Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự Tại Tỉnh Thái Nguyên: Thực Trạng và Giải Pháp

• Tác giả: Trần Thị Quỳnh Anh
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Mạnh Hùng
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng Hình sự
• Đề tài: Kháng Nghị Phúc Thẩm Theo Pháp Luật Tố Tụng Hình Sự Việt Nam Từ Thực Tiễn Tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VỀ KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM HÌNH SỰ
• 1.1. Những vấn đề lý luận về kháng nghị phúc thẩm hình sự
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM HÌNH SỰ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN HAI CẤP TỈNH THÁI NGUYÊN
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM HÌNH SỰ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự Định Nghĩa

Theo khoản 1, Điều 107 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa (CHXHCN) Việt Nam năm 2013, Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Khoản 1, Điều 2, Luật tổ chức VKSND năm 2014, VKSND có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. VKSND là cơ quan duy nhất được giao chức năng thực hành quyền công tố. Hoạt động này được thực hiện ngay từ khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự nhằm bảo đảm không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội. Trong giai đoạn xét xử, VKSND thực hiện chức năng thực hành quyền công tố để bảo vệ quan điểm truy tố theo cáo trạng, bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Đồng thời, VKSND còn thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động xét xử của Tòa án. Nếu xét thấy bản án hoặc quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hoặc vi phạm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật hình sự, xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, xã hội và quyền, lợi ích hợp pháp của những người tham gia tố tụng thì Viện kiểm sát (VKS) cùng cấp hoặc cấp trên trực tiếp sẽ sử dụng một quyền năng pháp lý đặc biệt để yêu cầu Tòa án cấp trên tiến hành xét xử lại vụ án theo trình tự phúc thẩm, đó là quyền kháng nghị phúc thẩm hình sự.

1.1. Khái Niệm Pháp Lý Về Kháng Nghị Theo Thủ Tục Phúc Thẩm

Khoản 1, Điều 5 Luật tổ chức VKSND năm 2014 quy định: “Trường hợp hành vi, bản án, quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp có vi phạm pháp luật nghiêm trọng, xâm phạm quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì VKSND phải kháng nghị. Cơ quan, người có thẩm quyền phải giải quyết kháng nghị của VKSND theo quy định của pháp luật”. Như vậy, kháng nghị là một quyền năng pháp lý quan trọng của VKS khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình. Theo Từ điển Tiếng Việt, thuật ngữ “kháng nghị” là bày tỏ ý kiến chống lại điều đã quyết nghị [20, tr. 894]; “phúc thẩm” là xét lại những vụ án do Tòa án dưới đưa lên [20, tr.

1.2. Định Nghĩa Kháng Nghị Phúc Thẩm Trong Luật Học

Theo Từ điển Luật học, “kháng nghị” của VKS là việc VKS khi thực hành quyền kiểm sát hoạt động tư pháp không đồng ý với toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định của Tòa án, gửi văn bản đến Tòa án có thẩm quyền làm ngưng hiệu lực thi hành đối với toàn bộ hoặc một phần bản án đó để xét xử theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm hoặc tái thẩm đảm bảo cho vụ án được xét xử chính xác, khách quan, đúng pháp luật [8, tr. 731]; “Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm” chỉ có VKS cùng cấp, cùng lãnh thổ với Tòa án đã ra bản án, quyết định sơ thẩm và VKS cấp trên trực tiếp của VKS này mới có quyền kháng nghị những bản án, quyết định sơ thẩm.

1.3. Bản Chất Của Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự

Từ đó, có thể hiểu kháng nghị là hành vi tố tụng của VKS, thể hiện việc không đồng ý với toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định của Tòa án, với mục đích bảo đảm cho việc xét xử được chính xác, khách quan, công bằng đồng thời khắc phục, sửa chữa những sai sót trong bản án, quyết định của Tòa án [3]. Điều 232 Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) năm 2003 quy định: “Viện kiểm sát cùng cấp và Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp có quyền kháng nghị những bản án hoặc quyết định sơ thẩm”. Điều 36 LTTHS năm 2003 quy định: “…2. Khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với vụ án hình sự, Viện trưởng Viện kiểm sát có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây: i) Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm các bản án, quyết định của Tòa án”.

II. Đặc Điểm Của Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự Phân Tích

Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý quan trọng, xuất phát từ chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong lĩnh vực hình sự của VKS và xuất phát từ nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự nước ta đó là bảo đảm hai cấp xét xử. Theo nội dung của nguyên tắc này, một vụ án có thể được xét xử qua hai cấp, từ đó những vấn đề của vụ án sẽ một lần nữa được xem xét, phân tích, đánh giá, làm cơ sở cho các phán quyết của Tòa án đảm bảo độ chính xác, khách quan cao hơn. Thông qua hoạt động xét xử vụ án hình sự qua hai cấp xét xử, Tòa án cấp phúc thẩm có thể kịp thời sửa chữa những sai lầm, thiếu sót trong những bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm. Đồng thời, việc xét xử lại vụ án mà Tòa án cấp sơ thẩm đã xét xử sẽ giúp tìm ra nguyên nhân của những sai lầm hay những vi phạm pháp luật trong việc áp dụng pháp luật của Tòa án nói riêng và các cơ quan tiến hành tố tụng nói chung.

2.1. Vai Trò Của Viện Kiểm Sát Trong Kháng Nghị Phúc Thẩm

Theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự, kháng nghị của VKS không phải chỉ có trong trình tự phúc thẩm mà còn là căn cứ để xét xử giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Cụ thể, kháng nghị là căn cứ để xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm thì gọi là kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, nếu kháng nghị là căn cứ để xét xử theo thủ tục tái thẩm thì gọi là kháng nghị theo thủ tục tái thẩm, nếu kháng nghị là căn cứ để xét xử theo thủ tục phúc thẩm thì gọi là kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm. Tuy nhiên, do giới hạn của phạm vi nghiên cứu nên đề tài chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu về kháng nghị phúc thẩm hình sự.

2.2. Tính Thống Nhất Về Khái Niệm Kháng Nghị Phúc Thẩm

Khái niệm kháng nghị phúc thẩm hình sự đã được đề cập nhiều trong khoa học pháp lý nước ta. Tuy nhiên, trong LTTHS hiện hành, các văn pháp pháp lý khác và trong các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học vẫn chưa đưa ra một định nghĩa thống nhất về khái niệm “kháng nghị phúc thẩm hình sự”. Có tác giả cho rằng kháng nghị phúc thẩm là quyền năng pháp lý được Nhà nước giao cho VKSND để kháng nghị những bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cùng cấp và cấp dưới trực tiếp khi phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng để yêu cầu Tòa án cấp trên trực tiếp xét xử lại theo thủ tục phúc thẩm nhằm bảo đảm việc xét xử đúng pháp luật, nghiêm minh và kịp thời [11].

2.3. Định Nghĩa Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự

Trên cơ sở phân tích nội dung, đặc điểm, đặc trưng, mục đích của kháng nghị phúc thẩm hình sự, nghiên cứu các tài liệu có liên quan cũng như tiếp thu các quan điểm của các nhà khoa học về tố tụng hình sự, tác giả đưa ra định nghĩa về kháng nghị phúc thẩm hình sự như sau: Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý mà Nhà nước giao cho Viện kiểm sát nhân dân thể hiện quan điểm của Viện kiểm sát cùng cấp và cấp trên trực tiếp, yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại bản án, quyết định hình sự sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật theo trình tự phúc thẩm. Qua đó nhằm bảo đảm việc xét xử của Tòa án được thực hiện theo đúng pháp luật, việc xét xử nghiêm minh, kịp thời, đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội.

III. Phân Tích Chi Tiết Các Đặc Điểm Của Kháng Nghị Phúc Thẩm

Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm vụ án hình sự có một số đặc điểm cơ bản như sau: - Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý mà Nhà nước giao cho VKSND. Đây là chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của VKS đã được quy định tại Khoản 1 Điều 107 Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 2013 và được cụ thể hóa trong Luật tổ chức VKSND năm 2014. Thông qua công tác kháng nghị, VKS đồng thời thực hiện được chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự. Khoản 1 Điều 3 Luật tổ chức VKSND năm 2014 quy định: “Thực hành quyền công tố là hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân trong tố tụng hình sự để thực hiện việc buộc tội của Nhà nước đối với người phạm tội, được thực hiện ngay từ khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự”.

