Nghiên Cứu Vấn Đề Hiểu Nghe Của Sinh Viên Năm Hai Tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Nghệ An

• Tác giả: Trần Thị Thanh Hoa
• Người hướng dẫn: Đinh Hải Yến, M.Ed
• Trường học: Nghe An Junior Teachers Training College
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Khám Phá Vấn Đề Hiểu Nghe Của Sinh Viên Năm Hai Tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Nghệ An
• Loại tài liệu: minor program thesis
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hanoi

• Declaration
• Acknowledgements
• Abstract
• List of tables
• List of abbreviations
• 1. PART A: INTRODUCTION
• 1.1. Aims of the study
• 1.2. Scope of the study
• 1.3. Significance of the study
• 1.4. Method of the study
• 1.5. Design of the study
• 2. PART B: DEVELOPMENT
• 2.1. Chapter one: Literature review
• 2.1.1. The Nature of Listening Comprehension
• 2.1.2. The listening comprehension process
• 2.1.3. Potential problems in learning listening comprehension
• 2.1.4. Strategies of listening comprehension
• 2.1.5. Three stages of the listening session
• 2.1.5.1. Pre-listening stage
• 2.1.5.2. While-listening stage
• 2.1.5.3. Post-listening stage
• 2.1.6. Related studies of listening comprehension problems
• 2.2. Chapter two: Methodology
• 2.2.1. Setting of the study
• 2.2.2. Data collection instrument
• 2.2.3. Data analysis method
• 2.2.4. Summary
• 2.3. Chapter three: Data results, discussions of major findings and recommendations
• 2.3.1. Sources of listening comprehension problems experienced by students at N.A JTTC
• 2.3.1.1. Learners' perceptions of strategies of listening comprehension
• 2.3.1.2. Learners' perceptions of listening problems related to the listening text
• 2.3.1.3. Learners' perceptions of listening problems related to task and activities
• 2.3.1.4. Learners' perceptions of listening problems related to listener
• 2.3.1.5. Learners' perceptions of teacher's teaching methods
• 2.3.2. Sources of listening comprehension problems reflected by teachers
• 2.3.2.1. Teachers' perceptions of teaching methods
• 2.3.2.2. Teachers' perceptions of learners' strategy uses
• 2.3.2.3. The expectations of the students towards teachers of listening skill
• 2.3.3. Recommendations for improvement of the efficiency of teaching and learning of 2nd year English students at Nghe An JTTC
• 2.3.3.1. Recommendations for teachers of English
• 2.3.3.1.1. Adapting and improving listening materials
• 2.3.3.1.2. Improving teachers' classroom techniques
• 2.3.3.2. Recommendations for students
• 2.3.3.2.1. Improving English proficiency
• 2.3.3.2.2. Improving listening strategies
• 2.3.4. Summary
• 3. PART C: CONCLUSIONS
• 3.1. Summary of the study
• 3.2. Limitations and suggestions for further study
• REFERENCES
• APPENDICES

I. Giới thiệu về vấn đề hiểu nghe

Vấn đề hiểu nghe của sinh viên năm hai tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Nghệ An là một chủ đề quan trọng trong giáo dục ngoại ngữ. Nghiên cứu chỉ ra rằng kỹ năng nghe thường bị xem nhẹ trong quá trình giảng dạy. Theo Rost (1994), hiểu nghe không chỉ là một kỹ năng thụ động mà còn là một quá trình chủ động, nơi người học cần phải xây dựng ý nghĩa từ thông tin nghe được. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phát triển năng lực ngôn ngữ cho sinh viên, đặc biệt là trong bối cảnh học tập hiện nay. Việc thiếu chú trọng đến kỹ năng nghe có thể dẫn đến những khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức và giao tiếp hiệu quả.

1.1. Khó khăn trong việc học kỹ năng nghe

Sinh viên năm hai thường gặp nhiều khó khăn trong học tập liên quan đến kỹ năng nghe. Theo Underwood (1989), những vấn đề phổ biến bao gồm tốc độ nói của người nói, khả năng không thể yêu cầu lặp lại thông tin, và từ vựng hạn chế. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng hiểu nghe mà còn làm giảm sự tự tin của sinh viên trong giao tiếp. Hơn nữa, sự thiếu tập trung và thói quen học tập không hiệu quả cũng là những nguyên nhân chính dẫn đến việc sinh viên không thể tiếp thu thông tin một cách hiệu quả. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện phương pháp giảng dạy và hỗ trợ sinh viên trong việc phát triển kỹ năng nghe.

II. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiểu nghe

Nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiểu nghe của sinh viên, bao gồm phương pháp giảng dạy và tâm lý sinh viên. Các giáo viên tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Nghệ An cần nhận thức rõ về vai trò của kỹ năng nghe trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ của sinh viên. Việc áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, như giao tiếp trong học tập, có thể giúp sinh viên cải thiện khả năng hiểu nghe. Hơn nữa, tâm lý của sinh viên cũng đóng vai trò quan trọng. Sự lo lắng và áp lực trong học tập có thể làm giảm khả năng tập trung và tiếp thu thông tin. Do đó, việc tạo ra một môi trường học tập tích cực và hỗ trợ là rất cần thiết.

2.1. Phương pháp giảng dạy hiệu quả

Để cải thiện kỹ năng nghe, giáo viên cần áp dụng các phương pháp giảng dạy phù hợp. Việc sử dụng các tài liệu nghe đa dạng và thực tế sẽ giúp sinh viên làm quen với nhiều ngữ điệu và phong cách nói khác nhau. Hơn nữa, việc tổ chức các hoạt động nhóm và thảo luận có thể khuyến khích sinh viên tham gia tích cực hơn vào quá trình học tập. Theo nghiên cứu, sinh viên có xu hướng học tốt hơn khi họ được tham gia vào các hoạt động tương tác, điều này không chỉ giúp họ cải thiện kỹ năng nghe mà còn phát triển khả năng giao tiếp tổng thể.

III. Đề xuất giải pháp cải thiện kỹ năng nghe

Để nâng cao hiểu nghe của sinh viên năm hai, cần có những giải pháp cụ thể. Đầu tiên, giáo viên nên tổ chức các buổi học chuyên sâu về kỹ năng nghe, tập trung vào việc phát triển các chiến lược nghe hiệu quả. Thứ hai, sinh viên cần được khuyến khích thực hành nghe thường xuyên thông qua các nguồn tài liệu phong phú như podcast, video và bài giảng trực tuyến. Cuối cùng, việc đánh giá và phản hồi thường xuyên từ giáo viên sẽ giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về tiến bộ của mình trong việc phát triển kỹ năng nghe.

3.1. Tăng cường thực hành nghe

Việc thực hành nghe thường xuyên là rất quan trọng để cải thiện kỹ năng nghe. Sinh viên nên được khuyến khích tham gia vào các hoạt động nghe thực tế, chẳng hạn như nghe tin tức, xem phim hoặc tham gia các buổi hội thảo trực tuyến. Những hoạt động này không chỉ giúp sinh viên làm quen với ngôn ngữ tự nhiên mà còn phát triển khả năng hiểu biết ngữ cảnh và ý nghĩa của thông điệp. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ trong việc học nghe cũng có thể tạo ra những trải nghiệm học tập thú vị và hiệu quả hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam, kỹ năng nghe hiểu được xem là một trong những kỹ năng quan trọng nhưng cũng là điểm yếu của nhiều sinh viên. Tại Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An, sinh viên chuyên ngành tiếng Anh năm thứ hai đã trải qua hơn 100 tiết học kỹ năng nghe nhưng vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp nhận và hiểu nội dung nghe. Theo khảo sát với 78 sinh viên, phần lớn có trình độ tiếng Anh ở mức tiền trung cấp, xuất phát chủ yếu từ vùng nông thôn với nền tảng kiến thức hạn chế. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các loại khó khăn trong kỹ năng nghe hiểu, các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng này. Nghiên cứu được thực hiện trong học kỳ hai năm học 2010 tại Trường CĐSP Nghệ An, tập trung vào các vấn đề liên quan đến chiến lược nghe, đặc điểm bài nghe, nhiệm vụ học tập, đặc điểm người nghe và phương pháp giảng dạy của giáo viên. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện chất lượng đào tạo tiếng Anh, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp cho sinh viên trong môi trường học thuật và thực tiễn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính về quá trình nghe hiểu: mô hình xử lý từ dưới lên (bottom-up) và từ trên xuống (top-down). Mô hình bottom-up nhấn mạnh việc người nghe phân tích các thành phần ngôn ngữ như âm vị, từ vựng, ngữ pháp để xây dựng ý nghĩa. Trong khi đó, mô hình top-down dựa vào kiến thức nền tảng, kinh nghiệm và ngữ cảnh để dự đoán và hiểu thông tin nghe được. Sự kết hợp hai quá trình này tạo thành quá trình tương tác giúp nâng cao hiệu quả nghe hiểu. Ngoài ra, nghiên cứu cũng vận dụng các khái niệm về chiến lược nghe như chiến lược siêu nhận thức (meta-cognitive), nhận thức (cognitive) và xã hội - cảm xúc (socio-affective) nhằm phân tích cách người học tiếp cận và xử lý thông tin nghe. Ba giai đoạn trong một phiên nghe gồm: tiền nghe (pre-listening), trong khi nghe (while-listening) và sau khi nghe (post-listening) cũng được xem xét để đánh giá các hoạt động hỗ trợ quá trình nghe.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với công cụ chính là bảng câu hỏi khảo sát được thiết kế dành cho sinh viên và giáo viên. Mẫu nghiên cứu gồm 78 sinh viên năm thứ hai chuyên ngành tiếng Anh tại Trường CĐSP Nghệ An, trong đó 73 nữ và 5 nam, độ tuổi từ 19-22, trình độ tiếng Anh tiền trung cấp. Ngoài ra, 5 giáo viên tiếng Anh có kinh nghiệm từ 3 đến 10 năm cũng tham gia khảo sát. Bảng câu hỏi sinh viên gồm hai phần: thu thập thông tin nhân khẩu và đánh giá các vấn đề nghe hiểu dựa trên thang điểm 5 mức độ (từ không bao giờ đến luôn luôn). Bảng câu hỏi giáo viên tập trung vào nhận thức về phương pháp giảng dạy và chiến lược học tập của sinh viên. Dữ liệu được thu thập từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2010, sau đó được xử lý thống kê mô tả để phân tích các vấn đề và nguyên nhân gây khó khăn trong nghe hiểu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chiến lược nghe của sinh viên: 34% sinh viên thường xuyên sử dụng thông tin tiền nghe để cải thiện khả năng nghe, 46% thường dùng kiến thức nền tảng về chủ đề để hiểu bài nghe. Tuy nhiên, 63% sinh viên có thói quen nghe từng chi tiết nhỏ để lấy ý chính, điều này không hiệu quả và gây khó khăn trong việc nắm bắt ý chính tổng thể.

