Hoàn thiện báo cáo tài chính hợp nhất tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Hữu Liên Giang

Mục tiêu chính của nghiên cứu là làm rõ cơ sở lý luận về hợp nhất kinh doanh và lập báo cáo tài chính hợp nhất theo chuẩn mực kế toán Việt Nam và quốc tế. Nghiên cứu cũng tập trung vào thực trạng lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Hữu Liên Giang, so sánh với các chuẩn mực và hướng dẫn hiện hành. Cuối cùng, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cách lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất tại công ty.

Đối tượng nghiên cứu là hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Hữu Liên Giang. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất, chủ yếu là bảng cân đối kế toán hợp nhất, báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất và báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất. Số liệu phân tích được sử dụng chủ yếu là số liệu năm 2015.

Việc thiếu đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm và chuyên môn sâu về kế toán hợp nhất là một thách thức lớn. Trình độ kế toán viên chưa đáp ứng được yêu cầu phức tạp của việc lập báo cáo tài chính hợp nhất, đặc biệt là trong việc xử lý các giao dịch nội bộ và đánh giá lợi thế thương mại. Theo luận văn thạc sĩ của Bùi Phạm Tú Uyên(2012), vấn đề nhân sự là một trong những nguyên nhân làm BCTCHN Pisico vẫn còn nhiều hạn chế và sai sót.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lập báo cáo tài chính hợp nhất còn nhiều hạn chế. Các phần mềm kế toán hiện tại chưa đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu của việc hợp nhất, gây khó khăn trong việc thu thập, xử lý, và tổng hợp dữ liệu. Điều này làm tăng nguy cơ sai sót và chậm trễ trong quá trình lập báo cáo.

Sự khác biệt giữa chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình hội nhập. Việc hiểu và áp dụng các chuẩn mực quốc tế đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư thời gian và nguồn lực để đào tạo và cập nhật kiến thức. Ngoài ra, việc chuyển đổi giữa VAS và IFRS cũng phát sinh chi phí và phức tạp.

Bước đầu tiên là xác định giá phí hợp nhất, bao gồm tiền mặt, tài sản khác, và nợ phải trả mà bên mua chuyển giao cho bên bán. Tiếp theo, xác định giá trị hợp lý của tài sản thuần có thể xác định được của bên bị mua tại ngày mua. Cuối cùng, tính lợi thế thương mại bằng cách lấy giá phí hợp nhất trừ đi giá trị hợp lý của tài sản thuần. Công thức: Lợi thế = iá trị thanh toán chuyển giao + Lợi ích cổ đông không kiểm soát + iá trị hợp lý của các lợi ích vốn chủ sở hữu được ghi nhận trước - iá trị Tài sản ròng.

Lợi thế thương mại không được khấu hao mà phải được đánh giá lại giá trị mỗi năm. Nếu giá trị lợi thế thương mại bị suy giảm, doanh nghiệp phải ghi nhận khoản lỗ suy giảm giá trị vào báo cáo kết quả kinh doanh. Việc phân bổ lợi thế thương mại cho các đơn vị tạo tiền cũng cần được thực hiện một cách hợp lý và nhất quán.

Nguyên tắc cơ bản là loại trừ toàn bộ doanh thu, chi phí, và lợi nhuận phát sinh từ giao dịch nội bộ. Điều này bao gồm cả doanh thu bán hàng, chi phí mua hàng, lãi vay, và cổ tức. Các khoản mục này cần được loại trừ khỏi cả báo cáo kết quả kinh doanh và bảng cân đối kế toán.

Để loại trừ giao dịch nội bộ hiệu quả, doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống theo dõi và quản lý các giao dịch nội bộ một cách chặt chẽ. Cần có quy trình đối chiếu số liệu giữa các công ty trong tập đoàn để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của thông tin. Ngoài ra, việc sử dụng phần mềm kế toán có chức năng hợp nhất cũng giúp đơn giản hóa quá trình loại trừ giao dịch nội bộ.

Hoàn thiện chuyển đổi giá trị khoản đầu tư vào công ty liên kết từ phương pháp giá gốc sang phương pháp vốn chủ sở hữu. Hoàn thiện kế toán lợi thế thương mại và cần điều chỉnh các bút toán loại trừ khi hợp nhất.

Đánh giá quy trình lập báo cáo tài chính hợp nhất hiện tại của công ty, từ việc thu thập số liệu, xử lý, đến lập báo cáo. Xác định các điểm mạnh và điểm yếu trong quy trình này, cũng như các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện. Xem xét kỹ lưỡng việc công ty có tuân thủ Thông tư 202/2014/TT-BTC không.

Dựa trên kết quả đánh giá, đề xuất các giải pháp cụ thể để cải thiện quy trình lập báo cáo tài chính hợp nhất. Các giải pháp có thể bao gồm việc đào tạo nhân sự, nâng cấp phần mềm kế toán, hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, và áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế. Góp phần giúp ban lãnh đạo có thêm công cụ đánh giá được tình trạng việc lập báo cáo tài chính hợp nhất của công ty nhằm quản lý và giám sát có hiệu quả hơn.

Xu hướng áp dụng IFRS trong báo cáo tài chính hợp nhất sẽ ngày càng trở nên phổ biến do yêu cầu hội nhập và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Việc áp dụng IFRS giúp tăng tính minh bạch và so sánh được của thông tin tài chính, tạo điều kiện thuận lợi cho việc ra quyết định của các nhà đầu tư.

Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data), sẽ mang lại những cơ hội mới cho việc lập báo cáo tài chính hợp nhất. Các công nghệ này có thể giúp tự động hóa quá trình thu thập, xử lý, và phân tích dữ liệu, giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ lập báo cáo.