I. Giới thiệu về Giáo trình Luật Ngân Sách Nhà Nước
Giáo trình Luật Ngân Sách Nhà Nước là một tài liệu quan trọng được biên soạn bởi Đại Học Luật Hà Nội, dưới sự chủ biên của TS. Nguyễn Văn Tuyến và các cộng sự. Giáo trình này được tái bản lần thứ 15 với nhiều sửa đổi và bổ sung, nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu và giảng dạy trong lĩnh vực Luật Ngân Sách Nhà Nước. Tài liệu này không chỉ là nguồn tham khảo chính thức cho sinh viên ngành luật mà còn là công cụ hữu ích cho các nhà quản lý và nghiên cứu pháp luật.
1.1. Mục đích và ý nghĩa của giáo trình
Giáo trình được biên soạn nhằm cung cấp kiến thức toàn diện về Luật Ngân Sách Nhà Nước, một lĩnh vực pháp luật quan trọng trong hệ thống Pháp luật tài chính công. Tài liệu này giúp người đọc hiểu rõ các quy định pháp luật về Quản lý ngân sách, Phân bổ ngân sách, và Chính sách ngân sách, đồng thời đáp ứng yêu cầu cải cách tài chính công và hội nhập quốc tế.
1.2. Cấu trúc và nội dung chính
Giáo trình được chia thành các chương, mỗi chương tập trung vào một khía cạnh cụ thể của Luật Ngân Sách Nhà Nước. Các chương bao gồm: Nhập môn Luật Ngân Sách Nhà Nước, Quy định ngân sách, Quản lý ngân sách, và Phân bổ ngân sách. Mỗi chương được biên soạn dựa trên kinh nghiệm giảng dạy và nghiên cứu của các tác giả, kết hợp với tham khảo các tài liệu trong và ngoài nước.
II. Tổng quan về Ngân Sách Nhà Nước
Chương đầu tiên của giáo trình tập trung vào việc giới thiệu Ngân Sách Nhà Nước như một khái niệm khoa học và pháp lý. Ngân Sách Nhà Nước được định nghĩa là quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của nhà nước, được sử dụng để thực hiện các chức năng kinh tế và xã hội. Chương này cũng phân tích sự ra đời và phát triển của Ngân Sách Nhà Nước trong lịch sử, từ thời kỳ quân chủ đến hiện đại.
2.1. Sự ra đời của Ngân Sách Nhà Nước
Ngân Sách Nhà Nước ra đời cùng với sự hình thành của nhà nước, nhưng khái niệm khoa học về nó chỉ xuất hiện khi có sự phân biệt rõ ràng giữa Tài chính công và Tài chính tư. Trong thời kỳ quân chủ, quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước chưa được quản lý một cách khoa học và minh bạch, dẫn đến sự lãng phí và bất công trong thuế khóa.
2.2. Định nghĩa và đặc điểm của Ngân Sách Nhà Nước
Ngân Sách Nhà Nước được định nghĩa là bản dự toán các khoản thu và chi tiền tệ của quốc gia, được quốc hội quyết định và thực hiện trong một năm. Đặc điểm nổi bật của Ngân Sách Nhà Nước là tính pháp lý cao, được coi là một đạo luật đặc biệt do quốc hội ban hành, với hiệu lực thời gian xác định là một năm.
III. Pháp luật về Ngân Sách Nhà Nước
Giáo trình cung cấp cái nhìn sâu sắc về Pháp luật ngân sách, bao gồm các quy định pháp lý liên quan đến việc lập, quyết định, và thực hiện Ngân Sách Nhà Nước. Các quy định này được thể chế hóa trong Luật Ngân Sách Nhà Nước năm 2015, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý ngân sách.
3.1. Quy trình lập và quyết định ngân sách
Quy trình lập ngân sách bắt đầu từ việc soạn thảo dự toán ngân sách bởi Bộ Tài Chính, sau đó được chính phủ đệ trình lên quốc hội để biểu quyết. Quốc hội có quyền giám sát và phê chuẩn bản quyết toán ngân sách hàng năm, đảm bảo tính công khai và minh bạch trong quản lý ngân sách.
3.2. Kiểm soát và giám sát ngân sách
Pháp luật ngân sách quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc kiểm soát và giám sát quá trình thực hiện ngân sách. Quốc hội đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát chính phủ, đảm bảo ngân sách được sử dụng hiệu quả và đúng mục đích.