3.1. Chức Năng Thực Hành Quyền Công Tố Của Viện Kiểm Sát

ên cạnh chức năng thực hành quyền công tố thì VKS còn có nhiệm vụ quan trọng khác trong tố tụng hình sự...

IV. Thực Trạng Kháng Nghị Phúc Thẩm Hình Sự Tại Thái Nguyên

Chương 2 sẽ đi sâu vào phân tích thực trạng kháng nghị phúc thẩm hình sự của Viện kiểm sát nhân dân hai cấp tỉnh Thái Nguyên. Chúng ta sẽ xem xét khái quát thực trạng, những kết quả đạt được, và những tồn tại, hạn chế trong công tác này. Việc đánh giá khách quan và toàn diện thực tiễn tại Thái Nguyên là cơ sở quan trọng để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kháng nghị phúc thẩm.

4.1. Khái Quát Về Tình Hình Kháng Nghị Phúc Thẩm Ở Thái Nguyên

Phần này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về số lượng các vụ án hình sự được xét xử phúc thẩm tại Thái Nguyên, số lượng kháng nghị được Viện kiểm sát đưa ra, và tỷ lệ thành công của các kháng nghị này. Chúng ta cũng sẽ xem xét các loại tội phạm phổ biến nhất trong các vụ án được kháng nghị.

4.2. Đánh Giá Kết Quả Đạt Được Trong Công Tác Kháng Nghị

Chúng ta sẽ phân tích những thành công mà Viện kiểm sát hai cấp tỉnh Thái Nguyên đã đạt được trong công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự. Điều này bao gồm việc sửa chữa các sai sót trong bản án sơ thẩm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, và góp phần vào việc đảm bảo pháp luật được thực thi nghiêm minh.

4.3. Những Tồn Tại Và Hạn Chế Cần Khắc Phục

Bên cạnh những thành công, chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại và hạn chế trong công tác kháng nghị phúc thẩm tại Thái Nguyên. Điều này có thể bao gồm việc chất lượng kháng nghị chưa cao, tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận còn thấp, và sự phối hợp giữa Viện kiểm sát và Tòa án chưa thực sự hiệu quả.

V. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Kháng Nghị Phúc Thẩm

Chương 3 sẽ tập trung vào việc đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự. Các giải pháp này sẽ dựa trên việc phân tích thực trạng tại Thái Nguyên và tham khảo kinh nghiệm từ các địa phương khác. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống kháng nghị phúc thẩm hiệu quả hơn, góp phần vào việc bảo vệ công lý và quyền con người.

5.1. Hoàn Thiện Quy Định Pháp Luật Về Kháng Nghị Phúc Thẩm

Chúng ta sẽ xem xét các quy định hiện hành của pháp luật tố tụng hình sự về kháng nghị phúc thẩm và đề xuất các sửa đổi, bổ sung cần thiết để khắc phục những bất cập và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác kháng nghị.

5.2. Nâng Cao Năng Lực Của Kiểm Sát Viên

Việc nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và trách nhiệm của Kiểm sát viên là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng kháng nghị phúc thẩm. Chúng ta sẽ đề xuất các biện pháp đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá Kiểm sát viên một cách hiệu quả.

5.3. Tăng Cường Phối Hợp Giữa Viện Kiểm Sát Và Tòa Án

Sự phối hợp chặt chẽ giữa Viện kiểm sát và Tòa án là rất quan trọng để giải quyết các vụ án một cách công bằng và hiệu quả. Chúng ta sẽ đề xuất các cơ chế phối hợp để đảm bảo rằng các kháng nghị của Viện kiểm sát được xem xét một cách nghiêm túc và khách quan.

VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Và Tương Lai Của Kháng Nghị

Phần này sẽ thảo luận về cách các giải pháp được đề xuất có thể được áp dụng trong thực tế và những kết quả mong đợi. Chúng ta cũng sẽ xem xét những thách thức và cơ hội trong tương lai của công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự.

