Luận Án Tiến Sĩ Về Giáo Dục Kỹ Năng Giao Tiếp Cho Trẻ Rối Loạn Phổ Tự Kỷ Tại Lớp Mẫu Giáo Hòa Nhập

• Tác giả: Nguyễn Thị Bùi Thành
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Hoàng Yến
• Trường học: Viện Khoa Học Giáo Dục Việt Nam
• Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục
• Đề tài: Giáo Dục Kỹ Năng Giao Tiếp Cho Trẻ Rối Loạn Phổ Tự Kỷ Qua Chơi Trong Lớp Mẫu Giáo
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
• 0.4. Giả thuyết khoa học
• 0.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
• 0.7. Cách tiếp cận và Phương pháp nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA GIÁO DỤC KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ QUA HOẠT ĐỘNG CHƠI TRONG LỚP MẪU GIÁO HÒA NHẬP 5-6 TUỔI
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Những nghiên cứu về KNGT và KNGT của trẻ rối loạn phổ tự kỷ
• 1.3. Những nghiên cứu về giáo dục KNGT và giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK
• 1.4. Những nghiên cứu về giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.5. Một số vấn đề lý luận về trẻ rối loạn phổ tự kỷ
• 1.6. Tiêu chí chẩn đoán
• 1.7. Một số vấn đề lý luận về kỹ năng và kỹ năng giao tiếp. Kỹ năng giao tiếp
• 1.8. Phân loại kỹ năng giao tiếp
• 1.9. Đặc điểm KNGT của trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 1.10. Mức độ KNGT của trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 1.11. Hoạt động chơi với việc giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK
• 1.12. Phân loại trò chơi
• 1.13. Đặc điểm chơi của trẻ mẫu giáo
• 1.14. Đặc điểm chơi của trẻ RLPTK và trẻ RLPTK trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 1.15. Mối quan hệ giữa hoạt động chơi và giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 1.16. Giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN
• 1.17. Ý nghĩa của giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.18. Mục tiêu giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.19. Nội dung giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.20. Phương pháp, hình thức giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.21. Biện pháp giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.22. Đánh giá giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi
• 1.23. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình giáo dục KNGT qua hoạt động chơi
• 1.24. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KỸ NĂNG GIAO TIẾP VÀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ QUA HOẠT ĐỘNG CHƠI TRONG LỚP MẪU GIÁO HÒA NHẬP 5-6 TUỔI
• 2.1. Khái quát về giáo dục hòa nhập ở bậc mầm non cho trẻ RLPTK và chương trình giáo dục mầm non
• 2.2. Khái quát về giáo dục hòa nhập ở bậc mầm non cho trẻ RLPTK
• 2.3. Vài nét về chương trình giáo dục mầm non
• 2.4. Khảo sát thực trạng
• 2.4.1. Mục đích khảo sát
• 2.4.2. Nội dung khảo sát
• 2.4.3. Phương pháp và công cụ khảo sát. Bộ công cụ khảo sát, đánh giá
• 2.4.4. Địa bàn, chọn mẫu, khách thể và thời gian khảo sát
• 2.5. Kết quả khảo sát
• 2.5.1. Thực trạng KNGT của trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 2.5.2. Thực trạng giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 2.5.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 2.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ QUA HOẠT ĐỘNG CHƠI TRONG LỚP MẪU GIÁO HÒA NHẬP 5-6 TUỔI VÀ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK trong lớp MGHN 5-6 tuổi
• 3.2. Đảm bảo phù hợp mục tiêu giáo dục mầm non
• 3.3. Đảm bảo tính mục đích
• 3.4. Đảm bảo nguyên tắc hoạt động
• 3.5. Đảm bảo phù hợp với môi trường giáo dục hòa nhập
• 3.6. Đảm bảo tính cá biệt hóa
• 3.7. Biện pháp giáo dục KNGT cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi trong lớp MGHN 5 - 6 tuổi
• 3.7.1. Biện pháp 1: Đánh giá KNGT và lập kế hoạch giáo dục cá nhân
• 3.7.2. Biện pháp 2: Tổ chức trò chơi phù hợp với mức độ phát triển của trẻ
• 3.7.3. Biện pháp 3: Thiết lập nhóm bạn chơi cùng trẻ - Xây dựng vòng tay bạn bè
• 3.7.4. Biện pháp 4: Áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ trẻ trong các hoạt động chơi
• 3.7.5. Biện pháp 5: Tác động đa giác quan trong khi tổ chức hoạt động chơi
• 3.7.6. Biện pháp 6: Tạo động lực chơi - kích thích sự hứng thú tham gia của trẻ
• 3.7.7. Biện pháp 7: Hỗ trợ cá nhân trong khi chơi
• 3.7.8. Biện pháp 8: Phối hợp với CM trong quá trình giáo dục KNGT
• 3.8. Thực nghiệm sư phạm
• 3.8.1. Mục đích thực nghiệm
• 3.8.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.8.3. Tổ chức thực nghiệm
• 3.8.4. Kết quả thực nghiệm
• 3.8.5. Bàn luận về 3 trường hợp nghiên cứu
• 3.9. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ

Giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ (RLPTK) là một lĩnh vực quan trọng trong giáo dục mầm non. Trẻ RLPTK thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác xã hội, điều này ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua hoạt động chơi trong lớp mẫu giáo hòa nhập không chỉ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mà còn tạo cơ hội cho trẻ tương tác với bạn bè. Theo nghiên cứu, hoạt động chơi là phương tiện hiệu quả để trẻ RLPTK học hỏi và phát triển kỹ năng giao tiếp. "Chơi là con đường để hình thành nên kỹ năng của trẻ". Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tổ chức các hoạt động chơi phù hợp nhằm phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp

Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng nền tảng giúp trẻ RLPTK hòa nhập vào môi trường xã hội. Trẻ cần học cách diễn đạt ý tưởng, cảm xúc và nhu cầu của mình. Việc phát triển kỹ năng giao tiếp không chỉ giúp trẻ tự tin hơn mà còn tạo điều kiện cho trẻ xây dựng mối quan hệ với bạn bè. "Kỹ năng giao tiếp là cầu nối giúp trẻ kết nối với thế giới xung quanh". Do đó, giáo viên cần chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng này thông qua các hoạt động chơi.

1.2. Phương pháp giáo dục kỹ năng giao tiếp qua hoạt động chơi

Phương pháp giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi bao gồm việc tổ chức các trò chơi tương tác, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động nhóm. Các trò chơi như đóng vai, trò chơi xây dựng sẽ giúp trẻ phát triển khả năng giao tiếp và tương tác xã hội. "Trẻ sẽ học hỏi từ bạn bè thông qua việc chơi cùng nhau". Việc tạo ra môi trường chơi thân thiện và hỗ trợ sẽ giúp trẻ RLPTK cảm thấy thoải mái và tự tin hơn khi giao tiếp.

II. Thực trạng giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ

Thực trạng giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK hiện nay cho thấy nhiều thách thức. Hầu hết giáo viên chưa được đào tạo bài bản về giáo dục hòa nhập, dẫn đến việc áp dụng các phương pháp giáo dục chưa phù hợp. "Chất lượng giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK còn hạn chế". Nhiều trẻ RLPTK vẫn gặp khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác với bạn bè. Việc thiếu tài liệu và nghiên cứu về giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK qua hoạt động chơi cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này.

2.1. Khó khăn trong giáo dục kỹ năng giao tiếp

Khó khăn trong giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK bao gồm việc thiếu sự hỗ trợ từ gia đình và giáo viên. Nhiều phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ. "Sự thiếu hụt trong sự hỗ trợ từ gia đình có thể ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ". Hơn nữa, môi trường học tập chưa thực sự thân thiện và hỗ trợ cho trẻ RLPTK, điều này làm giảm cơ hội giao tiếp của trẻ.

2.2. Đánh giá thực trạng kỹ năng giao tiếp của trẻ

Đánh giá thực trạng kỹ năng giao tiếp của trẻ RLPTK cho thấy nhiều trẻ chưa đạt được các kỹ năng giao tiếp cơ bản. Theo khảo sát, chỉ một phần nhỏ trẻ có khả năng giao tiếp hiệu quả trong các tình huống xã hội. "Mức độ kỹ năng giao tiếp của trẻ RLPTK còn thấp so với trẻ không khuyết tật". Điều này cho thấy cần có những biện pháp can thiệp kịp thời để cải thiện kỹ năng giao tiếp cho trẻ.

III. Biện pháp giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ

Để nâng cao kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK, cần áp dụng các biện pháp giáo dục phù hợp. Các biện pháp này bao gồm việc tổ chức các hoạt động chơi đa dạng, tạo cơ hội cho trẻ giao tiếp và tương tác với bạn bè. "Biện pháp giáo dục cần được thiết kế dựa trên nhu cầu và khả năng của từng trẻ". Việc đánh giá kỹ năng giao tiếp của trẻ và lập kế hoạch giáo dục cá nhân cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình giáo dục.

3.1. Tổ chức hoạt động chơi phù hợp

Tổ chức các hoạt động chơi phù hợp với mức độ phát triển của trẻ là rất cần thiết. Các trò chơi nên được thiết kế để khuyến khích trẻ giao tiếp và tương tác. "Trò chơi đóng vai là một trong những phương pháp hiệu quả để phát triển kỹ năng giao tiếp". Việc tạo ra môi trường chơi thân thiện và hỗ trợ sẽ giúp trẻ RLPTK cảm thấy thoải mái và tự tin hơn khi giao tiếp.

3.2. Hỗ trợ cá nhân trong quá trình chơi

Hỗ trợ cá nhân trong quá trình chơi là một biện pháp quan trọng để giúp trẻ RLPTK phát triển kỹ năng giao tiếp. Giáo viên cần theo dõi và hỗ trợ trẻ trong các hoạt động chơi, khuyến khích trẻ tham gia và giao tiếp với bạn bè. "Sự hỗ trợ từ giáo viên có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong quá trình phát triển kỹ năng giao tiếp của trẻ". Việc phối hợp với phụ huynh cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ.