An investigation into the relationship between students’ perception of cohesive devices and their reading comprehension at a high school in Ho Chi Minh city

Kỹ năng đọc hiểu đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển giáo dục của mỗi cá nhân. Theo Tung, Chi-An & Chang, Shu-Ying (2009), nó không chỉ giúp tiếp thu kiến thức mà còn thúc đẩy tư duy phản biện. Sreena & Ilankumaran (2018) cũng chỉ ra rằng đọc hiểu còn cải thiện các kỹ năng sản xuất khác như viết và nói. Nâng cao khả năng đọc hiểu giúp học sinh tự tin hơn trong học tập và các hoạt động xã hội.

Liên kết văn bản đóng vai trò như những sợi dây vô hình kết nối các ý tưởng, câu văn trong một đoạn văn hoặc toàn bộ văn bản. Chúng giúp người đọc theo dõi mạch lạc của câu chuyện, nắm bắt ý chính và suy luận thông tin. Halliday & Hasan (1976) định nghĩa liên kết văn bản là mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các yếu tố trong văn bản. Nhờ có liên kết văn bản, người đọc có thể dễ dàng đọc hiểu văn bản hơn.

Một trong những khó khăn lớn nhất của học sinh là khả năng kết nối các ý tưởng, suy luận và hiểu ý nghĩa ẩn sau những dòng chữ. Việc dịch từng từ mà không hiểu ngữ cảnh khiến học sinh bỏ lỡ những mối quan hệ ngữ nghĩa quan trọng, dẫn đến hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung văn bản.

Học sinh thường mắc các lỗi như bỏ qua các liên kết văn bản, không nhận diện được các từ khóa, không hiểu cấu trúc câu phức tạp và không có khả năng tiếp thu thông tin một cách có hệ thống. Những lỗi này cản trở quá trình đọc hiểu, khiến việc học tập trở nên khó khăn hơn.

Văn hóa đọc đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành năng lực đọc hiểu. Môi trường gia đình, trường học khuyến khích đọc sách sẽ tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc với nhiều loại văn bản khác nhau, từ đó nâng cao khả năng đọc hiểu. Ngược lại, nếu học sinh không được tiếp xúc với sách báo, năng lực đọc hiểu sẽ bị hạn chế.

Để xây dựng một chương trình giảng dạy liên kết văn bản hiệu quả, cần xác định rõ mục tiêu, nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp với trình độ của học sinh. Nên bắt đầu từ những liên kết văn bản đơn giản, dễ nhận biết, sau đó nâng dần độ khó. Các bài tập thực hành nên đa dạng, gần gũi với cuộc sống để tạo hứng thú cho học sinh.

Áp dụng các phương pháp đọc hiểu tích cực như đọc tương tác, đọc chiến lược, đọc dự đoán...giúp học sinh chủ động hơn trong quá trình đọc. Giáo viên nên hướng dẫn học sinh cách đặt câu hỏi, tìm kiếm thông tin, suy luận và đánh giá nội dung văn bản. Điều này giúp nâng cao khả năng đọc hiểu một cách toàn diện.

Vốn từ vựng và ngữ pháp là nền tảng của đọc hiểu. Học sinh cần có đủ vốn từ vựng để hiểu nghĩa của các từ trong văn bản và nắm vững ngữ pháp để hiểu cấu trúc câu. Giáo viên nên thường xuyên tổ chức các hoạt động mở rộng vốn từ vựng, ôn tập ngữ pháp và khuyến khích học sinh sử dụng từ điển khi đọc.

Nghiên cứu sử dụng bài kiểm tra nhận thức liên kết văn bản và bài kiểm tra đánh giá đọc hiểu. Dữ liệu thu thập được phân tích để xác định mức độ đọc hiểu của học sinh và khả năng nhận biết các loại liên kết văn bản khác nhau.

Sử dụng các phương pháp thống kê để phân tích tương quan giữa điểm số bài kiểm tra nhận thức liên kết văn bản và điểm số bài kiểm tra đọc hiểu. Kết quả cho thấy có mối tương quan dương tính giữa hai yếu tố này, nghĩa là học sinh nhận biết liên kết văn bản tốt hơn thì khả năng đọc hiểu cũng cao hơn.

Nghiên cứu chỉ ra rằng học sinh gặp nhiều khó khăn hơn trong việc hiểu các liên kết văn bản phức tạp, đặc biệt là các liên kết liên quan đến ngữ nghĩa và suy luận. Điều này cho thấy cần có các phương pháp giảng dạy đặc biệt để giúp học sinh vượt qua những thách thức này.

Cần có những thay đổi trong chương trình Giáo dục THPT để chú trọng hơn đến việc giảng dạy liên kết văn bản. Nội dung giảng dạy nên được thiết kế phù hợp với trình độ của học sinh và cập nhật các phương pháp giảng dạy mới nhất.

Giáo viên đóng vai trò then chốt trong việc giúp học sinh hiểu và sử dụng liên kết văn bản. Giáo viên cần có kiến thức sâu rộng về liên kết văn bản và có khả năng truyền đạt kiến thức một cách dễ hiểu, sinh động.

Giáo viên nên hướng dẫn học sinh cách tự học phân tích văn bản một cách hiệu quả. Điều này giúp học sinh chủ động hơn trong việc tiếp thu kiến thức và rèn luyện kỹ năng đọc.

Nghiên cứu có một số hạn chế về quy mô mẫu và phạm vi khảo sát. Các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng quy mô mẫu và tập trung vào các đối tượng khác nhau để có kết quả toàn diện hơn.

Việc tiếp tục nghiên cứu về văn bản học có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Nghiên cứu về văn bản học giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của ngôn ngữ và cách thức người đọc tiếp thu thông tin.