6.1. Triển Khai Các Giải Pháp Trong Thực Tế

Chúng ta sẽ đưa ra các bước cụ thể để triển khai các giải pháp đã được đề xuất, bao gồm việc xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm, và theo dõi, đánh giá kết quả.

6.2. Đánh Giá Hiệu Quả Của Các Giải Pháp

Chúng ta sẽ đề xuất các tiêu chí và phương pháp để đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã được triển khai, từ đó có thể điều chỉnh và cải thiện chúng một cách liên tục.

6.3. Tầm Nhìn Về Tương Lai Của Kháng Nghị Phúc Thẩm

Chúng ta sẽ thảo luận về những xu hướng và thách thức trong tương lai của công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự, và đề xuất các biện pháp để đối phó với chúng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2014 đến 2018, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) hai cấp tỉnh Thái Nguyên đã thực hiện công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự với nhiều chuyển biến tích cực. Theo số liệu thống kê, trong 5 năm, có khoảng 6.838 vụ án với 12.241 bị cáo được xét xử sơ thẩm, trong đó 1.128 vụ án với 1.846 bị cáo được thụ lý phúc thẩm. VKSND hai cấp đã ban hành 52 kháng nghị phúc thẩm đối với 67 bị cáo, chiếm tỷ lệ 3,7% trên tổng số bị cáo thụ lý phúc thẩm. Tỷ lệ kháng nghị được Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận đạt khoảng 70,1%, góp phần nâng cao chất lượng xét xử và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.

Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý quan trọng của VKSND nhằm phát hiện và khắc phục các sai sót trong bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án, bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng công tác kháng nghị phúc thẩm tại tỉnh Thái Nguyên, đánh giá những kết quả đạt được, tồn tại hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các quy định pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam và thực tiễn áp dụng tại Thái Nguyên trong 5 năm vừa qua.

Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về kháng nghị phúc thẩm hình sự mà còn hỗ trợ nâng cao hiệu quả công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa và quyền con người, quyền công dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình pháp lý về tố tụng hình sự, đặc biệt là:

• Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật: làm nền tảng phương pháp luận duy vật biện chứng, giúp phân tích mối quan hệ giữa pháp luật và thực tiễn xã hội.
• Nguyên tắc hai cấp xét xử trong tố tụng hình sự: bảo đảm tính khách quan, công bằng trong xét xử, tạo cơ sở cho hoạt động kháng nghị phúc thẩm.
• Chế định kháng nghị phúc thẩm hình sự: quyền năng pháp lý của VKSND trong việc kháng nghị các bản án, quyết định sơ thẩm có vi phạm pháp luật nghiêm trọng.
• Các khái niệm chính bao gồm: kháng nghị phúc thẩm, quyền năng pháp lý, vi phạm pháp luật nghiêm trọng, thẩm quyền kháng nghị, thời hạn kháng nghị.

Khung lý thuyết này giúp làm rõ vai trò, đặc điểm, hiệu lực và thẩm quyền của kháng nghị phúc thẩm trong hệ thống pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:

• Phân tích, tổng hợp: tổng hợp các quy định pháp luật, tài liệu khoa học và số liệu thực tiễn để đánh giá toàn diện công tác kháng nghị phúc thẩm.
• Phương pháp lịch sử cụ thể và hệ thống: nghiên cứu sự phát triển của chế định kháng nghị phúc thẩm qua các giai đoạn lịch sử pháp luật Việt Nam.
• Phương pháp thống kê: thu thập và phân tích số liệu về số vụ án, số bị cáo, tỷ lệ kháng nghị và kết quả giải quyết kháng nghị tại tỉnh Thái Nguyên.
• So sánh – đối chiếu: so sánh các quy định pháp luật tố tụng hình sự năm 2003 và 2015, đồng thời đối chiếu thực tiễn áp dụng tại Thái Nguyên với các địa phương khác.
• Nguồn dữ liệu: số liệu thống kê từ VKSND tỉnh Thái Nguyên, các bản án, quyết định kháng nghị, văn bản pháp luật như Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật tổ chức VKSND, các chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các vụ án hình sự được xét xử sơ thẩm và phúc thẩm tại Thái Nguyên trong giai đoạn 2014-2018, với trọng tâm phân tích 52 vụ án có kháng nghị phúc thẩm. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn, đảm bảo tính đại diện và khách quan. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định lượng kết hợp phân tích định tính nhằm làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm còn thấp: Trong 5 năm, tỷ lệ bị cáo có kháng nghị phúc thẩm chỉ chiếm khoảng 3,7% trên tổng số bị cáo thụ lý phúc thẩm, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ kháng cáo (khoảng 93,7%). Điều này cho thấy công tác kháng nghị phúc thẩm chưa được phát huy tối đa.

2. Tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận cao: Khoảng 70,1% số vụ án có kháng nghị phúc thẩm được Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận, thể hiện chất lượng kháng nghị ngày càng được nâng cao và có hiệu quả trong việc sửa chữa sai sót của Tòa án sơ thẩm.

3. Các sai phạm phổ biến được kháng nghị: Bao gồm xác định sai tư cách người tham gia tố tụng, mức hình phạt không tương xứng, áp dụng tình tiết giảm nhẹ không chính xác, tổng hợp hình phạt sai quy định, và hình phạt thấp hơn mức tối thiểu luật định. Ví dụ, vụ án ma túy với mức án sơ thẩm 8 năm tù được tăng lên 11 năm tù sau kháng nghị; vụ án đánh bạc bị tăng hình phạt từ 4 tháng lên 9 tháng tù.

4. Tỷ lệ rút kháng nghị thấp: Chỉ khoảng 8,9% số vụ án kháng nghị bị rút, cho thấy sự thận trọng và chính xác trong việc ban hành kháng nghị của VKSND.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm thấp có thể do nhận thức về quyền năng pháp lý này chưa đồng đều, sự phối hợp giữa các cấp VKS và Tòa án còn hạn chế, cũng như trình độ nghiệp vụ của một số Kiểm sát viên chưa đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận cao chứng tỏ chất lượng kháng nghị đã được cải thiện nhờ việc nâng cao trình độ chuyên môn, áp dụng nghiêm túc các chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao và sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo VKSND tỉnh.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng chung về nâng cao hiệu quả công tác kháng nghị phúc thẩm tại các địa phương có hệ thống VKSND hai cấp hoạt động hiệu quả. Việc kháng nghị tập trung vào các sai phạm nghiêm trọng giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và cá nhân, đồng thời góp phần nâng cao tính nghiêm minh của pháp luật.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ kháng nghị so với tổng số bị cáo thụ lý phúc thẩm theo từng năm, biểu đồ tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận, và bảng tổng hợp các loại sai phạm phổ biến bị kháng nghị. Các biểu đồ này giúp minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả công tác kháng nghị phúc thẩm tại Thái Nguyên.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho Kiểm sát viên: Nâng cao nhận thức và kỹ năng phát hiện vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong xét xử sơ thẩm, từ đó nâng cao chất lượng bản kháng nghị. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể: VKSND tối cao phối hợp với các học viện đào tạo pháp luật.

2. Củng cố cơ chế phối hợp giữa VKSND hai cấp và Tòa án: Thiết lập quy trình trao đổi thông tin, phối hợp kiểm sát bản án sơ thẩm nhằm phát hiện sớm sai sót, tăng tỷ lệ kháng nghị chính xác. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng. Chủ thể: Lãnh đạo VKSND tỉnh và Tòa án nhân dân tỉnh Thái Nguyên.

3. Hoàn thiện quy định pháp luật về kháng nghị phúc thẩm: Rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến thẩm quyền, thời hạn và thủ tục kháng nghị để tránh chồng chéo, mâu thuẫn, tạo thuận lợi cho công tác kháng nghị. Thời gian thực hiện: 1-2 năm. Chủ thể: Quốc hội, Bộ Tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ ngành Kiểm sát: Đảm bảo việc thực hiện quyền kháng nghị đúng quy định, kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp kháng nghị không chính xác hoặc rút kháng nghị không hợp lý. Thời gian thực hiện: hàng năm. Chủ thể: VKSND tối cao và VKSND tỉnh Thái Nguyên.

5. Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ công tác kháng nghị: Cung cấp phần mềm quản lý hồ sơ, tài liệu, hỗ trợ phân tích, tổng hợp thông tin để nâng cao hiệu quả công tác kháng nghị. Thời gian thực hiện: 1-3 năm. Chủ thể: Bộ Tài chính, VKSND tối cao.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân các cấp: Nghiên cứu để nâng cao hiểu biết về quyền năng pháp lý kháng nghị phúc thẩm, áp dụng hiệu quả trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử.

2. Thẩm phán và cán bộ Tòa án nhân dân: Hiểu rõ vai trò và phạm vi kháng nghị phúc thẩm để phối hợp chặt chẽ với VKSND trong việc giải quyết các vụ án hình sự, đảm bảo xét xử đúng pháp luật.

3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành Luật hình sự và tố tụng hình sự: Tài liệu tham khảo bổ ích giúp nắm vững lý luận và thực tiễn về chế định kháng nghị phúc thẩm, phục vụ học tập và nghiên cứu chuyên sâu.

4. Cơ quan quản lý nhà nước về tư pháp và pháp luật: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến tố tụng hình sự, nâng cao hiệu quả công tác cải cách tư pháp.

Câu hỏi thường gặp

1. Kháng nghị phúc thẩm hình sự là gì?
   Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý của Viện kiểm sát nhân dân yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật khi phát hiện vi phạm pháp luật nghiêm trọng, nhằm bảo đảm xét xử đúng pháp luật và công bằng.

2. Ai có thẩm quyền kháng nghị phúc thẩm?
   Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp với Tòa án sơ thẩm và Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp có quyền kháng nghị phúc thẩm. Người quyết định kháng nghị thường là Viện trưởng hoặc Phó Viện trưởng VKS.

3. Thời hạn kháng nghị phúc thẩm là bao lâu?
   Theo quy định, thời hạn kháng nghị của VKS cùng cấp đối với bản án sơ thẩm là 15 ngày, của VKS cấp trên trực tiếp là 30 ngày kể từ ngày Tòa án tuyên án. Đối với quyết định sơ thẩm, thời hạn lần lượt là 7 và 15 ngày.

4. Những sai phạm nào thường bị kháng nghị?
   Các sai phạm phổ biến gồm xác định sai tư cách người tham gia tố tụng, áp dụng pháp luật hình sự không chính xác, mức hình phạt không tương xứng, áp dụng tình tiết giảm nhẹ sai, tổng hợp hình phạt không đúng quy định.

5. Kháng nghị phúc thẩm có ảnh hưởng thế nào đến bản án sơ thẩm?
   Khi có kháng nghị phúc thẩm hợp pháp, bản án, quyết định sơ thẩm chưa được thi hành cho đến khi Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại. Nếu kháng nghị được chấp nhận, bản án sơ thẩm có thể bị sửa hoặc hủy để xét xử lại.

Kết luận

• Kháng nghị phúc thẩm hình sự là quyền năng pháp lý quan trọng của VKSND, góp phần bảo đảm nguyên tắc hai cấp xét xử và nâng cao chất lượng xét xử hình sự.
• Thực tiễn tại tỉnh Thái Nguyên cho thấy công tác kháng nghị phúc thẩm đã có nhiều chuyển biến tích cực với tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận đạt trên 70%.
• Các sai phạm phổ biến được kháng nghị tập trung vào việc xác định tư cách người tham gia tố tụng, áp dụng pháp luật và hình phạt chưa chính xác.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao trình độ nghiệp vụ, hoàn thiện pháp luật, tăng cường phối hợp và đầu tư cơ sở vật chất nhằm nâng cao hiệu quả công tác kháng nghị phúc thẩm.
• Các bước tiếp theo cần tập trung vào triển khai đào tạo chuyên sâu, hoàn thiện quy định pháp luật và tăng cường kiểm tra, giám sát công tác kháng nghị phúc thẩm tại các địa phương.

Luận văn hy vọng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan tư pháp, nhà nghiên cứu và cán bộ thực thi pháp luật trong việc nâng cao chất lượng công tác kháng nghị phúc thẩm hình sự tại Việt Nam.