Luận án: Đối chiếu Ngôn ngữ Thể hiện Vai trò Người Mẹ trong Blog Làm Mẹ Anh

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ THUYẾT

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.2. Các nghiên cứu về ngôn ngữ mạng

1.3. Các nghiên cứu về blog làm mẹ và vai trò người mẹ

1.4. Các nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích diễn ngôn phê phán

1.5. Các nghiên cứu về uyển ngữ

1.6. Các nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm

1.7. Các nghiên cứu sử dụng Thuyết đánh giá

1.8. Các cơ sở lí thuyết chính của luận án

1.8.1. Phân tích diễn ngôn dựa trên khối liệu

1.8.2. Phân tích diễn ngôn phê phán

1.8.3. Ngữ pháp chức năng hệ thống và Thuyết đánh giá

1.9. So sánh đối chiếu ngôn ngữ sử dụng khối liệu

1.10. Một số cơ sở lí thuyết khác liên quan tới luận án

1.10.1. Tính trang trọng của diễn ngôn

1.10.2. Ẩn dụ ý niệm

1.11. Khoảng trống nghiên cứu

1.12. Hướng tiếp cận của luận án

1.13. Tiểu kết chương

2. ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ THỂ HIỆN VAI TRÒ NGƯỜI MẸ TRONG CÁC BLOG LÀM MẸ TIẾNG ANH

2.1. Giá trị kinh nghiệm của từ ngữ

2.2. Giá trị quan hệ của từ ngữ

2.3. Từ ngữ ít trang trọng

2.4. Giá trị biểu cảm của từ ngữ

2.5. Ngôn ngữ đánh giá Cảm xúc

2.6. Ngôn ngữ Phán xét hành vi

2.7. Ngôn ngữ Thẩm giá

2.8. Sử dụng biện pháp ẩn dụ

2.9. Ẩn dụ cấu trúc LÀM MẸ LÀ MỘT HÀNH TRÌNH

2.10. Ẩn dụ bản thể về “trái tim”

2.11. Tiểu kết chương

3. ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ THỂ HIỆN VAI TRÒ NGƯỜI MẸ TRONG CÁC BLOG LÀM MẸ TIẾNG VIỆT VÀ ĐỐI CHIẾU ANH – VIỆT

3.1. Giá trị kinh nghiệm của từ ngữ

3.2. Giá trị quan hệ của từ ngữ

3.3. Từ ngữ ít trang trọng

3.4. Giá trị biểu cảm của từ ngữ

3.5. Ngôn ngữ đánh giá Cảm xúc

3.6. Ngôn ngữ Phán xét hành vi

3.7. Ngôn ngữ Thẩm giá

3.8. Sử dụng biện pháp ẩn dụ

3.9. Ẩn dụ cấu trúc LÀM MẸ LÀ MỘT HÀNH TRÌNH

3.10. Ẩn dụ bản thể về “trái tim”

3.11. Sự tương đồng về đặc điểm từ vựng trong blog làm mẹ tiếng Anh và tiếng Việt

3.12. Sự khác biệt về đặc điểm từ vựng trong blog làm mẹ tiếng Anh và tiếng Việt

3.13. Các giá trị của từ vựng và siêu chức năng liên nhân

3.14. Tiểu kết chương

4. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

4.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

4.2. MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ

4.3. HƯỚNG NGHIÊN CỨU TRONG TƯƠNG LAI

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH SÁCH CÁC BLOG LÀM MẸ ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN

PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH THUẬT NGỮ

PHỤ LỤC 3: TỔNG HỢP KẾT QUẢ ĐỊNH LƯỢNG CỦA LUẬN ÁN

PHỤ LỤC 4: MỘT SỐ VÍ DỤ VỀ NGÔN NGỮ ĐÁNH GIÁ

PHẠM TRÙ THÁI ĐỘ

PHỤ LỤC 5: MỘT SỐ VÍ DỤ VỀ ẨN DỤ TRONG HAI KHỐI LIỆU

I. Tổng Quan Luận Án Đối Chiếu Ngôn Ngữ Blog Làm Mẹ Anh Việt

Mạng xã hội đã trở thành phương tiện truyền thông thiết yếu, với hàng tỷ người dùng trên toàn cầu. Blog, đặc biệt là blog làm mẹ, ngày càng được ưa chuộng, cung cấp nguồn thông tin và kinh nghiệm nuôi dạy con hữu ích. Nghiên cứu về blog làm mẹ đã tập trung vào nhiều khía cạnh, từ định kiến giới đến sự thể hiện vai trò người mẹ. Tuy nhiên, ít nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích diễn ngôn phê phán dựa trên khối liệu để đối chiếu ngôn ngữ giữa các blog tiếng Anh và tiếng Việt. Luận án này tập trung vào việc đối chiếu ngôn ngữ thể hiện vai trò người mẹ trong các blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt, góp phần lấp đầy khoảng trống nghiên cứu này. Luận án hy vọng đóng góp cho các nghiên cứu ngôn ngữ học, xã hội học và giới, đồng thời cung cấp nguồn ngữ liệu hữu ích cho việc dạy và học ngôn ngữ.

1.1. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Blog Làm Mẹ Trong Xã Hội Số

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội và vai trò người mẹ ngày càng gắn bó chặt chẽ. Các blog làm mẹ đóng vai trò như một cộng đồng trực tuyến, nơi các bà mẹ chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau và tìm kiếm lời khuyên. Nghiên cứu này nhằm làm rõ ngôn ngữ blog được sử dụng để thể hiện vai trò người mẹ trong bối cảnh văn hóa khác nhau. Theo Statista, số lượng người dùng mạng xã hội trên toàn thế giới ước tính khoảng 3,5 tỷ người (Statista, 2023). Riêng ở Hoa Kỳ có hơn 270 triệu người sử dụng ít nhất một trang mạng xã hội, và ở Việt Nam con số này là 76,9 triệu người (Datareportal, 2023).

1.2. Khoảng Trống Nghiên Cứu Đối Chiếu Ngôn Ngữ Anh Việt

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về blog làm mẹ, nhưng thiếu các nghiên cứu đối chiếu ngôn ngữ một cách hệ thống giữa blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt sử dụng phương pháp phân tích diễn ngôn phê phán. Luận án này nhằm lấp đầy khoảng trống này, cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách vai trò người mẹ được thể hiện qua ngôn ngữ trong hai bối cảnh văn hóa khác nhau. Theo eMarketer (2020), 78% người dùng Internet đọc blog vài lần một tuần và 46% người dùng Internet đọc blog nhiều lần một ngày. Thống kê tại Mỹ trong năm 2020 cho thấy đã có hơn 23 triệu bà mẹ đọc blog hàng tháng (eMarketer, 2020).

II. Mục Đích Luận Án Làm Rõ Ngôn Ngữ Thể Hiện Vai Trò Mẹ

Mục tiêu chính của luận án là khám phá và so sánh văn hóa làm mẹ thông qua việc đối chiếu ngôn ngữ. Nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ sự tương đồng và khác biệt trong cách vai trò người mẹ được thể hiện bằng ngôn ngữ trên các blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt. Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần vào việc hiểu rõ hơn về truyền thông về làm mẹ và quan điểm về người mẹ trong hai nền văn hóa. Đồng thời, luận án có thể gợi ý các ứng dụng trong lĩnh vực dạy và học ngôn ngữ học ứng dụng.

2.1. So Sánh Sự Tương Đồng và Khác Biệt Về Ngôn Ngữ Blog

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định và so sánh văn hóa làm mẹ thông qua phân tích các yếu tố ngôn ngữ như từ vựng, ngữ pháp và phong cách viết được sử dụng trên các blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt. Sự tương đồng và khác biệt này sẽ phản ánh những giá trị, quan niệm và kỳ vọng khác nhau về vai trò người mẹ trong hai nền văn hóa.