2. Vấn đề liên quan đến bài nghe: 48% sinh viên đôi khi bị mắc kẹt bởi từ vựng chưa biết, 14% luôn gặp khó khăn với từ mới. 47% gặp khó khăn khi hiểu các đoạn văn dài, 60% gặp khó khăn với giọng nói đa dạng và 77% bị ảnh hưởng bởi tốc độ nói nhanh. Ngoài ra, 53% gặp khó khăn khi từ không được phát âm rõ ràng.

3. Khó khăn trong các nhiệm vụ nghe: 76% sinh viên gặp khó khăn trong việc dự đoán nội dung dựa trên tiêu đề hoặc khi giáo viên tạm dừng băng. 26% gặp khó khăn khi làm việc nhóm hoặc thảo luận sau nghe, chủ yếu do hạn chế về vốn từ và kiến thức nền.

4. Yếu tố người nghe: 45% sinh viên luôn cảm thấy lo lắng khi không hiểu bài nghe, 68% gặp khó khăn khi nghe không có bản transcript, 50% khó tập trung khi chủ đề không hấp dẫn.

5. Phương pháp giảng dạy của giáo viên: 50% sinh viên đánh giá giáo viên tạo môi trường thoải mái để trao đổi trước khi nghe, 37% được hướng dẫn chiến lược nghe, nhưng chỉ 25% được khuyến khích sử dụng kiến thức nền tảng. Giáo viên thường cho phép nghe nhiều lần (80%) nhưng chỉ 20% sử dụng tài liệu phù hợp với trình độ và sở thích sinh viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên gặp nhiều khó khăn do thói quen học tập chưa phù hợp, đặc biệt là việc tập trung nghe từng chi tiết nhỏ thay vì nắm ý chính, dẫn đến quá tải thông tin và giảm hiệu quả nghe. Vấn đề từ vựng và tốc độ nói nhanh là những rào cản lớn, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về khó khăn trong nghe hiểu ngoại ngữ. Sự lo lắng và thiếu tự tin khi không có bản transcript cũng làm giảm khả năng tập trung và tiếp thu. Phương pháp giảng dạy hiện tại chưa khai thác triệt để các chiến lược nghe hiệu quả, đặc biệt là việc kích hoạt kiến thức nền tảng và sử dụng tài liệu phù hợp. Dữ liệu có thể được minh họa qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sinh viên gặp khó khăn theo từng nhóm vấn đề, giúp trực quan hóa mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tối ưu hóa tài liệu nghe: Giáo viên cần lựa chọn và điều chỉnh tài liệu phù hợp với trình độ và sở thích của sinh viên, đảm bảo tính thử thách vừa phải để kích thích sự hứng thú và phát triển kỹ năng.

2. Cải tiến phương pháp giảng dạy: Khuyến khích giáo viên áp dụng các kỹ thuật như kích hoạt kiến thức nền tảng trước khi nghe, sử dụng hình ảnh và các công cụ hỗ trợ trực quan, tạo môi trường học tập tích cực và khuyến khích thảo luận nhóm.

3. Phát triển chiến lược nghe cho sinh viên: Đào tạo sinh viên sử dụng các chiến lược nghe hiệu quả như nghe lấy ý chính, dự đoán nội dung, đoán nghĩa từ ngữ dựa trên ngữ cảnh, ghi chú từ khóa và hợp tác học tập.

4. Tăng cường luyện tập và phản hồi: Tạo điều kiện cho sinh viên nghe nhiều lần, kết hợp với các hoạt động kiểm tra và phản hồi kịp thời để nâng cao sự tự tin và khả năng xử lý thông tin nghe.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 học kỳ, do khoa Ngoại ngữ phối hợp với giáo viên và sinh viên thực hiện nhằm nâng cao chất lượng đào tạo kỹ năng nghe.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường cao đẳng, đại học: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về khó khăn của sinh viên trong kỹ năng nghe, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.

2. Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh: Tài liệu giúp sinh viên nhận thức rõ các vấn đề thường gặp và học cách áp dụng chiến lược nghe hiệu quả để cải thiện kỹ năng.

3. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ đào tạo: Thông tin nghiên cứu hỗ trợ xây dựng chương trình đào tạo và chính sách phát triển kỹ năng nghe trong bối cảnh giáo dục hiện nay.

4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh: Luận văn là nguồn tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về kỹ năng nghe và phương pháp giảng dạy ngoại ngữ.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao sinh viên gặp khó khăn khi nghe tiếng Anh?
   Sinh viên thường bị hạn chế về vốn từ vựng, tốc độ nói nhanh, giọng điệu đa dạng và thiếu chiến lược nghe hiệu quả. Ngoài ra, tâm lý lo lắng và thiếu tự tin cũng ảnh hưởng lớn đến khả năng nghe.

2. Chiến lược nghe nào hiệu quả nhất cho sinh viên?
   Chiến lược nghe lấy ý chính, dự đoán nội dung, đoán nghĩa từ ngữ dựa trên ngữ cảnh và ghi chú từ khóa được đánh giá cao giúp sinh viên tập trung vào thông tin quan trọng và cải thiện khả năng hiểu.

3. Giáo viên nên làm gì để hỗ trợ sinh viên nghe tốt hơn?
   Giáo viên cần tạo môi trường học tập tích cực, sử dụng tài liệu phù hợp, kích hoạt kiến thức nền tảng, hướng dẫn chiến lược nghe và cung cấp phản hồi thường xuyên.

4. Làm thế nào để sinh viên giảm bớt lo lắng khi nghe?
   Sinh viên nên luyện tập thường xuyên, tham gia các hoạt động nghe đa dạng, hợp tác với bạn bè và sử dụng bản transcript để tăng sự tự tin và giảm áp lực tâm lý.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho những đối tượng nào khác?
   Ngoài sinh viên chuyên Anh, các học viên tiếng Anh ở trình độ trung cấp và cao cấp tại các trường đại học, trung tâm ngoại ngữ cũng có thể áp dụng các kết quả và khuyến nghị từ nghiên cứu này.

Kết luận

• Sinh viên năm thứ hai tại Trường CĐSP Nghệ An gặp nhiều khó khăn trong kỹ năng nghe hiểu, bao gồm vấn đề về chiến lược nghe, đặc điểm bài nghe, nhiệm vụ học tập, đặc điểm người nghe và phương pháp giảng dạy.
• Các yếu tố như từ vựng chưa biết, tốc độ nói nhanh, giọng điệu đa dạng và tâm lý lo lắng là những nguyên nhân chính gây khó khăn.
• Phương pháp giảng dạy hiện tại chưa khai thác triệt để các chiến lược nghe hiệu quả và chưa sử dụng tài liệu phù hợp với trình độ sinh viên.
• Đề xuất các giải pháp cải tiến tài liệu, phương pháp giảng dạy và phát triển chiến lược nghe cho sinh viên nhằm nâng cao hiệu quả học tập.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo và kêu gọi sự phối hợp giữa giáo viên, sinh viên và nhà quản lý trong việc nâng cao kỹ năng nghe tiếng Anh.

Hãy áp dụng những chiến lược và đề xuất trong nghiên cứu này để cải thiện kỹ năng nghe và nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh tại các cơ sở giáo dục.