Khó khăn của sinh viên trong việc học nghe hiểu tại trung tâm IQ Hải Phòng

• Tác giả: Nguyễn Thị Thu Hằng
• Người hướng dẫn: Mai Thị Loan, PhD
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Khó Khăn Của Sinh Viên Trong Việc Học Nghe Hiểu Tại Trung Tâm IQ Hải Phòng
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• PART A. INTRODUCTION
• A.1. Rationale for the study
• A.2. Aims and objectives of the study
• A.3. Research questions
• A.4. Scope of the study
• A.5. Methods of the study
• A.6. Significance of the study
• A.7. Design of the study
• PART B. DEVELOPMENT
• 1. CHAPTER 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Review of previous related studies
• 1.1.1. Previous studies overseas
• 1.1.2. In Vietnam
• 1.2. Definitions of listening comprehension
• 3. CHAPTER 3: DATA ANALYSIS AND FINDINGS
• 3.1. Learners’ perceptions of listening difficulties related to texts
• 3.2. Learners’ perceptions of difficulties related to speakers
• 3.3. Learners’ perceptions of difficulties related to listeners
• 3.4. Learners’ perceptions of difficulties related to physical setting
• 3.5. Learners’ opinions of solutions to listening difficulties
• 3.6. The teachers’ answers about teaching listening
• 3.7. The teachers’ and the students’ answers about the listening problems
• 3.8. The teachers’ and the students’ suggestions about solutions
• 4. CHAPTER 4: DISCUSSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 4.1. Difficulties in learning listening comprehension encountered by the students at IQ centre, Hai Phong
• 4.2. Recommendations to help the students overcome difficulties in learning listening comprehension
• 4.2.1. Improving teachers’ performance in their listening lessons
• 4.2.2. Assisting students to build up rich vocabulary
• 4.2.3. Teaching pronunciation with spoken features
• 4.2.4. Developing listening materials
• 4.2.5. Using different kinds of input
• 4.2.6. Training students to become active listeners
• 4.2.7. Encouraging self-study
• 4.3. Limitations of the study
• 4.4. Suggestions for further study
• LIST OF FIGURES AND TABLES

I. Khó khăn trong học nghe hiểu

Nghiên cứu về khó khăn học tập của sinh viên tại trung tâm IQ Hải Phòng cho thấy nhiều vấn đề trong việc học nghe hiểu. Sinh viên thường gặp khó khăn trong việc tiếp nhận thông tin từ các bài nghe, điều này có thể do nhiều yếu tố như văn bản nghe không quen thuộc, tốc độ nói nhanh của người nói, và sự thiếu hụt từ vựng. Những khó khăn này được phân loại thành hai nhóm chính: khó khăn liên quan đến văn bản và khó khăn liên quan đến người nghe. Việc nhận diện những khó khăn trong học tập này là rất quan trọng để tìm ra giải pháp phù hợp cho sinh viên.

1.1. Khó khăn liên quan đến văn bản

Nhiều sinh viên cho biết họ gặp khó khăn khi nghe các văn bản có ngữ điệu phức tạp hoặc từ vựng không quen thuộc. Điều này dẫn đến việc họ không thể hiểu được nội dung chính của bài nghe. Theo nghiên cứu, việc thiếu kinh nghiệm học tập và kỹ năng nghe cũng góp phần làm tăng thêm những khó khăn này. Các sinh viên cần được trang bị thêm kiến thức về ngữ pháp và từ vựng để cải thiện khả năng nghe hiểu của mình.

1.2. Khó khăn liên quan đến người nghe

Khó khăn không chỉ đến từ văn bản mà còn từ chính người nghe. Nhiều sinh viên cảm thấy lo lắng và thiếu tự tin khi tham gia vào các bài nghe. Sự lo lắng này có thể làm giảm khả năng tập trung và tiếp nhận thông tin. Hơn nữa, việc thiếu hỗ trợ sinh viên từ giáo viên cũng là một yếu tố quan trọng. Các giáo viên cần tạo ra môi trường học tập thoải mái và khuyến khích sinh viên tham gia tích cực vào các hoạt động nghe hiểu.