2.2. Gợi Ý Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Nghiên Cứu Ngôn Ngữ

Luận án không chỉ mang tính học thuật mà còn hướng đến ứng dụng thực tiễn. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để phát triển các tài liệu giảng dạy ngôn ngữ học ứng dụng, giúp người học hiểu rõ hơn về diễn ngôn về người mẹ và vai trò giới trong gia đình trong bối cảnh đa văn hóa. Nghiên cứu này có thể trở thành nguồn ngữ liệu hữu ích trong việc dạy học ngôn ngữ và nghiên cứu ngôn ngữ.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Phân Tích Đối Chiếu Khối Liệu Blog Mẹ

Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu so sánh văn hóa, kết hợp phân tích định tính và định lượng trên khối liệu (corpus) các bài viết từ blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt. Phương pháp phân tích diễn ngôn được áp dụng để giải mã các ý nghĩa ẩn chứa trong ngôn ngữ thể hiện vai trò người mẹ. Phân tích khối liệu cho phép xác định tần suất, cách sử dụng và ý nghĩa của các từ ngữ và cấu trúc ngôn ngữ liên quan đến chủ đề nghiên cứu.

3.1. Ứng Dụng Phương Pháp Phân Tích Diễn Ngôn Phê Phán

Luận án ứng dụng phương pháp phân tích diễn ngôn phê phán để khám phá các mối quan hệ quyền lực và tư tưởng được thể hiện thông qua ngôn ngữ trên các blog làm mẹ. Phương pháp này giúp làm sáng tỏ cách vai trò người mẹ được định hình và tái tạo trong diễn ngôn về người mẹ trên mạng xã hội. Các nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích diễn ngôn phê phán khá nhiều.

3.2. Xây Dựng Khối Liệu Blog Làm Mẹ Tiếng Anh và Tiếng Việt

Việc xây dựng khối liệu đáng tin cậy là yếu tố then chốt để đảm bảo tính đại diện và khái quát hóa của kết quả nghiên cứu. Khối liệu được xây dựng từ các blog làm mẹ phổ biến ở Anh và Việt Nam, đảm bảo tính cân bằng về số lượng bài viết và thời gian đăng bài. Khối liệu đảm bảo tính đại diện để đảm bảo khả năng khái quát hóa (Leech (1991, tr. 27), tính cân bằng về độ lớn và tỉ lệ tương đối đồng đều của các khối liệu (Sinclair và Wynne, 2004), và kích thước đủ lớn (để đảm bảo đơn vị ngôn ngữ xuất hiện với tần suất lớn) (Sinclair và Wynne, 2004).

IV. Giá Trị Luận Án Đóng Góp Tri Thức Về Văn Hóa Làm Mẹ

Luận án kỳ vọng đóng góp vào sự hiểu biết sâu sắc hơn về văn hóa làm mẹ trong bối cảnh toàn cầu hóa. Kết quả nghiên cứu có thể giúp các nhà nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách và các bậc cha mẹ hiểu rõ hơn về những ảnh hưởng của văn hóa đến ngôn ngữ và ngược lại. Đồng thời, luận án có thể cung cấp những gợi ý hữu ích cho việc cải thiện truyền thông về làm mẹ và hỗ trợ các bà mẹ trong hành trình nuôi dạy con cái.

4.1. Thúc Đẩy Nhận Thức Về Ảnh Hưởng Của Văn Hóa Đến Ngôn Ngữ

Luận án nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong việc định hình ngôn ngữ được sử dụng để thể hiện vai trò người mẹ. Sự khác biệt về văn hóa làm mẹ Anh và văn hóa làm mẹ Việt sẽ được phản ánh rõ nét trong ngôn ngữ mà các bà mẹ sử dụng trên blog.

4.2. Cung Cấp Thông Tin Hữu Ích Cho Các Bậc Cha Mẹ

Nghiên cứu cung cấp thông tin nuôi dạy con hữu ích cho các bậc cha mẹ, giúp họ hiểu rõ hơn về những kỳ vọng xã hội, những áp lực và những thách thức mà các bà mẹ phải đối mặt. Đồng thời, luận án có thể giúp các bà mẹ cảm thấy được thấu hiểu và hỗ trợ trong hành trình làm mẹ của mình. Tôi muốn dành lời tri ân tới những người mẹ viết blog ở Mỹ và Việt Nam mà tôi đã nghiên cứu trong luận án này.

V. Phân Tích Đặc Điểm Ngôn Ngữ Thể Hiện Vai Trò Người Mẹ Anh

Chương này tập trung vào việc phân tích ngôn ngữ trên các blog làm mẹ Anh. Các yếu tố ngôn ngữ như giá trị kinh nghiệm, giá trị quan hệ, giá trị biểu cảm và ẩn dụ được xem xét kỹ lưỡng. Nghiên cứu tập trung vào ngôn ngữ đánh giá thuộc phạm trù Thái độ, cách diễn đạt cảm xúc và phán xét hành vi liên quan đến vai trò người mẹ. Các biểu thức ẩn dụ phổ biến cũng được phân tích để hiểu rõ hơn về cách các bà mẹ Anh hình dung và diễn tả trải nghiệm làm mẹ của mình.

5.1. Giá Trị Kinh Nghiệm và Quan Hệ Của Từ Ngữ

Phân tích giá trị kinh nghiệm của từ ngữ thông qua các chủ đề và trường từ vựng trên blog làm mẹ Anh. Khảo sát giá trị quan hệ của từ ngữ qua việc sử dụng ngôn ngữ ít trang trọng, như biến thể từ ngữ, ngôn ngữ thông tục, tiếng lóng và uyển ngữ. Việc sử dụng các từ ngữ trang trọng hay không trang trọng thể hiện mối quan hệ giữa người viết blog và độc giả.

5.2. Ngôn Ngữ Đánh Giá và Biện Pháp Ẩn Dụ

Phân tích ngôn ngữ đánh giá (Cảm xúc, Phán xét hành vi, Thẩm giá) để hiểu cách các bà mẹ Anh thể hiện thái độ và quan điểm về vai trò người mẹ. Nghiên cứu việc sử dụng ẩn dụ để diễn đạt các khái niệm phức tạp và trừu tượng liên quan đến kinh nghiệm làm mẹ. Ngôn ngữ đánh giá Cảm xúc được thể hiện trong khối liệu tiếng Anh.

VI. Đối Chiếu Ngôn Ngữ Thể Hiện Vai Trò Người Mẹ Anh Việt

Chương này đối chiếu ngôn ngữ giữa các blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt. Mục tiêu là tìm ra sự tương đồng và khác biệt trong cách các bà mẹ ở hai nền văn hóa này sử dụng ngôn ngữ để thể hiện vai trò người mẹ. Các yếu tố như giá trị từ vựng, biện pháp tu từ và chủ đề được so sánh để hiểu rõ hơn về những ảnh hưởng của văn hóa và xã hội đến diễn ngôn về người mẹ.

6.1. So Sánh Giá Trị Từ Vựng và Biện Pháp Tu Từ

So sánh giá trị kinh nghiệm, giá trị quan hệ và giá trị biểu cảm của từ vựng được sử dụng trên blog làm mẹ Anh và blog làm mẹ Việt. Nghiên cứu sự khác biệt trong việc sử dụng các biện pháp tu từ, như ẩn dụ, so sánh và nhân hóa, để diễn đạt các khía cạnh khác nhau của vai trò người mẹ.

6.2. Ảnh Hưởng của Văn Hóa Đến Diễn Ngôn Về Người Mẹ

Phân tích cách văn hóa và xã hội ảnh hưởng đến diễn ngôn về người mẹ trên blog. Nghiên cứu sự khác biệt trong cách các bà mẹ ở hai nền văn hóa này đối mặt với những áp lực xã hội, những kỳ vọng và những thách thức trong kinh nghiệm làm mẹ. Các giá trị của từ vựng và siêu chức năng liên nhân cũng cần được xem xét.

BIÊN ĐỐI CHIẾU NGÔN NGỮ THỂ HIỆN VAI TRÒ CỦA NGƯỜI MẸ TRONG CÁC BLOG LÀM MẸ TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT