I. Tổng Quan Về Lãnh Đạo Xây Dựng Nông Thôn Mới Gia Lâm
Xây dựng nông thôn mới (NTM) là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Tại huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, công tác lãnh đạo xây dựng nông thôn mới đã được triển khai tích cực từ năm 2011 đến năm 2018, mang lại nhiều kết quả đáng khích lệ. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới không chỉ là vấn đề kinh tế - xã hội mà còn là vấn đề chính trị tổng hợp, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự tham gia tích cực của người dân. Xây dựng NTM giúp người dân có niềm tin, đoàn kết, giúp đỡ nhau xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, văn minh hơn. Xây dựng NTM là công việc đòi hỏi phải tổ chức được không gian phù hợp với điều kiện tự nhiên, địa hình, có tính chất khả thi và việc khai thác tối đa những ưu thế của địa phương để phát triển kinh tế nhằm nâng cao điều kiện sống theo hướng hiện đại, các nhu cầu về xã hội được bảo đảm (y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao, trình độ dân trí…) nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa riêng của địa phương mình.
1.1. Khái niệm cơ bản về Nông nghiệp Nông dân Nông thôn
Theo nghĩa thông thường, nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất sử dụng đất đai và sinh vật làm ra sản phẩm nông nghiệp. Nông dân là những người lao động cư trú ở nông thôn, tham gia sản xuất nông nghiệp. Nông thôn là khu vực khác với thành thị về không gian, hoạt động kinh tế, đặc điểm cộng đồng và sinh thái. Nông thôn gắn liền với đời sống, tập tục và bản sắc văn hoá của một cộng đồng. Về phương diện kinh tế, nông thôn bao gồm cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội, môi trường, văn hoá, tài nguyên thiên nhiên, tổ chức và thể chế, công nghiệp và hạ tầng cơ sở. Vì thế phát triển nông thôn phải bao gồm phát triển cả kinh tế, xã hội, tổ chức và môi trường.
1.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về Xây dựng Nông thôn Mới
Hồ Chí Minh có hệ thống quan điểm toàn diện về xây dựng NTM, bao gồm xây dựng người nông dân mới, gia đình mới, đời sống mới và xây dựng Đảng ở nông thôn. Theo Bác, xây dựng NTM thực chất là xây dựng người nông dân mới với phẩm chất đạo đức cao đẹp, siêng năng, cần cù, có tinh thần làm chủ. NTM cần được tạo lập bởi nhiều gia đình mới, xây dựng cả về vật chất và tinh thần. Muốn xây dựng NTM từng người phải có đời sống mới, yêu Tổ quốc, làm hết sức những việc có lợi cho nước, cho làng.
1.3. Tiêu chí đánh giá Nông thôn Mới theo quy định hiện hành
NTM hiện nay được cụ thể hóa trong các tiêu chí của Thủ tướng Chính phủ theo Quyết định số 558/QĐ-TTg ngày 05 tháng 4 năm 2016 gồm 9 tiêu chí và của thành phố Hà Nội theo Quyết định số 2072/QĐ-UBND ngày 3/4/2017 gồm 19 tiêu chí. Đây chính là cơ sở để Đảng bộ huyện Gia Lâm lãnh đạo và chỉ đạo xây dựng NTM nhằm đáp ứng những tiêu chí trên.
II. Thách Thức Trong Lãnh Đạo Xây Dựng Nông Thôn Mới ở Gia Lâm
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, công tác xây dựng nông thôn mới tại Gia Lâm vẫn đối mặt với không ít thách thức. Đó là sự hạn chế về nguồn lực đầu tư, sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các xã, và những khó khăn trong việc thay đổi tư duy, tập quán sản xuất của người dân. Bên cạnh đó, vấn đề ô nhiễm môi trường, an ninh trật tự nông thôn cũng đặt ra những yêu cầu cấp thiết trong công tác lãnh đạo. Cần có những giải pháp đồng bộ, sáng tạo để vượt qua những thách thức này, đưa nông thôn mới Gia Lâm phát triển bền vững.
2.1. Hạn chế về nguồn lực và đầu tư cho Nông thôn Mới
Nguồn lực đầu tư cho xây dựng nông thôn mới còn hạn chế, đặc biệt là nguồn vốn từ ngân sách nhà nước. Việc huy động nguồn lực từ xã hội hóa còn gặp nhiều khó khăn do cơ chế, chính sách chưa đủ mạnh. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các công trình hạ tầng, các chương trình phát triển sản xuất.
2.2. Chênh lệch trình độ phát triển giữa các xã ở Gia Lâm
Trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các xã trong huyện Gia Lâm còn có sự chênh lệch đáng kể. Một số xã có điều kiện kinh tế thuận lợi, thu nhập của người dân cao hơn, trong khi một số xã khác còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Điều này đòi hỏi sự quan tâm, hỗ trợ đặc biệt từ huyện để các xã cùng nhau phát triển.
2.3. Thay đổi tư duy và tập quán sản xuất của người dân
Việc thay đổi tư duy và tập quán sản xuất của người dân nông thôn là một quá trình lâu dài và khó khăn. Nhiều người dân vẫn còn giữ thói quen sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Cần có những biện pháp tuyên truyền, vận động, hỗ trợ để người dân thay đổi tư duy, nâng cao hiệu quả sản xuất.