II. Giải pháp cho khó khăn trong học nghe hiểu

Để giúp sinh viên vượt qua những khó khăn trong học tập, cần có những giải pháp cụ thể. Một trong những giải pháp quan trọng là cải thiện phương pháp giảng dạy tại trung tâm IQ. Việc sử dụng các tài liệu nghe thực tế và phong phú sẽ giúp sinh viên làm quen với ngữ điệu và cách phát âm của người bản ngữ. Ngoài ra, việc tổ chức các buổi học nhóm cũng có thể giúp sinh viên tự tin hơn khi thực hành kỹ năng nghe.

2.1. Cải thiện phương pháp giảng dạy

Giáo viên cần áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại, khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động nghe hiểu. Việc sử dụng công nghệ trong giảng dạy, như video và audio, có thể tạo ra sự hứng thú cho sinh viên. Hơn nữa, giáo viên nên cung cấp các bài tập nghe đa dạng để sinh viên có thể luyện tập thường xuyên.

2.2. Hỗ trợ sinh viên

Cần có các chương trình hỗ trợ sinh viên để giúp họ cải thiện kỹ năng nghe. Các buổi tư vấn cá nhân hoặc nhóm có thể giúp sinh viên giải quyết những vấn đề cụ thể mà họ gặp phải. Hơn nữa, việc khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động ngoại khóa liên quan đến tiếng Anh cũng sẽ giúp họ nâng cao khả năng nghe hiểu.

Tổng quan nghiên cứu

Kỹ năng nghe đóng vai trò then chốt trong giao tiếp thực tế và quá trình tiếp thu ngôn ngữ. Tại Việt Nam, đặc biệt là tại Trung tâm IQ, Hải Phòng, nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc học kỹ năng nghe tiếng Anh, dù nhu cầu nâng cao khả năng này rất lớn. Nghiên cứu được thực hiện trên 45 sinh viên trình độ tiền trung cấp, nhằm khảo sát các khó khăn trong học nghe và đề xuất giải pháp phù hợp. Qua khảo sát và phỏng vấn giáo viên, sinh viên, nghiên cứu xác định các khó khăn liên quan đến nội dung nghe, người nói, người nghe và môi trường vật lý. Thời gian nghiên cứu tập trung vào năm 2017 tại Trung tâm IQ, Hải Phòng. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giảng dạy và học tập kỹ năng nghe, góp phần nâng cao hiệu quả giao tiếp tiếng Anh của học viên.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về quá trình nghe hiểu, bao gồm:

• Mô hình nghe hiểu của Anderson (1995): Quá trình nghe gồm ba giai đoạn liên quan chặt chẽ là nhận thức (perception), phân tích (parsing) và sử dụng thông tin (utilization). Mô hình này kết hợp xử lý từ dưới lên (bottom-up) và từ trên xuống (top-down).
• Lý thuyết schema (Richards, 1990): Nhấn mạnh vai trò của kiến thức nền tảng và kinh nghiệm trong việc hỗ trợ người nghe dự đoán và hiểu nội dung.
• Các khái niệm chính: Khó khăn liên quan đến chủ đề không quen thuộc, từ vựng hạn chế, cấu trúc ngữ pháp phức tạp, các đặc điểm phát âm, áp lực tâm lý, và môi trường nghe.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp phân tích định lượng và định tính. Cỡ mẫu gồm 45 sinh viên tiền trung cấp tại Trung tâm IQ, Hải Phòng, được chọn theo phương pháp thuận tiện. Dữ liệu thu thập qua:

• Bảng câu hỏi: 20 câu hỏi đóng, đánh giá tần suất gặp khó khăn và giải pháp từ góc nhìn sinh viên.
• Phỏng vấn bán cấu trúc: Thực hiện với 3 giáo viên và 10 sinh viên để làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

Quy trình thu thập dữ liệu gồm giải thích mục đích, hướng dẫn làm bảng hỏi, thu thập trong 20 phút, sau đó tiến hành phỏng vấn trong tuần tiếp theo. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel, dữ liệu định tính phân tích theo nội dung phỏng vấn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Khó khăn liên quan đến nội dung nghe: Khoảng 67% sinh viên thường xuyên gặp khó khăn với chủ đề không quen thuộc, 74% gặp khó khăn với từ vựng mới, và gần 45% gặp khó khăn với cấu trúc ngữ pháp phức tạp.
2. Khó khăn liên quan đến người nói: Chỉ khoảng 24% sinh viên nhận thấy các yếu tố như ngập ngừng, ngắt quãng của người nói ảnh hưởng đến khả năng nghe, và 12% gặp khó khăn khi thiếu các cụm từ lặp lại, hỗ trợ.
3. Khó khăn liên quan đến người nghe: 55% sinh viên gặp khó khăn trong việc đoán nghĩa từ mới, 76% không thể dự đoán nội dung tiếp theo, 67% có phát âm kém ảnh hưởng đến nhận diện từ, 67% không nhận biết được tín hiệu chuyển ý của người nói, và 57% gặp vấn đề về tập trung khi gặp khó khăn.
4. Khó khăn liên quan đến môi trường vật lý: 29% sinh viên cho biết thiếu hình ảnh minh họa và 30% bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn xung quanh.

Thảo luận kết quả

Khó khăn lớn nhất là khả năng suy luận nghĩa từ mới và dự đoán nội dung tiếp theo, phản ánh sự thiếu hụt chiến lược nghe chủ động và vốn từ hạn chế. Việc giáo viên chưa chú trọng đầy đủ vào giai đoạn tiền nghe và hậu nghe, cũng như chưa cung cấp đủ tài liệu nghe thực tế, góp phần làm trầm trọng thêm vấn đề. Phát âm kém và thiếu kiến thức về tín hiệu chuyển ý cũng làm giảm hiệu quả nghe hiểu. Các yếu tố tâm lý như mất tập trung khi gặp khó khăn cũng ảnh hưởng đáng kể. So với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả tương đồng về các khó khăn chủ yếu liên quan đến từ vựng, chủ đề, phát âm và chiến lược nghe. Biểu đồ và bảng số liệu minh họa rõ tỷ lệ sinh viên gặp từng loại khó khăn, giúp xác định ưu tiên giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao chất lượng giảng dạy nghe: Giáo viên cần tăng cường giai đoạn tiền nghe bằng cách kích hoạt kiến thức nền, từ vựng và mục tiêu nghe rõ ràng; đồng thời mở rộng giai đoạn hậu nghe để củng cố từ vựng và chiến lược nghe. Thời gian thực hiện: ngay trong các khóa học hiện tại; chủ thể: giáo viên Trung tâm IQ.
2. Xây dựng và phát triển vốn từ vựng phong phú: Tổ chức các buổi học bổ trợ từ vựng, cung cấp tài liệu tự học và bài tập luyện tập từ vựng theo chủ đề. Thời gian: liên tục trong năm học; chủ thể: giáo viên và học viên.
3. Giảng dạy phát âm theo đặc điểm ngôn ngữ nói: Tổ chức các bài học về quy tắc phát âm, nhấn trọng âm, ngữ điệu, và các hiện tượng ngôn ngữ nói như lược bỏ âm, nối âm. Thời gian: định kỳ hàng tháng; chủ thể: giáo viên.
4. Sử dụng đa dạng tài liệu nghe và phương tiện hỗ trợ: Bổ sung tài liệu nghe thực tế, phim, bài hát, câu chuyện hài hước, kết hợp hình ảnh minh họa sinh động để tăng hứng thú và hiệu quả học tập. Thời gian: áp dụng ngay; chủ thể: giáo viên.
5. Đào tạo kỹ năng nghe chủ động cho học viên: Hướng dẫn và luyện tập các chiến lược nghe như dự đoán, nhận biết tín hiệu chuyển ý, ghi chú khi nghe, và cách xử lý khi gặp khó khăn. Thời gian: xuyên suốt khóa học; chủ thể: giáo viên và học viên.
6. Khuyến khích tự học và luyện tập ngoài giờ: Cung cấp bài tập về nhà, tài liệu nghe bổ trợ, và tổ chức các buổi luyện nghe tự do để tăng cường kỹ năng. Thời gian: liên tục; chủ thể: học viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trung tâm đào tạo: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về khó khăn học viên gặp phải và giải pháp thực tiễn để cải thiện phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe.
2. Sinh viên chuyên ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến nghe hiểu và cách thiết kế bài giảng hiệu quả.
3. Nhà quản lý giáo dục và trung tâm ngoại ngữ: Tham khảo để xây dựng chương trình đào tạo, lựa chọn tài liệu và tổ chức các khóa học phù hợp với nhu cầu học viên.
4. Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh: Cơ sở để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về chiến lược nghe và phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe.

