Kết Quả Điều Trị Sỏi Niệu Quản Tại Thái Nguyên Giai Đoạn 2010-2013

Tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên và Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, phẫu thuật nội soi lấy sỏi niệu quản được thực hiện từ năm 2010. Hiện nay, phẫu thuật nội soi lấy sỏi niệu quản ngoài phúc mạc được thực hiện thường quy tại hai bệnh viện và dần thay thế phẫu thuật mổ mở vì những ưu điểm vượt trội. Nghiên cứu "Đánh giá kết quả điều trị sỏi niệu quản 1/3 trên bằng phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc tại Thái Nguyên giai đoạn 2010-2013" được tiến hành nhằm đánh giá kết quả của phương pháp phẫu thuật này.

Nghiên cứu này có hai mục tiêu chính. Thứ nhất, đánh giá kết quả điều trị sỏi niệu quản 1/3 trên bằng phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên và Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên giai đoạn 2010-2013. Thứ hai, xác định một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật nội soi sau phúc mạc lấy sỏi niệu quản 1/3 trên tại hai bệnh viện này trong cùng giai đoạn.

Theo giải phẫu học, niệu quản được chia làm 4 đoạn: đoạn thắt lưng (dài khoảng 9-11cm, nằm trước cơ thắt lưng chậu và các dây thần kinh sinh dục), đoạn chậu, đoạn bàng quang (dài 1-1,5cm, chạy vào thành bàng quang, chếch xuống dưới và vào trong và đổ vào bàng quang).

Dựa trên phim chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị, Kabalin chia niệu quản thành 3 đoạn: niệu quản trên (từ bể thận đến bờ trên xương cùng), niệu quản giữa (từ bờ trên xương cùng đến bờ dưới xương cùng), niệu quản dưới (từ bờ dưới xương cùng tới bàng quang).

Với mục đích ứng dụng cho phẫu thuật nội soi, các nhà phẫu thuật nội soi chia niệu quản thành 2 đoạn: niệu quản trên (từ khúc nối bể thận - niệu quản tới chỗ bắt chéo động mạch chậu - niệu quản), niệu quản dưới (từ chỗ bắt chéo động mạch chậu đi vào vùng chậu hông).

Có nhiều thuyết hình thành sỏi như thuyết của Carr (1954), của Randall (1937) giải thích khi có sự tổn thương của tháp đài thận, trên cơ sở đó có sự kết tụ thành sỏi niệu. Boyde (1956) đề xuất thuyết “khuôn mẫu”: chất Muprotein, Polysaccharide toan dễ kết hợp với canxi niệu tạo thành những hỗn hợp không tan làm khởi điểm sự kết sỏi. Chất Polysaccharide thuộc loại keo che chở, ngăn cản kết tinh sỏi thì cũng có những Muprotein toan thuộc loại làm hạt nhân cho sự kết tinh các tinh thể có trong nước tiểu tạo sỏi axit uric.

Vermeulen (1996) nêu lý thuyết “kết tinh do tăng tiết”: Khi nước tiểu ở trong trạng thái bão hòa thì các tinh thể tự chúng sẽ kết tinh lại thành sỏi mà không cần đến khuôn đúc hay một dị vật khác. Ngoài ra một số tác giả đưa ra giả thuyết “các chất ức chế kết tinh”: Nước tiểu có khả năng hòa tan các tinh thể cao hơn mức bình thường và nước tiểu thường ở trong trạng thái bão hòa ở mức độ khác nhau. Sở dĩ mắc bệnh sỏi là vì thiếu các chất ức chế sự kết tinh các tinh thể như: Pyrophosphate, Xitrat, Muplɣsaccharide, Magie.

Xét nghiệm nước tiểu là xét nghiệm đầu tiên cần phải làm, vì những bệnh lý của đường tiết niệu bao giờ cũng có sự phản ánh trong nước tiểu. Tìm tế bào và vi khuẩn: Trong nước tiểu sẽ có bạch cầu, hồng cầu và nếu nhiễm trùng thì sẽ thấy có vi khuẩn. Có thể thấy vi khuẩn khi ly tâm và soi tươi cặn của nước tiểu. Soi cặn lắng: Có thể thấy các tinh thể oxalate, phosphate, calii. Trong trường hợp nhiễm trùng niệu, pH sẽ tăng lên vì vi trùng đường tiết niệu sẽ phân hủy urê thành ammonia. Nếu pH < 5,5 thì có nhiều khả năng là sỏi axit uric không cản quang. Tìm albumin niệu: Nhiễm trùng niệu có thể có ít albumin trong nước tiểu, nếu có nhiều albumin niệu (> 10g/l) phải khảo sát thêm các bệnh lý của cầu thận.

Siêu âm hệ tiết niệu cho thấy sự ứ nước của thận và đoạn niệu quản trên sỏi, độ dày mỏng của nhu mô thận. Siêu âm có thể thấy sỏi niệu quản nếu vị trí sỏi ở đoạn niệu quản cao và không bị hơi trong ruột che khuất. Siêu âm là phương pháp an toàn và không xâm lấn, có thể cho thấy những bệnh lý đi kèm ở thận, bàng quang. Tuy nhiên, đối với sỏi niệu, siêu âm có tính chất định hướng nhiều hơn vì không cho biết được vị trí chính xác của sỏi và chức năng thận, đôi khi chẩn đoán không chính xác và nhầm lẫn với nhiều hình ảnh cản quang khác không phải sỏi.

Chụp X-quang hệ niệu không chuẩn bị cho phép xác định có sỏi niệu quản, vị trí và kích thước đồng thời cho phép xác định sỏi ở các vị trí khác của đường tiết niệu. Tuy nhiên chụp X-quang hệ niệu không chuẩn bị không phát hiện được sỏi không cản quang và không cho biết được chức năng bài tiết và lưu thông của niệu quản.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật bao gồm vị trí sỏi, kích thước sỏi, thời gian bị bệnh, tiền sử phẫu thuật, tình trạng nhiễm trùng, và kinh nghiệm của phẫu thuật viên. Việc phân tích mối liên quan giữa các yếu tố này và kết quả phẫu thuật sẽ giúp cải thiện hiệu quả điều trị.

Việc đánh giá các tai biến trong mổ (ví dụ: tổn thương niệu quản, chảy máu) và biến chứng sau mổ (ví dụ: nhiễm trùng, rò nước tiểu) là rất quan trọng. Phân tích các yếu tố liên quan đến tai biến và biến chứng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro cho bệnh nhân.

Kết quả khám lại sau 3 tháng (ví dụ: hết sỏi, không còn ứ nước) là một tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu quả lâu dài của phẫu thuật. Việc theo dõi bệnh nhân sau phẫu thuật là cần thiết để phát hiện và xử trí kịp thời các vấn đề phát sinh.

Việc áp dụng các kỹ thuật nội soi tiên tiến như nội soi 3D, nội soi huỳnh quang sẽ giúp phẫu thuật viên quan sát rõ hơn và thực hiện phẫu thuật chính xác hơn. Điều này sẽ giúp giảm thiểu tai biến và biến chứng.

Việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là các phẫu thuật viên có kinh nghiệm, là rất quan trọng. Cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu về phẫu thuật nội soi để nâng cao trình độ chuyên môn cho các bác sĩ.

Việc đầu tư trang thiết bị hiện đại, đặc biệt là các hệ thống nội soi và dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng, là cần thiết để thực hiện các phẫu thuật phức tạp và nâng cao hiệu quả điều trị.