Xác Định Hiệu Quả Sản Xuất Kinh Doanh Của Cây Cao Su Tại Nông Trường Bến Củi

• Trường học: Trường Đại Học Nông Lâm
• Chuyên ngành: Kinh Tế Nông Nghiệp
• Đề tài: Hiệu Quả Sản Xuất Kinh Doanh Cây Cao Su Tại Nông Trường Bến Củi
• Loại tài liệu: Đề Tài Tốt Nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Bến Củi

• LỜI CẢM TẠ
• 1. CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Vài nét chung về khoá luận
• 1.2. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài
• 1.3. Mục đích nghiên cứu
• 1.4. Phạm vi nghiên cứu của khóa luận
• 1.5. Nội dung khoá luận
• 1.6. Địa bàn nghiên cứu
• 1.7. Thời gian nghiên cứu
• 1.8. Cấu trúc khoá luận
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN
• 2.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu có liên quan
• 2.2. Giới thiệu khái quát về nông trường
• 2.2.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.2.2. Sơ lược về quá trình hình thành và phát triển của nông trường
• 3. CHƯƠNG 3: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm của cây cao su
• 3.2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cây cao su
• 3.2.1. Chỉ tiêu lợi ích ròng hiện tại - Net Present Value (NPV)
• 3.2.2. Chỉ tiêu tỉ suất nội hoàn — Internal Rate of Return (IRR)
• 3.2.3. Chỉ tiêu thời gian hoàn vốn (pp)
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đánh giá thực trạng vườn cây của nông trường
• 4.1.1. Vườn cây sản xuất kinh doanh
• 4.1.2. Vườn cây kiến thiết cơ bản
• 4.1.3. Vườn cây tái canh trồng mới của nông trường
• 4.2. Hiệu quả kinh tế 1 ha cao su của nông trường
• 4.2.1. Chi phí cho 1 ha cao su
• 4.2.2. Doanh thu 1 ha cao su khai thác
• 4.2.3. Hiệu quả sản xuất cây cao su
• 4.2.4. Xác định thời gian hoàn vốn — Pay back Period (PP)
• 4.2.5. Dòng tiền tệ xác định doanh thu và chỉ phí vườn cây
• 4.3. Các định hướng phát triển cho tương lai
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Kiến nghị
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan hiệu quả kinh doanh cây cao su tại Nông trường Bến Củi

Cây cao su, được mệnh danh là “vàng trắng”, đóng vai trò chiến lược trong nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam. Nghiên cứu về hiệu quả sản xuất kinh doanh cây cao su tại Nông trường Bến Củi cung cấp một cái nhìn sâu sắc vào các yếu tố quyết định sự thành công của một chu kỳ đầu tư dài hạn. Nông trường Bến Củi, trực thuộc Công ty Cổ phần Cao su Tây Ninh, là một đơn vị kinh tế điển hình, hoạt động trên địa hình đất xám đặc thù của vùng Đông Nam Bộ. Việc phân tích toàn diện chu kỳ kinh doanh, từ khi trồng mới đến khi thanh lý, là cơ sở để xác định điểm tối ưu hóa lợi nhuận. Nghiên cứu này không chỉ tập trung vào các chỉ số tài chính như chi phí, doanh thu, mà còn đánh giá các yếu tố kỹ thuật như chất lượng vườn cây, mật độ trồng, và quy trình chăm sóc. Kết quả phân tích giúp xây dựng một kế hoạch kinh doanh hiệu quả, xác định thời điểm tái canh cây cao su hợp lý và tối đa hóa lợi nhuận từ cây cao su. Đây là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà quản lý nông trường và các đơn vị thuộc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam trong việc hoạch định chiến lược phát triển bền vững.

1.1. Giới thiệu Nông trường Bến Củi và vai trò chiến lược cây cao su

Nông trường Bến Củi, tọa lạc tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh, có vị trí địa lý thuận lợi, gần nguồn nước từ Kênh Đông và Hồ Dầu Tiếng. Điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa với hai mùa mưa nắng rõ rệt rất phù hợp cho sự phát triển của cây cao su. Nông trường quản lý tổng diện tích 2.571,29 ha, trong đó phần lớn là vườn cây khai thác. Cây cao su không chỉ mang lại giá trị kinh tế từ sản lượng mủ cao su và gỗ, mà còn có giá trị xã hội to lớn. Hoạt động của nông trường tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm lao động, góp phần vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn và đảm bảo an ninh quốc phòng tại địa phương. Do đó, việc duy trì và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh là nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế

Mục tiêu chính của việc phân tích là xác định chu kỳ kinh doanh mang lại hiệu quả kinh tế tối ưu cho cây cao su tại Nông trường Bến Củi. Để đạt được mục tiêu này, nghiên cứu sử dụng hệ thống các chỉ tiêu tài chính kinh tế chuyên sâu. Các chỉ tiêu bao gồm: Chi phí và doanh thu qua từng giai đoạn, Lợi ích ròng hiện tại (Net Present Value - NPV), Tỷ suất nội hoàn (Internal Rate of Return - IRR), và Thời gian hoàn vốn (Payback Period - PP). Việc áp dụng các chỉ tiêu này cho phép quy đổi giá trị dòng tiền trong tương lai về thời điểm hiện tại, từ đó đưa ra so sánh chính xác giữa các chu kỳ kinh doanh có độ dài khác nhau. Kết quả phân tích các chỉ tiêu này là cơ sở khoa học để đưa ra quyết định về thời điểm thanh lý vườn cây và tái canh, đảm bảo doanh thu và lợi nhuận cao nhất.

II. Các thách thức ảnh hưởng hiệu quả kinh doanh cao su tại Bến Củi

Hoạt động sản xuất kinh doanh cây cao su tại Nông trường Bến Củi đối mặt với nhiều thách thức cố hữu và khách quan. Những thách thức này tác động trực tiếp đến năng suất vườn cây và lợi nhuận cuối cùng. Một trong những vấn đề nổi bật là cơ cấu diện tích thiếu cân đối. Dữ liệu cho thấy vườn cây trung niên chiếm tỷ trọng lớn (69,04%), trong khi diện tích vườn cây kiến thiết cơ bản và trồng mới còn hạn chế. Điều này tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt diện tích kế cận khi các vườn cây hiện tại già cỗi. Bên cạnh đó, chất lượng vườn cây, đặc biệt là mật độ cây thực tế so với thiết kế, vẫn chưa đạt mức tối ưu. Theo tài liệu nghiên cứu, mật độ cây cạo ở nhóm cây tơ chỉ đạt 81,32% so với thiết kế. Trình độ tay nghề của công nhân khai thác mủ và việc áp dụng định mức phân bón chưa thực sự hiệu quả cũng là những tồn tại cần khắc phục. Ngoài ra, sự biến động của giá mủ cao su trên thị trường tiêu thụ cao su thế giới là một yếu tố ngoại cảnh có ảnh hưởng lớn, đòi hỏi sự linh hoạt trong quản lý nông trường.

2.1. Phân tích cơ cấu vườn cây và chất lượng chưa đồng đều

Theo số liệu năm 2006, tổng diện tích khai thác của Nông trường Bến Củi là 1.986,89 ha. Trong đó, vườn cây tơ (7-17 tuổi) chiếm 30,96% và vườn cây trung niên (18-24 tuổi) chiếm tới 69,04%. Vườn cây già (>25 tuổi) không có do đã thanh lý trước đó. Sự mất cân đối này có thể dẫn đến sụt giảm sản lượng mủ cao su đột ngột trong tương lai. Về chất lượng, mật độ cây thực tế trên vườn cây kinh doanh còn thấp hơn thiết kế (ví dụ, nhóm cây trung niên chỉ đạt 66,29%). Nguyên nhân được cho là do khó khăn trong giai đoạn đầu trồng mới, kỹ thuật chưa cao và ảnh hưởng của thiên tai. Đây là một điểm yếu cần được cải thiện trong các chu kỳ tái canh cây cao su sau này để tối ưu hóa sản lượng trên từng hecta.

2.2. Vấn đề về kỹ thuật canh tác và trình độ lao động

Một trong những tồn tại được chỉ ra trong khóa luận của Nguyễn Thị Phi Yến (2007) là việc áp dụng định mức phân bón chưa hiệu quả. Việc bón phân theo nhóm tuổi quá rộng (ví dụ, nhóm I từ 7-17 tuổi) không phản ánh đúng nhu cầu dinh dưỡng khác nhau của cây ở từng năm cụ thể. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của cây và năng suất vườn cây. Thêm vào đó, trình độ tay nghề khai thác mủ của công nhân còn hạn chế, có thể dẫn đến việc làm tổn thương vỏ cây, ảnh hưởng đến khả năng tái sinh và sản lượng lâu dài. Vấn đề bệnh hại trên cây cao su như nấm hồng, loét sọc miệng cạo cũng đòi hỏi sự quan tâm và xử lý kịp thời để tránh thất thoát sản lượng.

III. Phương pháp phân tích chi phí sản xuất cây cao su tại Bến Củi

Để xác định hiệu quả sản xuất kinh doanh cây cao su tại Nông trường Bến Củi, việc phân tích chi tiết dòng chi phí là yếu tố nền tảng. Tổng chi phí sản xuất cao su được chia thành ba giai đoạn chính: trồng mới, kiến thiết cơ bản (KTCB), và sản xuất kinh doanh (SXKD). Mỗi giai đoạn có một cơ cấu chi phí đặc thù, đòi hỏi một khoản vốn đầu tư đáng kể trước khi thu về lợi nhuận. Giai đoạn trồng mới và KTCB kéo dài khoảng 6-7 năm là giai đoạn chỉ có chi mà không có thu, tạo áp lực lớn về tài chính. Chi phí trong giai đoạn này chủ yếu bao gồm chi phí vật chất (giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật) và chi phí lao động (làm đất, trồng, chăm sóc). Khi bước vào giai đoạn SXKD, cơ cấu chi phí thay đổi, với chi phí lao động khai thác mủ chiếm tỷ trọng lớn nhất. Việc bóc tách và tính toán chi tiết các khoản mục này qua từng năm là cơ sở để xác định điểm hòa vốn và tính toán các chỉ số hiệu quả kinh tế như NPV và IRR.

3.1. Phân tích chi phí đầu tư giai đoạn trồng mới và kiến thiết cơ bản

Giai đoạn đầu tư ban đầu quyết định đến chất lượng của toàn bộ chu kỳ kinh doanh. Theo số liệu phân tích, tổng chi phí cho 1 ha cao su trồng mới là 8.654.805 đồng (giá trị năm 2006), trong đó chi phí vật chất (cây giống, phân bón) chiếm 51,86% và chi phí lao động chiếm 44,41%. Giai đoạn kiến thiết cơ bản (KTCB) kéo dài 6 năm tiếp theo, với chi phí giảm dần qua các năm. Năm thứ hai sau khi trồng có chi phí cao nhất (khoảng 4.896.000 đồng/ha) do công lao động chăm sóc và lượng phân bón đầu tư nhiều. Các năm sau, chi phí giảm dần, đến năm thứ 6 chỉ còn khoảng 2.875.000 đồng/ha. Tổng vốn đầu tư tích lũy qua 7 năm đầu là rất lớn, đây là rào cản chính đối với các nhà đầu tư vào cây cao su.

3.2. Cấu trúc chi phí sản xuất cao su trong giai đoạn kinh doanh

Khi vườn cây bước vào giai đoạn khai thác, chi phí được phân bổ theo từng nhóm tuổi cây. Nhóm cây trung niên (nhóm II) có tổng chi phí cao nhất, đạt khoảng 9.870.340 đồng/ha/năm (giá trị năm 2006). Trong đó, chi phí lao động (cạo mủ, chăm sóc) chiếm tỷ trọng vượt trội, khoảng 6.643.000 đồng. Chi phí vật chất (phân bón, thuốc kích thích, vật tư) cho nhóm này là 2.902.031 đồng. Một điểm đáng chú ý là chi phí lao động khai thác (cạo và trút mủ) là khoản mục lớn nhất. Điều này cho thấy việc tối ưu hóa định mức lao động và ứng dụng cơ giới hóa sản xuất ở một số khâu có thể giúp giảm đáng kể chi phí, từ đó nâng cao lợi nhuận từ cây cao su.

IV. Cách xác định doanh thu và lợi nhuận từ cây cao su Bến Củi

Tổng doanh thu của một chu kỳ kinh doanh cây cao su đến từ hai nguồn chính: doanh thu từ bán sản phẩm mủ trong suốt giai đoạn khai thác và doanh thu từ bán gỗ, củi sau khi thanh lý vườn cây. Doanh thu và lợi nhuận phụ thuộc trực tiếp vào sản lượng mủ cao su hàng năm và biến động của giá mủ cao su trên thị trường. Năng suất mủ thường tăng dần trong những năm đầu khai thác, đạt đỉnh vào khoảng năm thứ 16-17, và sau đó giảm dần. Giá bán sản phẩm là yếu tố khó lường, có thể tác động mạnh đến hiệu quả kinh doanh. Nghiên cứu tại Nông trường Bến Củi sử dụng mức giá trung bình của năm 2006 là 22.000 đồng/kg mủ quy khô để tính toán. Bên cạnh đó, giá trị thu hồi từ gỗ sau khi tái canh cây cao su cũng là một nguồn thu quan trọng, giúp bù đắp một phần chi phí và tăng hiệu quả tổng thể của vòng đời dự án. Việc ước tính chính xác các dòng doanh thu này là cơ sở để xác định năm kinh doanh hiệu quả nhất.

4.1. Đánh giá doanh thu và lợi nhuận từ sản lượng mủ cao su

Sản lượng mủ là yếu tố cốt lõi quyết định doanh thu. Tại Nông trường Bến Củi, năng suất mủ quy khô bình quân trong cả vòng đời cây được tính toán là 1.518 kg/ha. Tuy nhiên, năng suất này biến động mạnh theo tuổi cây. Những năm đầu (năm khai thác thứ 1-3), năng suất chỉ đạt 300-400 kg/ha. Năng suất đạt đỉnh điểm trên 2 tấn/ha vào những năm khai thác thứ 10 đến 17. Dựa trên năng suất này và giá bán giả định, doanh thu từ mủ tăng trưởng mạnh trong nửa đầu chu kỳ kinh doanh và giảm dần về cuối. Lợi nhuận (doanh thu trừ chi phí) bắt đầu dương từ năm khai thác thứ 2 (tức năm tuổi thứ 8 của cây).

4.2. Giá trị kinh tế từ gỗ và củi sau khi tái canh cây cao su

Khi kết thúc chu kỳ kinh doanh, việc thanh lý vườn cây mang lại một nguồn thu đáng kể từ gỗ và củi. Giá trị này phụ thuộc vào trữ lượng gỗ, được quyết định bởi số cây còn lại và bề vòng thân cây. Cây càng lớn tuổi, bề vòng càng lớn thì giá trị thanh lý càng cao. Theo tính toán trong nghiên cứu, một vườn cây 26 năm tuổi có thể mang lại doanh thu thanh lý lên tới 134.137.000 đồng/ha (giá trị năm 2006). Nguồn thu này có vai trò quan trọng trong việc cải thiện chỉ số NPV của toàn bộ dự án, đặc biệt là khi tính toán hiệu quả kinh tế của các chu kỳ kinh doanh dài hạn. Nó khẳng định giá trị kép của cây cao su, vừa là cây công nghiệp lấy mủ, vừa là cây lấy gỗ có giá trị.

V. Bí quyết tối ưu hiệu quả kinh doanh cao su chu kỳ 26 năm

Kết quả phân tích các chỉ số tài chính từ dữ liệu thực tế tại Nông trường Bến Củi đã chỉ ra một điểm mấu chốt: chu kỳ kinh doanh hiệu quả nhất cho cây cao su là 26 năm (bao gồm 6 năm kiến thiết cơ bản và 20 năm khai thác). Đây là thời điểm mà chỉ số Lợi ích ròng hiện tại (NPV) đạt giá trị cực đại, ở mức 38.690.000 đồng. Việc kéo dài chu kỳ kinh doanh sang năm thứ 27 trở đi, dù vẫn có lãi, nhưng hiệu quả kinh tế tổng thể bắt đầu suy giảm do năng suất vườn cây giảm nhanh hơn mức tăng của giá trị gỗ thanh lý. Phân tích cũng cho thấy, thời gian hoàn vốn (Payback Period) cho một ha cao su là 10 năm 3 tháng. Vườn cây chỉ thực sự có hiệu quả về mặt kinh tế (IRR > suất chiết khấu) kể từ năm khai thác thứ 7 (tức năm tuổi 13). Những con số này cung cấp một cơ sở khoa học vững chắc cho việc ra quyết định quản lý nông trường, giúp hoạch định thời điểm tái canh cây cao su một cách tối ưu nhằm đảm bảo phát triển bền vững.

5.1. Xác định thời gian hoàn vốn và điểm kinh doanh có lãi

Một trong những kết quả quan trọng nhất của nghiên cứu là xác định thời gian hoàn vốn (PP). Với tổng vốn đầu tư ban đầu được quy về thời điểm bắt đầu khai thác là 25.903.000 đồng/ha, Nông trường Bến Củi cần 10 năm 3 tháng 6 ngày để thu hồi toàn bộ số vốn này. Phân tích sâu hơn cho thấy, trong 2 năm đầu khai thác, lợi nhuận vẫn còn âm do năng suất thấp. Bắt đầu từ năm khai thác thứ 7 (năm tuổi 13), Tỷ suất nội hoàn (IRR) mới vượt qua suất chiết khấu (16% > 15.4%), đánh dấu thời điểm dự án bắt đầu mang lại hiệu quả tài chính thực sự. Điều này nhấn mạnh tính chất đầu tư dài hạn và rủi ro cao của ngành trồng trọt cao su.

5.2. Phân tích NPV và IRR để tìm ra chu kỳ kinh doanh tối ưu nhất

Chỉ số NPV là công cụ quyết định để lựa chọn chu kỳ kinh doanh tối ưu. Biểu đồ NPV cho thấy giá trị này âm trong 10 năm đầu, chứng tỏ nếu thanh lý vườn cây trước thời điểm này sẽ gây thua lỗ. NPV bắt đầu dương ở năm thứ 11 và tăng dần, đạt đỉnh ở năm thứ 26 với giá trị 38.690.000 đồng. Sang năm thứ 27, NPV giảm nhẹ xuống còn 38.169.000 đồng. Trong khi đó, chỉ số IRR cũng đạt mức cao nhất (25%) ở cả chu kỳ 26 và 27 năm. Khi IRR bằng nhau, NPV là chỉ tiêu quyết định. Do đó, kết luận được đưa ra là nên kết thúc chu kỳ kinh doanh ở năm thứ 26 để tối đa hóa lợi nhuận từ cây cao su.

VI. Hướng phát triển bền vững cho cây cao su Nông trường Bến Củi

Từ những phân tích về hiệu quả sản xuất kinh doanh cây cao su tại Nông trường Bến Củi, một số định hướng chiến lược cho tương lai đã được đề xuất. Để đảm bảo phát triển bền vững, nông trường cần tập trung vào việc trẻ hóa vườn cây một cách có kế hoạch, dựa trên chu kỳ kinh doanh tối ưu 26 năm. Cần áp dụng các kỹ thuật canh tác cao su tiên tiến, đặc biệt là xây dựng lại định mức bón phân khoa học hơn, dựa trên phân tích thổ nhưỡng và nhu cầu dinh dưỡng thực tế của cây ở từng độ tuổi. Việc đầu tư vào đào tạo, nâng cao tay nghề cho công nhân là yếu tố then chốt để tăng năng suất và bảo vệ sức khỏe lâu dài của vườn cây. Bên cạnh đó, nông trường có thể nghiên cứu áp dụng cơ giới hóa sản xuất ở các khâu phù hợp để giảm chi phí lao động. Việc chăm lo tốt hơn cho đời sống công nhân cao su cũng sẽ tạo động lực, khuyến khích họ gắn bó và nâng cao hiệu quả công việc, góp phần vào thành công chung của Công ty Cổ phần Cao su Tây Ninh.

6.1. Đề xuất giải pháp về kỹ thuật canh tác và giống cây trồng mới

Để cải thiện năng suất vườn cây trong tương lai, nông trường nên ưu tiên trồng mới các giống cao su có tiềm năng năng suất mủ và giá trị gỗ cao, đồng thời có khả năng kháng bệnh hại trên cây cao su tốt. Cần xây dựng bản đồ nông hóa để điều chỉnh lượng phân bón cho phù hợp, tránh lãng phí và tối ưu hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng. Ngoài ra, mô hình nông-lâm kết hợp, trồng xen các cây họ đậu hoặc cây công nghiệp ngắn ngày trong giai đoạn kiến thiết cơ bản có thể được xem xét. Giải pháp này không chỉ giúp "lấy ngắn nuôi dài", giảm áp lực vốn đầu tư, mà còn góp phần cải tạo đất, giảm chi phí diệt cỏ và tăng thu nhập.

6.2. Chiến lược quản lý nông trường và chăm lo đời sống công nhân

Về mặt quản lý, việc trao quyền chủ động hơn cho nông trường trong các quyết định về thu-chi và ứng vật tư có thể giúp giảm sự đình trệ và tăng tính linh hoạt trong sản xuất. Công ty cần xây dựng một hệ thống theo dõi và dự báo biến động của thị trường tiêu thụ cao su để có kế hoạch kinh doanh phù hợp. Quan trọng không kém, việc cải thiện đời sống công nhân cao su thông qua các chính sách lương thưởng, phúc lợi xã hội, và điều kiện làm việc an toàn sẽ là nền tảng vững chắc để duy trì một lực lượng lao động ổn định, có tay nghề cao, và tận tâm với công việc, từ đó đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh lâu dài.