I. Xung đột trong dự án xây dựng
Xung đột trong dự án xây dựng là một vấn đề phổ biến, thường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như tăng chi phí, chậm tiến độ và phát sinh tranh chấp kéo dài. Nghiên cứu này tập trung vào việc khảo sát các yếu tố gây xung đột trong các dự án xây dựng tại TP.HCM, nhằm xác định nguyên nhân chính và đề xuất giải pháp khắc phục. Các xung đột trong quản lý dự án thường bắt nguồn từ sự bất đồng giữa các bên tham gia, bao gồm chủ đầu tư, nhà thầu và đơn vị tư vấn. Việc không giải quyết kịp thời các xung đột này có thể dẫn đến tranh chấp pháp lý, gây thiệt hại lớn cho dự án.
1.1. Khái niệm xung đột
Theo TS. Nguyễn Hữu Lam, xung đột là quá trình một bên cảm nhận rằng quyền lợi của họ bị bên kia chống lại hoặc ảnh hưởng tiêu cực. Các định nghĩa khác từ Collins English Dictionary và Wilmot & Hocker cũng nhấn mạnh xung đột là sự bất đồng ý kiến hoặc tranh cãi giữa các bên có mục tiêu phụ thuộc lẫn nhau. Trong bối cảnh dự án xây dựng, xung đột thường liên quan đến các vấn đề như thay đổi thiết kế, chậm trễ tiến độ và khó khăn tài chính.
1.2. Phân biệt xung đột và tranh chấp
Xung đột và tranh chấp có sự khác biệt về mức độ. Xung đột là giai đoạn đầu của sự bất đồng, có thể giải quyết thông qua đàm phán. Trong khi đó, tranh chấp là mức độ cao hơn, thường cần sự can thiệp của bên thứ ba như tòa án hoặc trọng tài. Theo Acharya, Lee và Kim, quy trình từ xung đột đến tranh chấp bao gồm các giai đoạn: rủi ro, xung đột, khiếu nại và tranh chấp.
II. Yếu tố gây xung đột trong dự án xây dựng
Nghiên cứu đã xác định 22 yếu tố gây xung đột trong các dự án xây dựng tại TP.HCM, trong đó 5 nguyên nhân chính bao gồm: thay đổi điều kiện công trường, khó khăn tài chính của chủ đầu tư, chậm trễ trong công việc của nhà thầu và năng lực thi công yếu kém. Các yếu tố ảnh hưởng đến xung đột được phân tích thông qua phương pháp phân tích thành phần chính (PCA), giúp nhóm các nguyên nhân có đặc trưng tương đồng.
2.1. Nguyên nhân chính gây xung đột
Các nguyên nhân chính gây xung đột trong dự án xây dựng bao gồm: thay đổi điều kiện công trường so với thiết kế, khó khăn tài chính của chủ đầu tư, chậm trễ trong công việc của nhà thầu và năng lực thi công yếu kém. Những yếu tố này có ảnh hưởng lớn đến tiến độ, chất lượng và chi phí của dự án.
2.2. Phân tích thành phần chính PCA
Phương pháp phân tích thành phần chính (PCA) được sử dụng để nhóm 22 nguyên nhân gây xung đột thành 4 thành phần chính. Kết quả phân tích giúp xác định các nhóm nguyên nhân có mức độ ảnh hưởng cao, từ đó đề xuất giải pháp khắc phục hiệu quả.
III. Giải pháp quản lý và giải quyết xung đột
Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế xung đột trong dự án xây dựng, bao gồm cải thiện quy trình quản lý, tăng cường giao tiếp giữa các bên và xây dựng kế hoạch dự phòng cho các tình huống phát sinh. Việc áp dụng các giải pháp này không chỉ giúp giảm thiểu xung đột mà còn cải thiện hiệu quả quản lý dự án.
3.1. Cải thiện quy trình quản lý
Một trong những giải pháp quan trọng là cải thiện quy trình quản lý dự án, bao gồm việc xây dựng kế hoạch chi tiết, theo dõi tiến độ chặt chẽ và đánh giá rủi ro kịp thời. Điều này giúp các bên tham gia dự án lường trước được các tình huống có thể dẫn đến xung đột.
3.2. Tăng cường giao tiếp giữa các bên
Giao tiếp hiệu quả giữa các bên tham gia dự án là yếu tố then chốt để giảm thiểu xung đột. Việc tổ chức các cuộc họp định kỳ, cập nhật thông tin kịp thời và giải quyết các vấn đề phát sinh ngay từ giai đoạn đầu giúp duy trì mối quan hệ tốt giữa các bên.
