I. Giới thiệu
Luận án tiến sĩ này tập trung vào chọn tạo giống lúa có hàm lượng amylose thấp bằng phương pháp chỉ thị phân tử SSR. Nghiên cứu nhằm đáp ứng nhu cầu về gạo chất lượng cao cho nội tiêu và xuất khẩu tại vùng đồng bằng Sông Cửu Long. Hàm lượng amylose là yếu tố quyết định phẩm chất gạo, và việc kết hợp phương pháp lai tạo truyền thống với kỹ thuật chỉ thị phân tử giúp rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả chọn giống.
1.1 Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu là chọn tạo giống lúa có hàm lượng amylose thấp thông qua chỉ thị phân tử SSR. Các mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá vật liệu bố mẹ, tạo quần thể lai hồi giao, và chọn lọc các dòng lúa triển vọng dựa trên phân tích gen và kiểu hình.
1.2 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện giống lúa chất lượng cao, góp phần vào nông nghiệp bền vững. Kết quả nghiên cứu cũng mở ra hướng ứng dụng công nghệ sinh học và di truyền học trong chọn giống lúa.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp lai hồi giao kết hợp với chỉ thị phân tử SSR để chọn tạo giống lúa có hàm lượng amylose thấp. Các bước thực hiện bao gồm đánh giá vật liệu bố mẹ, tạo quần thể lai, và chọn lọc các dòng lúa triển vọng dựa trên phân tích kiểu gen và kiểu hình.
2.1 Đánh giá vật liệu bố mẹ
Các giống lúa bố mẹ được đánh giá dựa trên hàm lượng amylose, năng suất, và đa dạng di truyền. Kết quả cho thấy các giống Jasmine85, KDML105, và OM7347 là vật liệu phù hợp cho nghiên cứu.
2.2 Tạo quần thể lai hồi giao
Quần thể lai hồi giao được tạo ra từ các giống bố mẹ đã chọn lọc. Chỉ thị phân tử SSR được sử dụng để đánh dấu gen waxy và các gen liên quan đến năng suất và phẩm chất gạo.
2.3 Chọn lọc dòng lúa triển vọng
Các dòng lúa được chọn lọc dựa trên hàm lượng amylose thấp (~20%) và năng suất cao (~7.0 tấn/ha). Kết quả cho thấy các dòng D75, D131, và D142 là những ứng viên tiềm năng.
III. Kết quả và thảo luận
Nghiên cứu đã thành công trong việc chọn tạo giống lúa có hàm lượng amylose thấp bằng phương pháp chỉ thị phân tử SSR. Các dòng lúa triển vọng được chọn lọc có tiềm năng phát triển tại vùng đồng bằng Sông Cửu Long và là nguồn vật liệu quý cho các nghiên cứu tiếp theo.
3.1 Đánh giá hiệu quả di truyền
Kết quả phân tích hệ số di truyền và hiệu quả chọn lọc cho thấy các tổ hợp lai OM6976/Jasmine85, OM6976/KDML105, và OM5930/OM7347 có tiềm năng phát triển cao.
3.2 Ứng dụng thực tiễn
Các dòng lúa được chọn lọc không chỉ có hàm lượng amylose thấp mà còn đạt năng suất cao, phù hợp với điều kiện canh tác tại vùng đồng bằng Sông Cửu Long. Nghiên cứu này góp phần vào việc cải thiện giống lúa chất lượng cao và nông nghiệp bền vững.
