Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự Tại Tỉnh Thái Nguyên: Thực Trạng và Giải Pháp

Khoản 1, Điều 5 Luật tổ chức VKSND năm 2014 quy định: “Trường hợp hành vi, bản án, quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp có vi phạm pháp luật nghiêm trọng, xâm phạm quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì VKSND phải kháng nghị. Cơ quan, người có thẩm quyền phải giải quyết kháng nghị của VKSND theo quy định của pháp luật”. Như vậy, kháng nghị là một quyền năng pháp lý quan trọng của VKS khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình. Theo Từ điển Tiếng Việt, thuật ngữ “kháng nghị” là bày tỏ ý kiến chống lại điều đã quyết nghị [20, tr. 894]; “phúc thẩm” là xét lại những vụ án do Tòa án dưới đưa lên [20, tr.

Theo Từ điển Luật học, “kháng nghị” của VKS là việc VKS khi thực hành quyền kiểm sát hoạt động tư pháp không đồng ý với toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định của Tòa án, gửi văn bản đến Tòa án có thẩm quyền làm ngưng hiệu lực thi hành đối với toàn bộ hoặc một phần bản án đó để xét xử theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm hoặc tái thẩm đảm bảo cho vụ án được xét xử chính xác, khách quan, đúng pháp luật [8, tr. 731]; “Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm” chỉ có VKS cùng cấp, cùng lãnh thổ với Tòa án đã ra bản án, quyết định sơ thẩm và VKS cấp trên trực tiếp của VKS này mới có quyền kháng nghị những bản án, quyết định sơ thẩm.

Từ đó, có thể hiểu kháng nghị là hành vi tố tụng của VKS, thể hiện việc không đồng ý với toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định của Tòa án, với mục đích bảo đảm cho việc xét xử được chính xác, khách quan, công bằng đồng thời khắc phục, sửa chữa những sai sót trong bản án, quyết định của Tòa án [3]. Điều 232 Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) năm 2003 quy định: “Viện kiểm sát cùng cấp và Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp có quyền kháng nghị những bản án hoặc quyết định sơ thẩm”. Điều 36 LTTHS năm 2003 quy định: “…2. Khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với vụ án hình sự, Viện trưởng Viện kiểm sát có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây: i) Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm các bản án, quyết định của Tòa án”.

Theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự, kháng nghị của VKS không phải chỉ có trong trình tự phúc thẩm mà còn là căn cứ để xét xử giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Cụ thể, kháng nghị là căn cứ để xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm thì gọi là kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, nếu kháng nghị là căn cứ để xét xử theo thủ tục tái thẩm thì gọi là kháng nghị theo thủ tục tái thẩm, nếu kháng nghị là căn cứ để xét xử theo thủ tục phúc thẩm thì gọi là kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm. Tuy nhiên, do giới hạn của phạm vi nghiên cứu nên đề tài chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu về kháng nghị phúc thẩm hình sự.

Khái niệm kháng nghị phúc thẩm hình sự đã được đề cập nhiều trong khoa học pháp lý nước ta. Tuy nhiên, trong LTTHS hiện hành, các văn pháp pháp lý khác và trong các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học vẫn chưa đưa ra một định nghĩa thống nhất về khái niệm “kháng nghị phúc thẩm hình sự”. Có tác giả cho rằng kháng nghị phúc thẩm là quyền năng pháp lý được Nhà nước giao cho VKSND để kháng nghị những bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cùng cấp và cấp dưới trực tiếp khi phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng để yêu cầu Tòa án cấp trên trực tiếp xét xử lại theo thủ tục phúc thẩm nhằm bảo đảm việc xét xử đúng pháp luật, nghiêm minh và kịp thời [11].

Trên cơ sở phân tích nội dung, đặc điểm, đặc trưng, mục đích của kháng nghị phúc thẩm hình sự, nghiên cứu các tài liệu có liên quan cũng như tiếp thu các quan điểm của các nhà khoa học về tố tụng hình sự, tác giả đưa ra định nghĩa về kháng nghị phúc thẩm hình sự như sau: Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý mà Nhà nước giao cho Viện kiểm sát nhân dân thể hiện quan điểm của Viện kiểm sát cùng cấp và cấp trên trực tiếp, yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại bản án, quyết định hình sự sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật theo trình tự phúc thẩm. Qua đó nhằm bảo đảm việc xét xử của Tòa án được thực hiện theo đúng pháp luật, việc xét xử nghiêm minh, kịp thời, đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội.

ên cạnh chức năng thực hành quyền công tố thì VKS còn có nhiệm vụ quan trọng khác trong tố tụng hình sự...

Phần này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về số lượng các vụ án hình sự được xét xử phúc thẩm tại Thái Nguyên, số lượng kháng nghị được Viện kiểm sát đưa ra, và tỷ lệ thành công của các kháng nghị này. Chúng ta cũng sẽ xem xét các loại tội phạm phổ biến nhất trong các vụ án được kháng nghị.

Chúng ta sẽ phân tích những thành công mà Viện kiểm sát hai cấp tỉnh Thái Nguyên đã đạt được trong công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự. Điều này bao gồm việc sửa chữa các sai sót trong bản án sơ thẩm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, và góp phần vào việc đảm bảo pháp luật được thực thi nghiêm minh.

Bên cạnh những thành công, chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại và hạn chế trong công tác kháng nghị phúc thẩm tại Thái Nguyên. Điều này có thể bao gồm việc chất lượng kháng nghị chưa cao, tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận còn thấp, và sự phối hợp giữa Viện kiểm sát và Tòa án chưa thực sự hiệu quả.

Chúng ta sẽ xem xét các quy định hiện hành của pháp luật tố tụng hình sự về kháng nghị phúc thẩm và đề xuất các sửa đổi, bổ sung cần thiết để khắc phục những bất cập và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác kháng nghị.

Việc nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và trách nhiệm của Kiểm sát viên là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng kháng nghị phúc thẩm. Chúng ta sẽ đề xuất các biện pháp đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá Kiểm sát viên một cách hiệu quả.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa Viện kiểm sát và Tòa án là rất quan trọng để giải quyết các vụ án một cách công bằng và hiệu quả. Chúng ta sẽ đề xuất các cơ chế phối hợp để đảm bảo rằng các kháng nghị của Viện kiểm sát được xem xét một cách nghiêm túc và khách quan.

Chúng ta sẽ đưa ra các bước cụ thể để triển khai các giải pháp đã được đề xuất, bao gồm việc xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm, và theo dõi, đánh giá kết quả.

Chúng ta sẽ đề xuất các tiêu chí và phương pháp để đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã được triển khai, từ đó có thể điều chỉnh và cải thiện chúng một cách liên tục.

Chúng ta sẽ thảo luận về những xu hướng và thách thức trong tương lai của công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự, và đề xuất các biện pháp để đối phó với chúng.