Luận án tiến sĩ khám phá ẩn dụ ý niệm về tình yêu trong truyện ngắn Anh - Việt

• Tác giả: Đinh Thị Hương
• Người hướng dẫn: Hà Quang Năng
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Ngôn ngữ học so sánh, đối chiếu
• Đề tài: Ẩn dụ ý niệm về tình yêu trong truyện ngắn Anh - Việt
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 1.2. Tình hình nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm
• 1.3. Tình hình nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm về tình yêu
• 1.4. Cơ sở lý luận về ẩn dụ ý niệm. NNH đối chiếu và đối chiếu các ngôn ngữ
• 1.5. Cơ sở lý luận về văn hoá Việt – Anh
• 2. CHƯƠNG 2: ẨN DỤ CẤU TRÚC VỀ TÌNH YÊU TRONG TRUYỆN NGẮN ANH - VIỆT
• 2.1. Hệ thống ẨN DỤ CẤU TRÚC về tình yêu
• 2.2. Các lược đồ hình ảnh cơ bản trong ẩn dụ cấu trúc tình yêu
• 2.3. Lược đồ hình ảnh ĐƯỜNG DẪN (PATH)
• 2.4. Lược đồ hình ảnh LỰC
• 2.5. Mô hình chiếu xạ giữa miền nguồn đến miền đích TÌNH YÊU
• 2.6. Miền nguồn KINH DOANH
• 2.7. Miền nguồn NGHỆ THUẬT
• 2.8. Miền nguồn CUỘC ĐI SĂN
• 2.9. Các đặc điểm tương đồng và dị biệt trong ẩn dụ cấu trúc về tình yêu Anh – Việt
• 2.9.1. Các đặc điểm tương đồng
• 2.9.2. Các đặc điểm dị biệt
• 3. CHƯƠNG 3: ẨN DỤ BẢN THỂ VỀ TÌNH YÊU TRONG TRUYỆN NGẮN ANH - VIỆT
• 3.1. Hệ thống ẩn dụ bản thể về tình yêu
• 3.2. Lược đồ hình ảnh trong AD bản thể về tình yêu
• 3.3. Lược đồ hình ảnh VẬT CHỨA (CONTAINER)
• 3.4. Lược đồ hình ảnh VẬT THỂ (OBJECT)
• 3.5. Mô hình chiếu xạ đến miền đích TÌNH YÊU
• 3.6. Miền nguồn CHẤT LƯU
• 3.7. Miền nguồn GÁNH NẶNG
• 3.8. Miền nguồn CHẤT LIỆU
• 3.9. Miền nguồn RƯỢU
• 3.10. Tương đồng và dị biệt trong mô hình ẩn dụ bản thể và lược đồ hình ảnh về tình yêu
• 3.10.1. Các đặc điểm tương đồng
• 3.10.2. Các đặc điểm dị biệt
• 4. CHƯƠNG 4: ẨN DỤ ĐỊNH HƯỚNG VỀ TÌNH YÊU TRONG TRUYỆN NGẮN ANH – VIỆT
• 4.1. Hệ thống ẩn dụ định hướng về tình yêu trong truyện ngắn Anh – Việt
• 4.2. Đối chiếu các loại ẩn dụ định hướng về tình yêu
• 4.3. Ẩn dụ định hướng CÓ TÌNH YÊU LÀ HƯỚNG LÊN, MẤT TÌNH YÊU LÀ HƯỚNG XUỐNG
• 4.4. Ẩn dụ CÓ TÌNH YÊU LÀ HƯỚNG VÀO TRONG, MẤT TÌNH YÊU LÀ HƯỚNG RA NGOÀI
• 4.5. AD định hướng CÓ TÌNH YÊU LÀ HƯỚNG LẠI GẦN, MẤT TÌNH YÊU LÀ HƯỚNG RA XA
• 4.6. Các đặc điểm tương đồng và dị biệt trong ẩn dụ định hướng về tình yêu
• 4.6.1. Các đặc điểm tương đồng
• 4.6.2. Các đặc điểm dị biệt
• CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận

Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình nghiên cứu liên quan đến ẩn dụ ý niệm trong văn học, đặc biệt là trong các tác phẩm truyện ngắn Việt Nam và Anh. Nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm đã có một lịch sử dài, bắt đầu từ những năm 1950, nhưng chỉ thực sự phát triển mạnh mẽ từ những năm 1980 với sự xuất hiện của ngôn ngữ học tri nhận. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ẩn dụ không chỉ là một công cụ ngôn ngữ mà còn là một phương tiện để hiểu và cảm nhận thế giới. Đặc biệt, trong lĩnh vực văn học, tình yêu là một chủ đề phong phú, được thể hiện qua nhiều hình thức ẩn dụ khác nhau. Việc phân tích các ẩn dụ này không chỉ giúp làm rõ cách thức mà các nhà văn thể hiện tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và tư duy của từng dân tộc.

1.1. Tình hình nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm

Nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm đã được thực hiện rộng rãi trên thế giới, với nhiều tác giả nổi bật như Lakoff và Johnson. Họ đã chỉ ra rằng ẩn dụ không chỉ là một phần của ngôn ngữ mà còn là một phần của tư duy con người. Các nghiên cứu này đã mở ra một hướng đi mới trong việc hiểu cách mà con người sử dụng ẩn dụ để diễn đạt các khái niệm trừu tượng như tình yêu. Trong văn học, tình yêu thường được mô tả qua các ẩn dụ phong phú, từ đó phản ánh những cảm xúc và trải nghiệm sâu sắc của con người. Việc nghiên cứu các ẩn dụ này giúp làm sáng tỏ những đặc điểm văn hóa và xã hội của từng quốc gia, từ đó tạo ra một cái nhìn sâu sắc hơn về cách mà tình yêu được cảm nhận và thể hiện trong các tác phẩm văn học.

II. Ẩn dụ cấu trúc về tình yêu trong truyện ngắn Anh Việt

Chương này tập trung vào việc phân tích các ẩn dụ cấu trúc liên quan đến tình yêu trong các tác phẩm truyện ngắn của Việt Nam và Anh. Các ẩn dụ này thường được xây dựng dựa trên những hình ảnh cụ thể, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được tình yêu một cách sâu sắc hơn. Ví dụ, tình yêu có thể được mô tả như một hành trình, nơi mà các nhân vật phải vượt qua nhiều thử thách để đến được với nhau. Điều này không chỉ thể hiện sự phức tạp của tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của từng nền văn hóa. Việc phân tích các ẩn dụ cấu trúc này không chỉ giúp làm rõ cách thức mà các nhà văn thể hiện tình yêu, mà còn giúp người đọc hiểu rõ hơn về những cảm xúc và trải nghiệm của nhân vật.

2.1. Hệ thống ẩn dụ cấu trúc về tình yêu

Hệ thống ẩn dụ cấu trúc về tình yêu trong các tác phẩm truyện ngắn Việt Nam và Anh thường bao gồm nhiều hình ảnh và mô hình khác nhau. Các ẩn dụ này không chỉ giúp làm rõ các khía cạnh khác nhau của tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của từng nền văn hóa. Ví dụ, trong văn học Việt Nam, tình yêu thường được mô tả qua hình ảnh của thiên nhiên, trong khi trong văn học Anh, tình yêu có thể được thể hiện qua các hình ảnh của cuộc sống đô thị. Sự khác biệt này không chỉ thể hiện sự đa dạng trong cách thể hiện tình yêu, mà còn phản ánh những đặc điểm văn hóa và xã hội của từng quốc gia.

III. Ẩn dụ bản thể về tình yêu trong truyện ngắn Anh Việt

Chương này khám phá các ẩn dụ bản thể liên quan đến tình yêu trong các tác phẩm truyện ngắn của Việt Nam và Anh. Các ẩn dụ bản thể thường sử dụng các hình ảnh cụ thể để thể hiện các khái niệm trừu tượng như tình yêu. Ví dụ, tình yêu có thể được mô tả như một vật chứa, nơi mà các cảm xúc và trải nghiệm được lưu giữ. Điều này không chỉ giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của từng nền văn hóa. Việc phân tích các ẩn dụ bản thể này giúp làm sáng tỏ những đặc điểm văn hóa và tư duy của từng dân tộc.

3.1. Hệ thống ẩn dụ bản thể về tình yêu

Hệ thống ẩn dụ bản thể về tình yêu trong các tác phẩm truyện ngắn Việt Nam và Anh thường bao gồm nhiều hình ảnh và mô hình khác nhau. Các ẩn dụ này không chỉ giúp làm rõ các khía cạnh khác nhau của tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của từng nền văn hóa. Ví dụ, trong văn học Việt Nam, tình yêu thường được mô tả qua hình ảnh của các vật thể cụ thể, trong khi trong văn học Anh, tình yêu có thể được thể hiện qua các hình ảnh trừu tượng hơn. Sự khác biệt này không chỉ thể hiện sự đa dạng trong cách thể hiện tình yêu, mà còn phản ánh những đặc điểm văn hóa và xã hội của từng quốc gia.

IV. Ẩn dụ định hướng về tình yêu trong truyện ngắn Anh Việt

Chương này tập trung vào việc phân tích các ẩn dụ định hướng liên quan đến tình yêu trong các tác phẩm truyện ngắn của Việt Nam và Anh. Các ẩn dụ định hướng thường sử dụng các hình ảnh cụ thể để thể hiện các khái niệm trừu tượng như tình yêu. Ví dụ, tình yêu có thể được mô tả như một hành trình, nơi mà các nhân vật phải vượt qua nhiều thử thách để đến được với nhau. Điều này không chỉ thể hiện sự phức tạp của tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của từng nền văn hóa. Việc phân tích các ẩn dụ định hướng này không chỉ giúp làm rõ cách thức mà các nhà văn thể hiện tình yêu, mà còn giúp người đọc hiểu rõ hơn về những cảm xúc và trải nghiệm của nhân vật.

4.1. Hệ thống ẩn dụ định hướng về tình yêu

Hệ thống ẩn dụ định hướng về tình yêu trong các tác phẩm truyện ngắn Việt Nam và Anh thường bao gồm nhiều hình ảnh và mô hình khác nhau. Các ẩn dụ này không chỉ giúp làm rõ các khía cạnh khác nhau của tình yêu, mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và xã hội của từng nền văn hóa. Ví dụ, trong văn học Việt Nam, tình yêu thường được mô tả qua hình ảnh của thiên nhiên, trong khi trong văn học Anh, tình yêu có thể được thể hiện qua các hình ảnh của cuộc sống đô thị. Sự khác biệt này không chỉ thể hiện sự đa dạng trong cách thể hiện tình yêu, mà còn phản ánh những đặc điểm văn hóa và xã hội của từng quốc gia.