I. Giải quyết vụ việc dân sự
Phần này tập trung phân tích các quy định chung về thủ tục giải quyết việc dân sự (VDS) trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Giải quyết vụ việc dân sự được xác định là quá trình Tòa án xem xét và công nhận hoặc không công nhận một sự kiện pháp lý, từ đó làm căn cứ phát sinh quyền và nghĩa vụ dân sự. Khác biệt cơ bản giữa VDS và vụ án dân sự (VADS) là VDS không có tranh chấp quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể. Thủ tục giải quyết VDS đơn giản, nhanh gọn, phù hợp với tính chất không tranh chấp của loại việc này.
1.1. Nguyên tắc áp dụng pháp luật
Việc giải quyết VDS tuân theo các quy định tại Phần thứ VI Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) năm 2015. Các quy định này được áp dụng ưu tiên, kết hợp với các quy định chung của BLTTDS khi cần thiết. Ví dụ, quyền và nghĩa vụ cung cấp chứng cứ trong VADS cũng được áp dụng cho VDS. Tuy nhiên, không phải mọi yêu cầu dân sự đều áp dụng quy định tại Phần thứ VI, một số trường hợp phải giải quyết theo thủ tục riêng như công nhận bản án nước ngoài.
1.2. Nguyên tắc tiến hành giải quyết
Thủ tục giải quyết VDS được tiến hành theo các nguyên tắc cơ bản của luật tố tụng dân sự, như tuân thủ pháp luật và bảo đảm quyền tham gia tố tụng của đương sự. Tuy nhiên, do tính chất không tranh chấp, một số nguyên tắc như hội thẩm nhân dân tham gia xét xử không được áp dụng. Hòa giải chỉ bắt buộc trong trường hợp thuận tình ly hôn, phản ánh sự kết hợp giữa pháp luật hôn nhân và gia đình với tố tụng dân sự.
II. Lý luận và thực tiễn
Phần này đánh giá sự tương quan giữa lý luận và thực tiễn trong việc giải quyết VDS. Lý luận và thực tiễn được thể hiện qua việc áp dụng các quy định pháp luật vào thực tiễn xét xử. Các quy định mới trong BLTTDS năm 2015 đã cải thiện quy trình tố tụng, đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế, như việc không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trong giải quyết VDS, gây khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi của đương sự.
2.1. Thực tiễn pháp lý
Thực tiễn cho thấy, việc giải quyết VDS thường đơn giản hơn so với VADS, nhưng vẫn cần sự linh hoạt trong áp dụng pháp luật. Ví dụ, việc không cho phép áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trong VDS có thể gây thiệt hại cho đương sự trong các trường hợp cấp bách. Điều này đòi hỏi sự điều chỉnh pháp luật để phù hợp với nhu cầu thực tế.
2.2. Nghiên cứu khoa học
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra sự cần thiết của việc cập nhật và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến VDS. Việc bổ sung các quy định mới trong BLTTDS năm 2015, như thủ tục giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, đã đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu để giải quyết các vấn đề còn tồn tại, như thời hiệu yêu cầu và thời hạn giải quyết VDS.
III. Hội thảo khoa học
Hội thảo khoa học đã tập trung thảo luận các vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc giải quyết VDS. Hội thảo khoa học là diễn đàn quan trọng để các chuyên gia, nhà nghiên cứu và thực tiễn trao đổi ý kiến, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật. Các bài viết trong kỷ yếu đã phân tích sâu sắc các quy định pháp luật, đồng thời đưa ra các kiến nghị cụ thể để cải thiện quy trình tố tụng dân sự.
3.1. Tư vấn pháp lý
Các bài viết trong kỷ yếu đã cung cấp cái nhìn toàn diện về các vấn đề pháp lý liên quan đến VDS, từ đó hỗ trợ công tác tư vấn pháp lý. Việc hiểu rõ các quy định và thủ tục giải quyết VDS giúp các luật sư và chuyên gia pháp lý đưa ra lời khuyên chính xác cho khách hàng.
3.2. Hệ thống pháp luật
Hội thảo cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc hoàn thiện hệ thống pháp luật để đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Các kiến nghị từ hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để các nhà làm luật xem xét và điều chỉnh các quy định pháp luật liên quan đến VDS.