Câu hỏi thường gặp

1. Sinh viên thường gặp khó khăn gì nhất khi học kỹ năng nghe?
   Khó khăn lớn nhất là đoán nghĩa từ mới và dự đoán nội dung tiếp theo, do vốn từ hạn chế và thiếu chiến lược nghe chủ động. Ví dụ, 67% sinh viên gặp khó khăn với từ vựng mới.

2. Tại sao phát âm lại ảnh hưởng đến khả năng nghe hiểu?
   Phát âm kém khiến sinh viên không nhận diện được từ quen thuộc trong ngữ cảnh nói tự nhiên, dẫn đến hiểu sai hoặc bỏ sót thông tin. 67% sinh viên thừa nhận phát âm kém ảnh hưởng đến nghe.

3. Giáo viên nên làm gì để giúp sinh viên cải thiện kỹ năng nghe?
   Giáo viên cần tăng cường giai đoạn tiền nghe, dạy chiến lược nghe, phát âm, và sử dụng tài liệu nghe thực tế. Ví dụ, 87% sinh viên mong muốn được học chiến lược nghe trước và sau khi nghe.

4. Làm thế nào để sinh viên tự học kỹ năng nghe hiệu quả?
   Sinh viên nên luyện nghe đa dạng tài liệu, áp dụng chiến lược nghe, luyện phát âm và mở rộng vốn từ qua các bài tập tự học. Ví dụ, nghe phim, bài hát phù hợp trình độ giúp tăng hứng thú và kỹ năng.

5. Môi trường vật lý có ảnh hưởng thế nào đến việc học nghe?
   Tiếng ồn và thiếu hình ảnh minh họa làm giảm khả năng tập trung và hiểu bài nghe. Khoảng 30% sinh viên bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn, 29% thiếu hình ảnh hỗ trợ.

Kết luận

• Sinh viên tại Trung tâm IQ, Hải Phòng gặp nhiều khó khăn trong học kỹ năng nghe, đặc biệt là đoán nghĩa từ mới và dự đoán nội dung tiếp theo.
• Nguyên nhân chính bao gồm hạn chế về vốn từ, phát âm kém, thiếu chiến lược nghe và phương pháp giảng dạy chưa tối ưu.
• Giải pháp tập trung vào nâng cao kỹ năng nghe chủ động, phát triển từ vựng, cải thiện phát âm và sử dụng tài liệu thực tế.
• Cần tăng cường giai đoạn tiền nghe và hậu nghe trong bài giảng, đồng thời khuyến khích tự học và luyện tập ngoài giờ.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về giảng dạy kỹ năng nghe và phát triển chương trình đào tạo phù hợp.

Hành động tiếp theo: Giáo viên và trung tâm nên áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả học nghe, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu.