I. Tổng Quan Chương Trình Nông Thôn Mới Tại Thái Nguyên
Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM) có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nông thôn là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, quốc phòng. Thực tế cho thấy, nông thôn chậm phát triển gây áp lực di dân lớn, ảnh hưởng đến quá trình ổn định và phát triển của các đô thị. Đảng và Nhà nước đã nỗ lực phân bổ vốn cho chương trình mục tiêu quốc gia nhằm phát huy tối đa lợi ích cho các địa phương. Theo Quyết định số 1600/QĐ-TTg, mục tiêu tổng quát của chương trình là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ.
1.1. Khái niệm chương trình mục tiêu quốc gia CTMTQG
Chương trình mục tiêu quốc gia là một tập hợp các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đồng bộ về kinh tế, xã hội, khoa học, công nghệ, môi trường, cơ chế, chính sách, tổ chức thực hiện một hoặc một số mục tiêu đã được xác định trong Chiến lược phát triển KT-XH chung của đất nước trong một thời gian nhất định. Theo Điều 4 luật đầu tư công số 49/2014/QH13 ngày 18/6/2014 của Quốc hội khóa 13 thì: “Chương trình mục tiêu quốc gia là chương trình đầu tư công nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của từng giai đoạn cụ thể trong phạm vi cả nước”. Một chương trình mục tiêu quốc gia bao gồm nhiều dự án khác nhau để thực hiện các mục tiêu của chương trình. Đối tượng quản lý và kế hoạch hóa được xác định theo chương trình, việc đầu tư được thực hiện theo dự án.
1.2. Mục tiêu của chương trình MTQG xây dựng NTM
Theo Quyết định số 1600/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 16/8/2016 về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020: Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới với mục tiêu tổng quát “Xây dựng nông thôn mới để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị; xã hội nông thôn dân chủ, bình đẳng, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; quốc phòng và an ninh, trật tự được giữ vững”.
II. Thách Thức Kiểm Soát Chi Ngân Sách Nông Thôn Mới Thái Nguyên
Báo cáo giải ngân 6 tháng đầu năm 2016 của Kho bạc Nhà nước tỉnh Thái Nguyên cho thấy nhiều hạng mục vốn đầu tư công giải ngân chậm. Nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nằm trong số đó. Nguyên nhân là do việc ban hành kế hoạch giao vốn chi tiết còn chậm, quá trình phân cấp, phân quyền kiểm soát chi chưa kịp thời, và khâu thanh tra, kiểm tra còn lúng túng. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ quá trình kiểm soát chi của chương trình. Do đó, cần có nghiên cứu sâu sắc để sử dụng nguồn vốn hiệu quả hơn.
2.1. Thực trạng giải ngân vốn chậm của chương trình NTM
Theo báo cáo kết quả giải ngân 6 tháng đầu năm 2016 của Kho bạc Nhà nước tỉnh Thái Nguyên, trong 10 hạng mục vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh có tới 7 hạng mục giải ngân vốn đạt thấp và rất thấp, chỉ có 3 hạng mục vốn giải ngân đạt trên 50% kế hoạch là vốn Trái phiếu Chính phủ, vốn xổ số kiến thiết và vốn ngân sách cấp xã, so với cùng kỳ năm trước thì nguồn vốn giải ngân chậm đến 14%.
2.2. Nguyên nhân dẫn đến giải ngân vốn chậm
Nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nằm trong 7 hạng mục giải ngân chậm là do việc ban hành kế hoạch giao vốn chi tiết để các đơn vị thực hiện của cấp thẩm quyền còn chậm; quá trình phân cấp, phân quyền kiểm soát chi về vốn CTMTQG đối với cấp huyện vẫn chưa được triển khai kịp thời; khâu thanh tra, kiểm tra kiểm soát chi còn lúng túng….dẫn đến toàn bộ quá trình kiểm soát chi Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới bị ảnh hưởng theo chiều hướng tiêu cực.
III. Quy Trình Kiểm Soát Chi Vốn Nông Thôn Mới Tại Thái Nguyên
Quy trình kiểm soát chi nguồn vốn chương trình MTQG xây dựng NTM tại KBNN Thái Nguyên bao gồm nhiều bước. Đầu tiên là xác định nguồn vốn bố trí cho dự án. Tiếp theo là xác định tổng mức đầu tư và cơ cấu nguồn vốn. Sau đó, KBNN kiểm soát hồ sơ đề nghị thanh toán của chủ đầu tư. Cuối cùng, KBNN thanh toán giá trị khối lượng công việc đã thực hiện. Việc tuân thủ đúng quy trình giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của việc sử dụng vốn.
3.1. Các bước trong quy trình kiểm soát chi vốn NTM
Nghiên cứu thực trạng công tác kiểm soát chi nguồn vốn chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới bằng nguồn vốn NSNN trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên bao gồm các nội dung: xác định nguồn vốn bố trí cho dự án trong chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới; xác định tổng mức đầu tư của c 3 dự án, cơ cấu nguồn vốn trong dự án; kiểm soát hồ sơ đề nghị thanh toán của chủ đầu tư; thanh toán giá trị khối lượng công việc đã thực hiện của các dự án thuộc nguồn vốn chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.
3.2. Vai trò của Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên
Đề tài được thực hiện tại KBNN Thái Nguyên * Về thời gian nghiên cứu: Số liệu phục vụ cho đề tài nghiên cứu được thu thập trong giai đoạn 2014 - 2016, số liệu 6 tháng năm 2017.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Sử Dụng Vốn NTM Thái Nguyên
Để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, cần hoàn thiện quy trình kiểm soát chi, tăng cường kiểm soát khâu chấp hành chi, và hoàn thiện công tác quyết toán. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích, đúng đối tượng. Đồng thời, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.
4.1. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi nguồn vốn NTM
Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi nguồn vốn Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới qua Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên . Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi nguồn vốn chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi các dự án thuộc chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.
4.2. Tăng cường kiểm soát khâu chấp hành chi
Tăng cường kiểm soát khâu chấp hành chi các dự án thuộc chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới . Hoàn thiện công tác quyết toán chi các dự án thuộc chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới. Các giải pháp hỗ trợ khác.
V. Đánh Giá Hiệu Quả Chương Trình Nông Thôn Mới Tại Thái Nguyên
Việc đánh giá hiệu quả chương trình NTM cần dựa trên các chỉ tiêu cụ thể về kinh tế, xã hội, và môi trường. Cần đánh giá cả kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế. Việc đánh giá khách quan, trung thực sẽ giúp đưa ra các giải pháp điều chỉnh phù hợp, đảm bảo chương trình đạt được mục tiêu đề ra.
5.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả chương trình NTM
Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu . Chỉ tiêu về hiệu quả kinh tế xã hội do chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Thái Nguyên . Chỉ tiêu phản ánh công tác kiểm soát chi Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới qua KBNN Thái Nguyên . Chỉ tiêu phản ánh các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát chi chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới qua KBNN Thái Nguyên .
5.2. Kết quả và tồn tại của chương trình NTM
Đánh giá công tác kiểm soát chi nguồn vốn Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới qua KBNN Thái Nguyên . Những kết quả đạt được . Những tồn tại. Nguyên nhân của hạn chế .
VI. Kiến Nghị Hoàn Thiện Kiểm Soát Chi NTM Tại Thái Nguyên
Để hoàn thiện công tác kiểm soát chi cần có kiến nghị đối với Chính phủ, các Sở/ban/ngành liên quan, và UBND tỉnh Thái Nguyên. Các kiến nghị cần tập trung vào việc hoàn thiện cơ chế chính sách, tăng cường phân cấp, phân quyền, và nâng cao năng lực cán bộ. Đồng thời, cần tăng cường sự phối hợp giữa các đơn vị liên quan để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn.
6.1. Kiến nghị đối với Chính phủ và các bộ ngành
Một số kiến nghị. Đối với Chính phủ . Đối với các Sở/ ban/ ngành liên quan .
6.2. Kiến nghị đối với UBND tỉnh Thái Nguyên
Đối với UBND tỉnh Thái Nguyên . 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO .
