Nghiên Cứu Về Việc Áp Dụng Kỹ Thuật Dạy Ngữ Pháp Giao Tiếp Cho Sinh Viên Năm Nhất Không Chuyên Tiếng Anh Tại Cao Đẳng Tổng Hợp Hà Nội

• Tác giả: Võ Thị Hương Giang
• Người hướng dẫn: M.Ed, Phùng Hà Thành
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Methodology
• Đề tài: Kỹ Thuật Dạy Ngữ Pháp Bằng Phương Pháp Giao Tiếp Cho Sinh Viên Năm Nhất Tại Cao Đẳng Tổng Hợp Hà Nội
• Loại tài liệu: minor thesis
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hanoi

• 1. CHƯƠNG 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Definition of Grammar
• 1.2. The importance of teaching grammar
• 1.3. Different approaches to grammar teaching
• 1.4. CLT and conceptions related to CLT
• 1.4.1. Conceptions of CLT
• 2. PART II: DEVELOPMENT
• 2.1. Setting of the study
• 2.2. Design of the study
• 2.2.1. Phase one: The survey
• 2.3. Results and findings of the study
• 2.3.1. Results of the study
• 2.3.1.1. Results from the questionnaire
• 2.3.1.2. Results from the class observation
• 2.3.2. Findings of the study
• 2.3.2.1. Difficulties from the teachers
• 2.3.2.1.1. Teachers‟ misconceptions about CLT
• 2.3.2.1.2. Deficiency in speaking English
• 2.3.2.2. Difficulties from the learners
• 2.3.2.3. Difficulties from the education systems
• 2.3.2.3.1. Poor teaching condition
• 2.3.2.3.2. The testing system
• 2.3.3. Using Visual aids
• 2.3.4. Suggestions in teaching a grammar lesson with the application of CLT techniques
• 3. PART III: CONCLUSION
• 3.1. Limitations and Suggestions for further study
• ACKNOWLEDGES
• LIST OF TABLES

I. Giới thiệu

Bài viết này tập trung vào việc áp dụng kỹ thuật dạy ngữ pháp bằng phương pháp giao tiếp cho sinh viên năm nhất tại Cao đẳng Tổng hợp Hà Nội. Mục tiêu chính là tìm hiểu thực trạng và những khó khăn mà giáo viên gặp phải khi áp dụng phương pháp giao tiếp trong việc dạy ngữ pháp. Nghiên cứu này cũng nhằm đưa ra những khuyến nghị thực tiễn để cải thiện hiệu quả dạy và học ngữ pháp. Việc dạy ngữ pháp không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn là phát triển kỹ năng giao tiếp cho sinh viên, giúp họ tự tin hơn trong việc sử dụng ngôn ngữ.

1.1 Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu của nghiên cứu này là điều tra thực trạng áp dụng kỹ thuật dạy ngữ pháp bằng phương pháp giao tiếp. Nghiên cứu sẽ xác định các kỹ thuật giao tiếp được sử dụng, tần suất và mục đích của chúng trong lớp học. Đồng thời, nghiên cứu cũng sẽ tìm hiểu những khó khăn mà giáo viên gặp phải khi áp dụng các kỹ thuật giao tiếp này. Cuối cùng, nghiên cứu sẽ đưa ra những khuyến nghị nhằm nâng cao động lực học tập của sinh viên và hiệu quả dạy học ngữ pháp.

II. Tổng quan tài liệu

Trong phần này, bài viết sẽ xem xét các khái niệm liên quan đến dạy ngữ pháp và phương pháp giao tiếp. Dạy ngữ pháp đã trải qua nhiều thay đổi trong phương pháp giảng dạy, từ phương pháp dịch truyền thống đến phương pháp giao tiếp hiện đại. Phương pháp giao tiếp nhấn mạnh việc phát triển kỹ năng giao tiếp và khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động thực tế. Việc áp dụng kỹ thuật dạy ngữ pháp trong phương pháp giao tiếp không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về ngữ pháp mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực và thú vị.

2.1 Khái niệm về ngữ pháp

Ngữ pháp được định nghĩa là tập hợp các quy tắc xác định cách thức kết hợp từ ngữ để tạo thành câu. Việc dạy ngữ pháp không chỉ đơn thuần là truyền đạt quy tắc mà còn là giúp sinh viên hiểu và áp dụng chúng trong giao tiếp hàng ngày. Theo Eric Hawkins, ngữ pháp không chỉ là một phần của ngôn ngữ mà còn là một hành trình khám phá, giúp sinh viên phát triển khả năng ngôn ngữ của mình.

III. Kỹ thuật giao tiếp trong dạy ngữ pháp

Việc áp dụng kỹ thuật giao tiếp trong dạy ngữ pháp có thể bao gồm nhiều hoạt động như thảo luận nhóm, đóng vai, và sử dụng các tình huống thực tế. Những hoạt động này không chỉ giúp sinh viên thực hành ngữ pháp mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp. Tuy nhiên, giáo viên cũng gặp phải nhiều khó khăn trong việc áp dụng các kỹ thuật giao tiếp này, bao gồm sự thiếu hụt về tài liệu và sự không đồng nhất trong trình độ của sinh viên. Việc hiểu rõ những khó khăn này sẽ giúp giáo viên tìm ra giải pháp hiệu quả hơn.

3.1 Những khó khăn trong việc áp dụng

Một trong những khó khăn lớn nhất mà giáo viên gặp phải là sự thiếu hụt về tài liệu và phương tiện hỗ trợ. Nhiều giáo viên không được đào tạo đầy đủ về phương pháp giao tiếp, dẫn đến việc áp dụng không hiệu quả. Hơn nữa, sự khác biệt trong trình độ ngôn ngữ của sinh viên cũng tạo ra thách thức lớn trong việc thiết kế bài học phù hợp. Việc nhận diện và giải quyết những khó khăn này là rất cần thiết để nâng cao chất lượng dạy và học ngữ pháp.

IV. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc áp dụng kỹ thuật dạy ngữ pháp bằng phương pháp giao tiếp là rất cần thiết cho sinh viên năm nhất tại Cao đẳng Tổng hợp Hà Nội. Để nâng cao hiệu quả dạy học, giáo viên cần được đào tạo bài bản về phương pháp giao tiếp và có đủ tài liệu hỗ trợ. Hơn nữa, việc tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động thực tế sẽ giúp họ phát triển kỹ năng giao tiếp và ngữ pháp một cách hiệu quả.

4.1 Đề xuất cho nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc phát triển các tài liệu giảng dạy phù hợp với phương pháp giao tiếp và khảo sát thêm về sự hài lòng của sinh viên đối với các kỹ thuật dạy ngữ pháp. Việc này sẽ giúp cải thiện chất lượng dạy và học ngữ pháp trong các trường cao đẳng và đại học.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ quan trọng, không chỉ là ngôn ngữ mẹ đẻ mà còn là ngoại ngữ phổ biến tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Theo ước tính, việc giảng dạy tiếng Anh đã trở thành môn học bắt buộc trong chương trình giáo dục quốc gia, đặc biệt tại các trường trung cấp và cao đẳng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy phương pháp dạy học tiếng Anh truyền thống vẫn chủ yếu tập trung vào ngữ pháp, khiến việc phát triển kỹ năng giao tiếp của sinh viên còn hạn chế. Nghiên cứu này được thực hiện tại Trường Trung cấp Tổng hợp Hà Nội, nhằm khảo sát việc ứng dụng các thủ thuật theo đường hướng giao tiếp (Communicative Language Teaching - CLT) trong dạy ngữ pháp cho sinh viên năm thứ nhất không chuyên ngành tiếng Anh.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là: (1) khảo sát thực trạng việc áp dụng các kỹ thuật CLT trong dạy ngữ pháp; (2) xác định những khó khăn mà giáo viên gặp phải khi áp dụng các kỹ thuật này; (3) đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học ngữ pháp theo hướng giao tiếp. Nghiên cứu tập trung vào nhóm giáo viên dạy tiếng Anh cho sinh viên không chuyên tại Trường Trung cấp Tổng hợp Hà Nội trong năm học 2010, với phạm vi thời gian nghiên cứu kéo dài trong một học kỳ. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng ngữ pháp giao tiếp, từ đó cải thiện khả năng sử dụng tiếng Anh của sinh viên trong học tập và công việc.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về ngữ pháp và lý thuyết về phương pháp dạy học ngôn ngữ giao tiếp (CLT). Ngữ pháp được định nghĩa là tập hợp các quy tắc quy định cách kết hợp từ để tạo thành câu đúng ngữ pháp, tập trung chủ yếu ở cấp độ câu. Việc dạy ngữ pháp được xem là nền tảng quan trọng để phát triển năng lực ngôn ngữ, đặc biệt trong môi trường học tiếng Anh như ngoại ngữ.

Phương pháp CLT được xây dựng dựa trên lý thuyết về năng lực giao tiếp của Canale và Swain (1980), nhấn mạnh sự kết hợp giữa năng lực ngữ pháp, xã hội-ngôn ngữ, diễn ngôn và chiến lược giao tiếp. CLT tập trung phát triển năng lực giao tiếp thực tế thông qua các hoạt động tương tác như thảo luận nhóm, đóng vai, trò chơi ngôn ngữ và các bài tập có khoảng trống thông tin (information-gap). Các kỹ thuật CLT được phân loại thành hoạt động tập trung vào độ chính xác (accuracy) và lưu loát (fluency), đồng thời phân biệt các dạng luyện tập cơ học, có ý nghĩa và giao tiếp.

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm:

• Năng lực ngữ pháp: khả năng sử dụng đúng các cấu trúc ngữ pháp trong câu.
• Kỹ thuật CLT: các hoạt động giảng dạy nhằm phát triển năng lực giao tiếp, bao gồm thảo luận, đóng vai, trò chơi, mô phỏng tình huống.
• Khó khăn trong áp dụng CLT: các trở ngại từ phía giáo viên, học sinh và hệ thống giáo dục ảnh hưởng đến hiệu quả áp dụng CLT trong dạy ngữ pháp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp quan sát lớp học nhằm thu thập dữ liệu định lượng và định tính. Cỡ mẫu gồm 10 giáo viên tiếng Anh đang giảng dạy cho sinh viên năm nhất không chuyên tại Trường Trung cấp Tổng hợp Hà Nội. Phương pháp chọn mẫu là thuận tiện (convenience sampling) dựa trên sự sẵn sàng tham gia của giáo viên.

Dữ liệu được thu thập qua:

• Bảng câu hỏi khảo sát: gồm 8 câu hỏi đóng và mở, tập trung vào các kỹ thuật CLT được sử dụng, tần suất, mục đích, khó khăn và mức độ hài lòng của giáo viên khi áp dụng CLT trong dạy ngữ pháp.
• Quan sát lớp học: thực hiện với 3 giáo viên được chọn, nhằm đánh giá thực tế việc áp dụng kỹ thuật CLT trong giảng dạy, mức độ tương tác của học sinh và những khó khăn phát sinh.

Thời gian nghiên cứu kéo dài trong 3 tuần, với mỗi buổi quan sát lớp học kéo dài 45 phút. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phương pháp thống kê mô tả, tính tần suất, tỷ lệ phần trăm và trung bình để trả lời các câu hỏi nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Các kỹ thuật CLT được áp dụng đa dạng: 100% giáo viên sử dụng kỹ thuật luyện nói theo cặp, 90% thường xuyên áp dụng tranh luận, đóng vai, mô tả tranh và trò chơi trong dạy ngữ pháp. Tuy nhiên, các hoạt động truyền thống như điền vào chỗ trống vẫn được 80% giáo viên sử dụng thường xuyên. (Bảng 3, 4)

2. Mục đích sử dụng CLT chủ yếu là luyện tập ngữ pháp và giao tiếp: 100% giáo viên đồng ý sử dụng CLT để giúp học sinh luyện tập điểm ngữ pháp, 80% dùng để phát triển kỹ năng giao tiếp. Tuy nhiên, giáo viên tập trung nhiều hơn vào hình thức ngữ pháp hơn là ý nghĩa. (Bảng 5)

3. Khó khăn lớn nhất là lớp học đa trình độ và đông học sinh: 80% giáo viên gặp khó khăn với lớp học đa trình độ, 60% gặp vấn đề do lớp học quá đông. Ngoài ra, 70% giáo viên cho biết học sinh có trình độ tiếng Anh thấp, 50% gặp khó khăn do học sinh thiếu động lực học tập. (Bảng 6)

4. Mức độ hài lòng của giáo viên với việc áp dụng CLT còn hạn chế: 70% giáo viên cảm thấy hài lòng với việc áp dụng CLT, nhưng quan sát lớp học cho thấy thời gian nói của giáo viên chiếm ưu thế, học sinh ít tham gia, nhiều em sử dụng tiếng Việt trong hoạt động nhóm. (Bảng 7)

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy mặc dù giáo viên đã nhận thức và cố gắng áp dụng các kỹ thuật CLT trong dạy ngữ pháp, thực tế giảng dạy vẫn còn mang tính truyền thống, tập trung nhiều vào hình thức và kiểm soát lớp học. Nguyên nhân chính là do giáo viên chưa được đào tạo bài bản về CLT, trình độ tiếng Anh của giáo viên còn hạn chế, và đặc biệt là trình độ tiếng Anh của học sinh thấp, dẫn đến việc học sinh không tự tin giao tiếp và thường sử dụng tiếng Việt trong lớp.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với thực trạng chung của nhiều trường trung cấp tại Việt Nam, nơi mà lớp học đông, đa trình độ và thiếu điều kiện vật chất hỗ trợ. Việc sử dụng các kỹ thuật CLT như đóng vai, trò chơi, thảo luận nhóm được đánh giá cao về mặt lý thuyết nhưng gặp khó khăn trong thực tiễn do hạn chế về cơ sở vật chất và thời gian.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tần suất sử dụng các kỹ thuật CLT và biểu đồ tròn minh họa tỷ lệ các khó khăn gặp phải, giúp trực quan hóa mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến hiệu quả dạy học.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường sử dụng trợ cụ trực quan trong dạy ngữ pháp: Khuyến khích giáo viên sử dụng tranh ảnh, sơ đồ, bản đồ để minh họa cấu trúc ngữ pháp, giúp học sinh dễ hiểu và tăng hứng thú học tập. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học hiện tại. Chủ thể: giáo viên và nhà trường hỗ trợ trang thiết bị.

2. Tổ chức các hoạt động nhóm có hướng dẫn rõ ràng: Áp dụng kỹ thuật nhóm nhỏ để tăng cơ hội giao tiếp cho học sinh, đồng thời giáo viên cần hướng dẫn cụ thể cách thức làm việc nhóm, phân công vai trò rõ ràng. Thời gian: áp dụng trong từng tiết học. Chủ thể: giáo viên.

3. Đào tạo và bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên về CLT: Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo về phương pháp CLT, kỹ năng giao tiếp tiếng Anh cho giáo viên nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và tự tin trong giảng dạy. Thời gian: trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể: nhà trường phối hợp với các trung tâm đào tạo.

4. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất và giảm sĩ số lớp học: Đề xuất nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục đầu tư trang thiết bị như máy chiếu, máy tính, phòng học linh hoạt để thuận tiện cho các hoạt động giao tiếp. Đồng thời, giảm sĩ số lớp học xuống khoảng 30-35 học sinh để tăng hiệu quả tương tác. Thời gian: kế hoạch dài hạn 1-2 năm. Chủ thể: ban giám hiệu, cơ quan quản lý giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường trung cấp, cao đẳng: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn thực tiễn về việc áp dụng CLT trong dạy ngữ pháp, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp với điều kiện thực tế.

2. Nhà quản lý giáo dục và ban giám hiệu các trường: Thông tin về khó khăn và đề xuất cải tiến giúp hoạch định chính sách, đầu tư cơ sở vật chất và tổ chức đào tạo giáo viên hiệu quả hơn.

3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh và nghiên cứu sinh: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu phương pháp dạy học ngôn ngữ, đặc biệt là ứng dụng CLT trong môi trường Việt Nam.

4. Các tổ chức đào tạo và bồi dưỡng giáo viên: Cơ sở để xây dựng chương trình tập huấn, nâng cao năng lực giảng dạy CLT, đáp ứng nhu cầu thực tế của giáo viên và học sinh.

Câu hỏi thường gặp

1. CLT là gì và tại sao nên áp dụng trong dạy ngữ pháp?
   CLT (Communicative Language Teaching) là phương pháp dạy học ngôn ngữ tập trung phát triển năng lực giao tiếp thực tế. Áp dụng CLT trong dạy ngữ pháp giúp học sinh không chỉ hiểu cấu trúc mà còn biết cách sử dụng ngữ pháp trong giao tiếp, tăng tính thực tiễn và hứng thú học tập.

2. Những khó khăn phổ biến khi áp dụng CLT trong dạy ngữ pháp là gì?
   Khó khăn gồm lớp học đông, đa trình độ, trình độ tiếng Anh của giáo viên và học sinh còn hạn chế, thiếu cơ sở vật chất hỗ trợ, và hệ thống đánh giá vẫn thiên về kiểm tra ngữ pháp truyền thống.

3. Làm thế nào để khắc phục khó khăn do lớp học đông và đa trình độ?
   Sử dụng kỹ thuật nhóm nhỏ, phân nhóm theo trình độ, tổ chức hoạt động giao tiếp có hướng dẫn cụ thể, đồng thời giảm sĩ số lớp học nếu có thể để tăng hiệu quả tương tác.

4. Vai trò của giáo viên trong việc áp dụng CLT là gì?
   Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, tạo môi trường giao tiếp, khuyến khích học sinh tham gia tích cực, đồng thời điều chỉnh phương pháp phù hợp với trình độ và nhu cầu học sinh.

5. Các kỹ thuật CLT nào phù hợp để dạy ngữ pháp cho sinh viên không chuyên?
   Các kỹ thuật như đóng vai, trò chơi ngôn ngữ, mô tả tranh, thảo luận nhóm, bài tập có khoảng trống thông tin (information-gap) rất phù hợp để giúp sinh viên luyện tập ngữ pháp trong bối cảnh giao tiếp thực tế.

Kết luận

• Nghiên cứu đã khảo sát thực trạng áp dụng kỹ thuật CLT trong dạy ngữ pháp cho sinh viên không chuyên tại Trường Trung cấp Tổng hợp Hà Nội, phát hiện nhiều khó khăn từ giáo viên, học sinh và hệ thống giáo dục.
• Giáo viên đã áp dụng đa dạng kỹ thuật CLT nhưng vẫn còn thiên về phương pháp truyền thống, do hạn chế về trình độ và điều kiện dạy học.
• Học sinh có trình độ tiếng Anh thấp, thiếu động lực và thường sử dụng tiếng Việt trong lớp học, ảnh hưởng đến hiệu quả giao tiếp.
• Các khó khăn về lớp học đông, đa trình độ và cơ sở vật chất kém là rào cản lớn trong việc triển khai CLT hiệu quả.
• Đề xuất các giải pháp thực tiễn như sử dụng trợ cụ trực quan, tổ chức nhóm nhỏ, đào tạo giáo viên và cải thiện điều kiện vật chất nhằm nâng cao chất lượng dạy học ngữ pháp theo hướng giao tiếp.

Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo giáo viên, cải tiến chương trình giảng dạy và tiếp tục nghiên cứu mở rộng về vai trò giáo viên và học sinh trong áp dụng CLT.

Hành động kêu gọi: Các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và các bên liên quan cần phối hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng CLT, góp phần nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội hiện đại.