III. Phương Pháp Lãnh Đạo Xây Dựng Nông Thôn Mới Hiệu Quả Tại Gia Lâm
Để lãnh đạo xây dựng nông thôn mới hiệu quả tại Gia Lâm, cần có những phương pháp tiếp cận phù hợp. Đó là tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, trách nhiệm của mình trong xây dựng NTM. Đồng thời, cần phát huy vai trò dân chủ ở cơ sở, tạo điều kiện để người dân tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, giám sát thực hiện. Bên cạnh đó, cần chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý.
3.1. Tăng cường tuyên truyền vận động người dân tham gia NTM
Công tác tuyên truyền, vận động cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Nội dung tuyên truyền cần tập trung vào mục tiêu, ý nghĩa của xây dựng nông thôn mới, quyền lợi và trách nhiệm của người dân. Cần phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể, các phương tiện thông tin đại chúng trong công tác tuyên truyền.
3.2. Phát huy dân chủ ở cơ sở tạo điều kiện cho dân tham gia
Cần tạo điều kiện để người dân tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, giám sát thực hiện các chương trình, dự án xây dựng nông thôn mới. Cần công khai, minh bạch các thông tin liên quan đến NTM để người dân biết, bàn, làm, kiểm tra. Phát huy vai trò của Ban Thanh tra nhân dân, các tổ chức xã hội trong việc giám sát.
3.3. Đào tạo bồi dưỡng cán bộ nâng cao năng lực lãnh đạo
Cần chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, đặc biệt là cán bộ xã, thôn. Nội dung đào tạo cần tập trung vào kiến thức về xây dựng nông thôn mới, kỹ năng lãnh đạo, quản lý, điều hành. Cần có chính sách thu hút, đãi ngộ cán bộ giỏi về công tác tại nông thôn.
IV. Chính Sách Hỗ Trợ Xây Dựng Nông Thôn Mới Tại Huyện Gia Lâm
Để thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới, huyện Gia Lâm đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích. Đó là chính sách hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho các hộ gia đình, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Chính sách hỗ trợ xây dựng hạ tầng nông thôn, cải thiện đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân. Các chính sách này đã góp phần tạo động lực cho sự phát triển của nông thôn mới Gia Lâm.
4.1. Chính sách hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho phát triển nông nghiệp
Huyện Gia Lâm đã triển khai nhiều chương trình cho vay ưu đãi với lãi suất thấp, thủ tục đơn giản, tạo điều kiện cho các hộ gia đình, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn để đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế trang trại, gia trại.
4.2. Hỗ trợ phát triển sản xuất nâng cao chất lượng nông sản
Huyện hỗ trợ các hộ nông dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng các mô hình sản xuất tiên tiến, hiệu quả. Hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn mác cho các sản phẩm nông nghiệp, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
4.3. Đầu tư xây dựng hạ tầng nông thôn cải thiện đời sống
Huyện ưu tiên đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa. Hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, hộ chính sách, cải thiện điều kiện sống cho người dân nông thôn.
V. Kết Quả Và Bài Học Kinh Nghiệm Xây Dựng Nông Thôn Mới Gia Lâm
Từ năm 2011 đến 2018, công tác xây dựng nông thôn mới tại Gia Lâm đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Kinh tế nông thôn phát triển, đời sống người dân được nâng cao, hạ tầng được đầu tư xây dựng đồng bộ, diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi tích cực. Tuy nhiên, quá trình này cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu. Đó là sự cần thiết phải có sự lãnh đạo sát sao của Đảng bộ, sự tham gia tích cực của người dân, và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành.
5.1. Thành tựu nổi bật trong xây dựng Nông thôn Mới ở Gia Lâm
Kinh tế nông thôn Gia Lâm có bước phát triển vượt bậc, thu nhập bình quân đầu người tăng lên đáng kể. Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt. Hạ tầng nông thôn được đầu tư xây dựng đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của người dân.
5.2. Bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn xây dựng NTM
Để xây dựng nông thôn mới thành công, cần có sự lãnh đạo sát sao của Đảng bộ, sự tham gia tích cực của người dân, và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành. Cần có chính sách phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế. Cần chú trọng công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả.
5.3. Giải pháp xây dựng Nông thôn Mới hiệu quả trong tương lai
Để xây dựng nông thôn mới hiệu quả trong tương lai, cần tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường phân cấp, phân quyền. Cần đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nguồn lực từ cộng đồng. Cần chú trọng phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững, bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa.
VI. Định Hướng Phát Triển Nông Thôn Mới Bền Vững Tại Gia Lâm
Trong giai đoạn tới, Gia Lâm tiếp tục xác định xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ trọng tâm, với mục tiêu phát triển bền vững, toàn diện. Huyện tập trung vào phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng. Đồng thời, chú trọng bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn xanh - sạch - đẹp, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
6.1. Phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, tập trung vào các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh. Xây dựng các vùng sản xuất chuyên canh, tập trung, quy mô lớn. Áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
6.2. Ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ tự động hóa vào sản xuất nông nghiệp. Xây dựng các mô hình nông nghiệp thông minh, tiết kiệm tài nguyên, thân thiện với môi trường.
6.3. Bảo vệ môi trường xây dựng nông thôn xanh sạch đẹp
Tăng cường công tác quản lý, xử lý chất thải trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt. Khuyến khích sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, thân thiện với môi trường. Xây dựng các công trình xanh, tạo cảnh quan môi trường nông thôn xanh - sạch - đẹp.
