗi do suy đoán cho rằng chủ sở hữu hoặc người quản lý phải chứng minh mình không có lỗi. Học thuyết về trách nhiệm nghiêm ngặt yêu cầu chủ thể phải bồi thường bất kể có lỗi hay không. Sự kết hợp giữa các học thuyết này giúp xác định trách nhiệm pháp lý một cách toàn diện.
1.2. Khái niệm và đặc điểm của nhà cửa công trình xây dựng
Luận án định nghĩa nhà cửa, công trình xây dựng là các công trình có tính chất cố định, được xây dựng để phục vụ mục đích sinh hoạt, sản xuất, hoặc giao thông. Đặc điểm của chúng bao gồm tính chất cố định, quy mô lớn, và khả năng gây thiệt hại nếu không được quản lý tốt. Đây là cơ sở để xác định trách nhiệm bồi thường khi xảy ra sự cố.
II. Thực trạng pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa công trình xây dựng gây ra
Chương này đánh giá thực trạng quy định pháp luật hiện hành về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Luận án chỉ ra các điều kiện phát sinh trách nhiệm, bao gồm việc xác định thiệt hại, chủ thể chịu trách nhiệm, và các trường hợp loại trừ trách nhiệm. Đồng thời, luận án phân tích những điểm bất cập trong quy định pháp luật, như sự thiếu rõ ràng về điều kiện phát sinh trách nhiệm và thứ tự chịu trách nhiệm của các chủ thể.
2.1. Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường
Luận án phân tích các điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường, bao gồm việc xác định thiệt hại do tài sản, sức khỏe, hoặc tính mạng bị xâm phạm. Đồng thời, luận án chỉ ra sự thiếu rõ ràng trong quy định về điều kiện phát sinh trách nhiệm, đặc biệt là việc xác định lỗi của chủ sở hữu hoặc người quản lý.
2.2. Chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường
Luận án đánh giá quy định về chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường, bao gồm chủ sở hữu, người quản lý, và người thi công. Tuy nhiên, luận án chỉ ra sự thiếu rõ ràng về thứ tự chịu trách nhiệm giữa các chủ thể, dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng pháp luật trên thực tế.
III. Thực tiễn áp dụng và kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Chương này phân tích thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Luận án chỉ ra những điểm tích cực và hạn chế trong việc áp dụng pháp luật, đặc biệt là sự không thống nhất trong cách giải quyết các vụ việc tương tự. Từ đó, luận án đề xuất các kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật, bao gồm việc bổ sung quy định về thứ tự chịu trách nhiệm và xây dựng nghị quyết hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao.
3.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật
Luận án phân tích các bản án điển hình về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng gây ra. Kết quả cho thấy sự không thống nhất trong cách giải quyết các vụ việc, đặc biệt là việc xác định lỗi và mức bồi thường. Điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.
3.2. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Luận án đề xuất các kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật, bao gồm việc bổ sung quy định về thứ tự chịu trách nhiệm bồi thường, xây dựng nghị quyết hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao, và sửa đổi các quy định về xác định thiệt hại. Những kiến nghị này nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trên thực tế.
