I. Khái quát chung về mô hình cơ quan quản lý cạnh tranh
Chương này tập trung vào việc khái quát sự hình thành và phát triển của cơ quan quản lý cạnh tranh trên thế giới và tại Việt Nam. Tác giả nhấn mạnh rằng, cạnh tranh là hiện tượng tất yếu trong nền kinh tế thị trường, và sự xuất hiện của pháp luật cạnh tranh là cần thiết để điều chỉnh các hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Từ đó, cơ quan quản lý cạnh tranh được thành lập với mục đích đảm bảo thực thi pháp luật cạnh tranh một cách hiệu quả. Chương cũng đề cập đến các mô hình cơ quan quản lý cạnh tranh điển hình trên thế giới, như mô hình của Italia, nơi cơ quan này thuộc Quốc hội, và các mô hình khác thuộc Chính phủ hoặc các bộ ngành.
1.1. Sự hình thành cơ quan quản lý cạnh tranh
Phần này phân tích lịch sử hình thành cơ quan quản lý cạnh tranh, bắt đầu từ sự xuất hiện của cạnh tranh trong xã hội loài người. Tác giả chỉ ra rằng, pháp luật cạnh tranh ra đời muộn hơn so với sự xuất hiện của cạnh tranh, và nó được xây dựng dựa trên các nguyên tắc dân luật. Các quốc gia như Pháp và Italia đã có những quy định sớm về cạnh tranh không lành mạnh, và dần dần, các cơ quan quản lý cạnh tranh được thành lập để đảm bảo thực thi pháp luật này.
1.2. Một số mô hình cơ quan quản lý cạnh tranh trên thế giới
Phần này trình bày các mô hình cơ quan quản lý cạnh tranh khác nhau trên thế giới, bao gồm mô hình thuộc Quốc hội, Chính phủ, hoặc các bộ ngành. Tác giả nhấn mạnh rằng, mỗi quốc gia sẽ xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của mình. Ví dụ, Italia có cơ quan quản lý cạnh tranh thuộc Quốc hội, trong khi nhiều quốc gia khác lại chọn mô hình thuộc Chính phủ hoặc các bộ ngành.
II. Thực trạng về tổ chức và hoạt động của hệ thống cơ quan quản lý cạnh tranh ở Việt Nam hiện nay
Chương này tập trung vào việc phân tích thực trạng tổ chức và hoạt động của cơ quan quản lý cạnh tranh tại Việt Nam. Tác giả chỉ ra rằng, hệ thống cơ quan quản lý cạnh tranh ở Việt Nam bao gồm Cục quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh, được thành lập theo Luật Cạnh tranh năm 2004. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ thực thi, mô hình này đã bộc lộ nhiều hạn chế, bao gồm sự thiếu rõ ràng về bản chất pháp lý, tính độc lập chưa cao, và tính chuyên môn còn hạn chế. Chương cũng đề cập đến các vấn đề cụ thể trong hoạt động của Cục quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh, cũng như những thách thức mà các cơ quan này đang phải đối mặt.
2.1. Sự hình thành của cơ quan quản lý cạnh tranh tại Việt Nam
Phần này trình bày quá trình hình thành cơ quan quản lý cạnh tranh tại Việt Nam, bắt đầu từ việc ban hành Luật Cạnh tranh năm 2004. Tác giả nhấn mạnh rằng, Cục quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh là hai cơ quan chính được thành lập để thực thi pháp luật cạnh tranh. Tuy nhiên, mô hình này đã bộc lộ nhiều hạn chế trong quá trình hoạt động.
2.2. Những hạn chế trong mô hình cơ quan quản lý cạnh tranh tại Việt Nam
Phần này phân tích các hạn chế của cơ quan quản lý cạnh tranh tại Việt Nam, bao gồm sự thiếu rõ ràng về bản chất pháp lý, tính độc lập chưa cao, và tính chuyên môn còn hạn chế. Tác giả cũng chỉ ra rằng, những hạn chế này đã ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Cục quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh.
III. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống cơ quan quản lý cạnh tranh ở Việt Nam hiện nay
Chương này đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống cơ quan quản lý cạnh tranh tại Việt Nam. Tác giả đề xuất việc làm rõ bản chất pháp lý của cơ quan quản lý cạnh tranh, cơ cấu lại hệ thống, và xác định lại chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các cơ quan này. Ngoài ra, tác giả cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới nhân sự và cơ chế hoạt động của cơ quan quản lý cạnh tranh để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội hiện nay.
3.1. Làm rõ bản chất pháp lý của cơ quan quản lý cạnh tranh
Phần này đề xuất việc làm rõ bản chất pháp lý của cơ quan quản lý cạnh tranh, bao gồm việc xác định rõ vai trò và vị trí của Cục quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Tác giả nhấn mạnh rằng, việc này sẽ giúp nâng cao tính hiệu quả và minh bạch trong hoạt động của các cơ quan này.
3.2. Đổi mới nhân sự và cơ chế hoạt động của cơ quan quản lý cạnh tranh
Phần này đề xuất việc đổi mới nhân sự và cơ chế hoạt động của cơ quan quản lý cạnh tranh, bao gồm việc nâng cao tính chuyên môn và độc lập của các cán bộ làm việc trong Cục quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh. Tác giả cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan này để đảm bảo tính hiệu quả trong thực thi pháp luật cạnh tranh.
