I. Tổng Quan Quản Lý Nhà Nước Về Đất Đai Tại Cẩm Mỹ
Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá, tư liệu sản xuất đặc biệt, thành phần quan trọng của môi trường sống, địa bàn phân bố dân cư, xây dựng cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng. Trải qua nhiều thế hệ, nhân dân ta đã tốn bao công sức, xương máu mới tạo lập và bảo vệ vốn đất như ngày nay. Đất đai tồn tại từ xa xưa, từ trước khi xuất hiện loài người, qua nhiều thiên niên kỷ, con người sống và tồn tại vĩnh hằng với đất. Đất đai gắn bó với con người một cách chặt chẽ không thể tách rời. Đất đai thì có hạn nhưng nhu cầu về đất đai ngày càng tăng lên. Bên cạnh đó là việc sử dụng đất đai lãng phí, không hiệu quả, việc hủy hoại đất cũng như tốc độ gia tăng về dân số, đặc biệt là khu vực đô thị, khu vực dân cư tập trung khiến cho đất đai khan hiếm ngày càng khan hiếm hơn. Trong khi đó quản lý Nhà nước về đất đai nhất là chính quyền cấp địa phương nơi mà phần lớn thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính về đất đai được thực hiện ở đây là mối quan tâm hàng đầu của các tầng lớp nhân dân. Vấn đề này cần được nghiên cứu một cách nghiêm túc, bằng những luận cứ khoa học để có những biện pháp, chính sách điều chỉnh phù hợp.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của đất đai
Theo Đô-cu-trai-ép (1886), “Đất là một thể thiên nhiên được hình thành do sự tác động tổng hợp của 5 yếu tố: khí hậu, sinh vật, đá mẹ, địa hình và tuổi địa phương”. Theo Wiliam, “Đất là lớp mặt tơi xốp của lục địa có khả năng tạo ra sản phẩm cho cây trồng”. Theo Các Mác, “Đất là một tư liệu sản xuất đặc biệt, vừa là đối tượng lao động, vừa là sản phẩm lao động sản xuất của con người”. Từ những khái niệm trên có thể rút ra: Đất là một vật thể tự nhiên được hình thành qua một thời gian dài do tác động tổng hợp của các yếu tố : Đá mẹ, sinh vật, khí hậu, địa hình và thời gian. Đất là lớp mặt tơi xốp của lục địa có khả năng tạo ra sản phẩm cho cây trồng. Ngoài ra, đất còn là tư liệu sản xuất, là đối tượng lao động sản xuất của con người được đặc thù bởi tính chất độc đáo mà không vật thể tự nhiên nào thay thế được.
1.2. Quản lý nhà nước về đất đai Định nghĩa và vai trò
Bộ luật Dân sự quy định “Quyền sở hữu bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản của chủ sở hữu theo quy định của pháp luật”. Năm 1987 khi Luật đất đai được ban hành và thừa nhận quyền sử dụng đất là một loại tài sản dân sự đặc biệt thì quyền sở hữu đất đai thực chất cũng là quyền sở hữu một loại tài sản dân sự đặc biệt. Trong Luật đất đai, 1987, 1993, 2003, 2013 đã quy định “Toàn bộ vốn đất nằm trên lãnh thổ Việt Nam, trên đất liền hay các hải đảo và các thềm lục địa đều thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý” trong đó nội dung của quyền sở hữu đất đai bao gồm những quyền năng của một chủ thể sở hữu bao gồm: quyền chiếm hữu đất đai, quyền sử dụng đất đai, quyền định đoạt đất đai.
II. Thách Thức Quản Lý Đất Đai Tại Huyện Cẩm Mỹ Hiện Nay
Để phù hợp với quá trình đổi mới kinh tế, Nhà nước luôn quan tâm đến vấn đề đất đai và đã ban hành nhiều văn bản pháp quy để quản lý đất đai, điều chỉnh các mối quan hệ đất đai theo kịp với tình hình thực tế như: Luật đất đai năm 1987, 1993, 2003, 2013, bộ Luật dân sự năm 2005, 2015 và các văn bản dưới luật đã có những quy định cụ thể đối với công tác quản lý Nhà nước về đất đai; Trong đó, Luật Đất đai 2013 quy định cụ thể, chi tiết hơn về nội dung công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Đây là những nội dung quan trọng nhằm xác lập mối quan hệ pháp lý đầy đủ giữa Nhà nước và người sử dụng đất để người sử dụng đất và cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện đúng các quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật.
2.1. Thực trạng sử dụng đất và biến động đất đai
Đối với huyện Cẩm Mỹ là một huyện miền núi, chính thức đi vào hoạt động ngày 01/01/2004 theo Nghị định số 97/2003/NĐ-CP ngày 21/08/2003 của Chính Phủ, với tổng diện tích tự nhiên là 46.445,07ha và được tách ra trên cơ sở 06 xã của huyện Xuân Lộc và 07 xã thuộc thị xã Long Khánh, nằm ở phía Đông Nam tỉnh Đồng Nai. Diện tích tự nhiên nói trên phần lớn là núi đá có hiệu quả sử dụng thấp, phần diện tích mặt bằng có hiệu quả sử dụng đất cao là rất ít.
2.2. Hạn chế trong công tác quản lý và thực thi pháp luật
Trong quá trình thực hiện luật Đất đai cũng như các quy định khác của huyện vẫn còn nhiều hạn chế trong khâu tổ chức thực hiện. Nhiều văn bản có tính chất pháp lý còn chồng chéo và mâu thuẫn, tình trạng chuyển dịch đất đai ngoài sự kiểm soát của pháp luật xảy ra. Việc cấp GCNQSDĐ cho các hộ gia đình, cá nhân còn chậm, đặc biệt đối với đất sản xuất nông nghiệp. Đối với vấn đề cấp QSDĐ và quyền sở hữu nhà ở việc triển khai còn chưa đồng bộ, diện tích chưa được cấp giấy còn nhiều. Việc tranh chấp đất đai vẫn diễn ra dưới nhiều hình thức.
III. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Nhà Nước Về Đất Đai Cẩm Mỹ
Đứng trước thực trạng đó, để đưa vào việc quản lý và sử dụng đất đai ngày càng có hiệu quả, góp phần vào công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa, cần phải rút kinh nghiệm từ thực tế trong quá trình quản lý và sử dụng đất. Trên cơ sở đó, xây dựng các biện pháp nhằm quản lý và sử dụng đất hiệu quả hơn, bền vững hơn. Với mong muốn làm giảm bớt những khó khăn trong quản lý Nhà nước về đất đai của huyện Cẩm Mỹ. Xuất phát từ những lý do trên, để đánh giá được một cách đầy đủ và khoa học tình hình quản lý đất đai trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tác giả chọn đề tài tốt nghiệp: “Hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai” để phần nào giúp huyện Cẩm Mỹ thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về đất đai trong thời gian tới.
3.1. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý đất đai
Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý đất đai Cẩm Mỹ. Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật đất đai, kỹ năng quản lý, giải quyết tranh chấp đất đai. Cập nhật thường xuyên các văn bản pháp luật mới, các quy định của Nhà nước về đất đai.
3.2. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính đất đai
Rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai. Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý đất đai, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ, hiện đại. Công khai, minh bạch các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
3.3. Tăng cường thanh tra kiểm tra và xử lý vi phạm
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật đất đai. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai, đặc biệt là các hành vi sử dụng đất sai mục đích, lấn chiếm đất đai, gây ô nhiễm môi trường. Công khai các trường hợp vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng.
IV. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Quản Lý Đất Đai Cẩm Mỹ
Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đất đai là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu sai sót, và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ, hiện đại, kết nối với các hệ thống thông tin khác sẽ giúp cho việc quản lý, tra cứu, và cung cấp thông tin đất đai được nhanh chóng, chính xác.
4.1. Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ
Số hóa hồ sơ địa chính, bản đồ địa chính, và các tài liệu liên quan đến đất đai. Xây dựng hệ thống thông tin địa lý (GIS) để quản lý, phân tích, và hiển thị thông tin đất đai. Kết nối cơ sở dữ liệu đất đai với các hệ thống thông tin khác của huyện, tỉnh, và trung ương.
4.2. Cung cấp dịch vụ công trực tuyến về đất đai
Cho phép người dân và doanh nghiệp tra cứu thông tin đất đai, nộp hồ sơ, và theo dõi tiến độ giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến. Cung cấp các dịch vụ công trực tuyến khác như đăng ký biến động đất đai, cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
V. Nâng Cao Ý Thức Pháp Luật Về Đất Đai Cho Người Dân
Nâng cao ý thức pháp luật về đất đai cho người dân là một yếu tố quan trọng để đảm bảo việc sử dụng đất đúng mục đích, tuân thủ pháp luật, và hạn chế tranh chấp đất đai. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đất đai đến mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
5.1. Tuyên truyền phổ biến pháp luật đất đai
Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, tập huấn về pháp luật đất đai. Phát tờ rơi, pa-nô, áp phích tuyên truyền về pháp luật đất đai. Sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền hình, radio để tuyên truyền về pháp luật đất đai.
5.2. Tư vấn pháp luật miễn phí về đất đai
Thành lập các trung tâm tư vấn pháp luật miễn phí về đất đai. Cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí về đất đai qua điện thoại, email, hoặc trực tiếp tại các địa phương.
VI. Kiến Nghị Hoàn Thiện Quản Lý Đất Đai Tại Cẩm Mỹ
Để công tác quản lý nhà nước về đất đai tại huyện Cẩm Mỹ đạt hiệu quả cao hơn nữa, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, và sự tham gia tích cực của người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có sự đầu tư thích đáng về nguồn lực, cơ sở vật chất, và công nghệ để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý đất đai.
6.1. Kiến nghị đối với tỉnh Đồng Nai
Tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát công tác quản lý đất đai tại huyện Cẩm Mỹ. Bố trí đủ nguồn lực cho công tác quản lý đất đai, đặc biệt là nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao. Ban hành các chính sách hỗ trợ huyện Cẩm Mỹ trong công tác quản lý đất đai.
6.2. Kiến nghị đối với các Bộ Ngành Trung ương
Hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, và khả thi. Ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, cụ thể về công tác quản lý đất đai. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý đất đai.
