I. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu chi ngân sách nhà nước
Chương này tập trung vào việc phân tích các khái niệm, đặc điểm, và vai trò của ngân sách nhà nước (NSNN). NSNN được định nghĩa là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định. Đặc điểm của NSNN bao gồm tính gắn liền với quyền lực kinh tế-chính trị, sở hữu nhà nước, và tính giai cấp. Vai trò của NSNN trong nền kinh tế thị trường là huy động nguồn tài chính, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, và đảm bảo công bằng xã hội.
1.1. Hệ thống NSNN Việt Nam
Hệ thống NSNN Việt Nam được chia thành ngân sách trung ương (NSTW) và ngân sách địa phương (NSDP). NSTW đóng vai trò chủ đạo, tập trung các nguồn thu lớn và nhiệm vụ chi quan trọng. NSDP bao gồm ngân sách cấp tỉnh, huyện, và xã, được phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể. Nguyên tắc quản lý NSNN bao gồm tính thống nhất, tập trung, và dân chủ.
1.2. Quản lý thu chi NSNN cấp huyện
Quản lý thu NSNN cấp huyện là quá trình tạo lập và hình thành ngân sách huyện, đảm bảo nguồn thu chính xác và hiệu quả. Mục tiêu của quản lý thu là củng cố nguồn thu vững chắc, phục vụ nhu cầu chi tiêu của cấp huyện. Quản lý chi NSNN cấp huyện tập trung vào việc sử dụng ngân sách hiệu quả, đảm bảo các nhiệm vụ chi được thực hiện đúng mục đích và tiết kiệm.
II. Thực trạng quản lý thu chi NSNN tại huyện Anh Sơn Nghệ An
Chương này phân tích thực trạng quản lý thu-chi NSNN tại huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018-2020. Các vấn đề chính bao gồm tổ chức bộ máy phòng Tài chính-Kế hoạch, tình hình lập và chấp hành dự toán thu-chi, và công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán. Kết quả cho thấy, mặc dù có những tiến bộ trong quản lý NSNN, vẫn tồn tại nhiều hạn chế như tình trạng lãng phí, tham nhũng, và chất lượng chuyên môn của cán bộ còn thấp.
2.1. Tổ chức bộ máy và tình hình lập dự toán
Bộ máy quản lý NSNN tại huyện Anh Sơn bao gồm phòng Tài chính-Kế hoạch, chịu trách nhiệm lập và chấp hành dự toán thu-chi. Tình hình lập dự toán được thực hiện theo quy định của Luật NSNN, nhưng vẫn còn thiếu chính xác và hiệu quả. Công tác chấp hành dự toán cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực và sự phối hợp giữa các đơn vị.
2.2. Đánh giá thực trạng và nguyên nhân hạn chế
Đánh giá thực trạng cho thấy, công tác quản lý thu-chi NSNN tại huyện Anh Sơn còn nhiều bất cập. Nguyên nhân chính bao gồm thiếu cơ chế giám sát hiệu quả, trình độ chuyên môn của cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu, và sự thiếu minh bạch trong quản lý tài chính. Những hạn chế này đã ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng NSNN và sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
III. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu chi NSNN tại huyện Anh Sơn
Chương này đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu-chi NSNN tại huyện Anh Sơn. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện công tác thu, lập dự toán chi, quyết toán chi, và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, đề xuất nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý và đưa ra các kiến nghị với Đảng, Nhà nước, và tỉnh Nghệ An.
3.1. Hoàn thiện công tác thu và chi NSNN
Giải pháp đầu tiên là hoàn thiện công tác thu NSNN thông qua việc áp dụng các chính sách thu hợp lý, hiệu quả, và minh bạch. Đối với công tác chi, cần tập trung vào việc lập dự toán chi chính xác, đảm bảo các nhiệm vụ chi được thực hiện đúng mục đích và tiết kiệm. Công tác quyết toán chi cũng cần được cải thiện để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả.
3.2. Tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, và kiểm toán là giải pháp quan trọng để ngăn chặn tình trạng lãng phí và tham nhũng. Cần xây dựng cơ chế giám sát hiệu quả, đảm bảo các khoản thu-chi NSNN được thực hiện đúng quy định. Đồng thời, cần có chính sách khen thưởng và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong quản lý NSNN.
