Hoàn thiện thể chế kinh tế cho doanh nghiệp nhà nước Việt Nam trong hội nhập quốc tế

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

1.1. Khái niệm và đặc điểm hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1.2. Khái niệm thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước

1.3. Khái niệm hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1.4. Đặc điểm của hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1.5. Hội nhập kinh tế quốc tế và yêu cầu đối với việc hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước

1.5.1. Bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

1.5.2. Yêu cầu về hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1.6. Tiêu chí hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1.7. Thông lệ tốt quốc tế về thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước

1.8. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1.8.1. Vai trò của Nhà nước

1.8.2. Khuôn khổ pháp lý

1.8.3. Môi trường kinh doanh

1.8.4. Quản trị doanh nghiệp nhà nước

1.8.5. Yếu tố con người

1.8.6. Yếu tố môi trường kinh tế - xã hội

1.8.7. Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4

1.9. Kinh nghiệm quốc tế về hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước và bài học đối với Việt Nam

1.9.1. Về vai trò của doanh nghiệp nhà nước trên thế giới

1.9.2. Về mô hình thực hiện chức năng chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước

1.9.3. Về đảm bảo tính trung lập cạnh tranh đối với doanh nghiệp nhà nước

1.9.4. Về thể chế quản lý vốn nhà nước

1.9.5. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Việt Nam

1.10. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUÁ TRÌNH HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM

2.1. Khái quát quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam

2.2. Giai đoạn từ 2011 đến nay

2.3. Đánh giá quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam giai đoạn từ 2011 đến nay

2.3.1. Những kết quả đạt được

2.3.2. Những hạn chế, bất cập

2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế, bất cập

2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

3. CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

3.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động đến việc hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam

3.2. Quan điểm tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

3.2.1. Quan điểm về vai trò của doanh nghiệp nhà nước

3.2.2. Quan điểm về tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước

3.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

4. CHƯƠNG 4

4.1. Phương hướng tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước đến năm 2030

4.1.1. Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường đầy đủ, hiện đại và hội nhập

4.1.2. Nhà nước đầu tư vốn vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp phải tập trung vào những lĩnh vực then chốt, thiết yếu

4.1.3. Nhà nước thực hiện quản lý thống nhất về hoạt động công ích

4.1.4. Tách bạch triệt để giữa chức năng đại diện sở hữu nhà nước với chức năng quản lý nhà nước đối với DNNN

4.1.5. DNNN đáp ứng đầy đủ chuẩn mực quốc tế về quản trị công ty

4.1.6. DNNN hoạt động chủ yếu là doanh nghiệp có sở hữu hỗn hợp

4.1.7. DNNN được bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo nguyên tắc thị trường

4.1.8. Quan hệ kinh tế, tài chính giữa Nhà nước và DNNN

4.1.9. Nâng cao vai trò của UBQLV trong việc thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp

4.2. Giải pháp tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước đến năm 2030

4.2.1. Tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp luật quy định về vai trò của doanh nghiệp nhà nước và mục tiêu đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp để phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

4.2.2. Hoàn thiện khung pháp luật về chính sách chủ sở hữu nhà nước và mô hình cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước tách bạch với cơ quan quản lý hành chính nhà nước

4.2.3. Tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế để doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo yêu cầu phát triển kinh tế thị trường, cạnh tranh bình đẳng và đáp ứng các điều kiện của hội nhập kinh tế quốc tế

4.2.4. Hoàn thiện thể chế bảo đảm lợi ích của nhà đầu tư và các bên có lợi ích liên quan

4.2.5. Tiếp tục hoàn thiện thể chế minh bạch hóa thông tin về doanh nghiệp nhà nước

4.2.6. Hoàn thiện thể chế về bộ máy quản lý, điều hành của doanh nghiệp nhà nước

4.2.7. Tiếp tục hoàn thiện thể chế về cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước; đổi mới sản xuất kinh doanh trong thời đại công nghiệp 4.0 để nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước

4.2.8. Hoàn thiện thể chế kiểm tra, giám sát đối với doanh nghiệp nhà nước

4.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

I. Cơ sở lý luận về hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước

Luận án tập trung phân tích khái niệm và đặc điểm của hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Khái niệm thể chế kinh tế được hiểu là hệ thống các quy định, quy tắc và cơ chế quản lý nhằm điều chỉnh hoạt động kinh tế. Hoàn thiện thể chế kinh tế đối với DNNN là quá trình cải cách, nâng cao hiệu quả quản lý và vận hành của DNNN theo chuẩn mực quốc tế. Đặc điểm của quá trình này bao gồm tính minh bạch, công bằng và phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.

1.1 Khái niệm thể chế kinh tế đối với DNNN

Thể chế kinh tế đối với DNNN là hệ thống các quy định pháp lý, cơ chế quản lý và chính sách kinh tế nhằm điều chỉnh hoạt động của DNNN. Nó bao gồm các yếu tố như quản trị doanh nghiệp, quản lý vốn nhà nước và cơ chế kiểm soát. Hoàn thiện thể chế kinh tế đòi hỏi sự tách bạch rõ ràng giữa chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu.

1.2 Yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế

Hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra yêu cầu cao về tính minh bạch, công bằng và tự do trong hoạt động kinh tế. Các hiệp định thương mại tự do (FTAs) như CPTPP và EVFTA yêu cầu DNNN phải tuân thủ các chuẩn mực quốc tế về quản trị doanh nghiệp và cạnh tranh bình đẳng. Điều này đòi hỏi hoàn thiện thể chế kinh tế để DNNN có thể hoạt động hiệu quả trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.

II. Thực trạng hoàn thiện thể chế kinh tế đối với DNNN tại Việt Nam

Luận án đánh giá thực trạng quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế đối với DNNN tại Việt Nam từ năm 2011 đến nay. Giai đoạn này chứng kiến nhiều cải cách quan trọng như cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước và tăng cường quản trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế như sự chồng chéo trong quản lý, thiếu minh bạch và chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế.

2.1 Kết quả đạt được

Một số kết quả đáng ghi nhận bao gồm việc tăng cường quản trị doanh nghiệp, cải thiện hiệu quả hoạt động của DNNN và tăng cường tính minh bạch trong quản lý vốn nhà nước. Các chính sách cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước đã góp phần giảm bớt gánh nặng tài chính cho Nhà nước.

2.2 Hạn chế và nguyên nhân

Những hạn chế chính bao gồm sự chồng chéo trong quản lý, thiếu minh bạch trong quản trị và chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế quản lý chưa đồng bộ, thiếu sự tách bạch giữa chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu.

III. Giải pháp hoàn thiện thể chế kinh tế đối với DNNN

Luận án đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế đối với DNNN tại Việt Nam. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản trị doanh nghiệp, nâng cao tính minh bạch và đảm bảo cạnh tranh bình đẳng. Đặc biệt, cần tách bạch rõ ràng giữa chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu.

3.1 Hoàn thiện khung pháp lý

Cần xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý về quản lý vốn nhà nước, quản trị doanh nghiệp và cạnh tranh bình đẳng. Điều này bao gồm việc ban hành các quy định cụ thể về quyền và trách nhiệm của các bên liên quan trong quản lý DNNN.

3.2 Tăng cường quản trị doanh nghiệp

Cần áp dụng các chuẩn mực quốc tế về quản trị doanh nghiệp, bao gồm việc tăng cường vai trò của Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát. Đồng thời, cần nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ lãnh đạo DNNN.

Luận án tiến sĩ: Hoàn thiện thể chế kinh tế đối với doanh nghiệp nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế