Giải pháp giảng dạy kỹ năng nói cho sinh viên có trình độ tiếng Anh thấp

• Tác giả: Nguyễn Thị Vân
• Người hướng dẫn: Dương Thị Nụ, PhD
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages & International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Giải pháp nâng cao kỹ năng nói cho sinh viên tiếng Anh trình độ thấp
• Loại tài liệu: minor thesis
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hanoi

• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES
• TABLE OF CONTENTS
• PART A. PART A INTRODUCTION
• A.1. Aim of the study
• A.2. Research questions
• A.3. Scope of the study
• A.4. Method of the study
• A.5. Design of the study
• PART B. PART B DEVELOPMENT
• 1. CHƯƠNG 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Theoretical background of speaking skill in second language learning
• 1.1.1. Definition of speaking
• 1.1.2. Approaches to the teaching of speaking
• 1.1.3. Factors affecting learners’ speaking achievement
• 1.1.3.1. Teachers’ roles
• 1.1.3.2. Learners’ roles
• 2. CHƯƠNG 2: THE STUDY
• 2.1. Instruments and methodology
• 2.1.1. Questionnaire for students
• 2.1.2. Methodology
• 2.1.3. Statistical result
• 2.1.3.1. Students‘ English learning background
• 2.1.3.2. Students‘ attitude and motivation to English speaking skill and English speaking skill learning
• 2.1.3.3. Students‘ strategies in English speaking skill learning
• 2.1.3.4. Students‘ desires in English speaking skill learning
• 2.1.4. Questionnaire for teachers
• 2.1.5. Methodology
• 2.1.6. Statistical result
• 2.1.6.1. Teachers‘ experience, and opinion on SLEP and teaching speaking skill to SLEP
• 2.1.6.2. Teachers‘ techniques in teaching English speaking skill to SLEP
• 3. CHƯƠNG 3: FINDINGS AND RECOMMENDATIONS
• 3.1. Difficulties in teaching speaking skill to SLEP
• 3.2. Suggested solutions in teaching speaking skill to SLEP
• 3.2.1. Creating a pleasant and supportive classroom atmosphere
• 3.2.2. Having high expectation and using reward appropriately
• 3.2.3. Providing opportunities for students to experience success
• 3.2.4. Using various and interesting activities and new and effective techniques
• 3.2.5. Training the students with more strategies in learning English speaking skill
• 3.2.6. An example of applying some techniques in teaching plan of English speaking
• APPENDIX 1 Questionnaire for students
• APPENDIX 2 Questionnaire for teachers

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu những khó khăn trong việc dạy kỹ năng giao tiếp cho sinh viên tiếng Anh có trình độ thấp. Sinh viên tiếng Anh thường gặp phải nhiều rào cản trong việc phát triển kỹ năng nói. Những rào cản này bao gồm thiếu động lực, chiến lược học tập không hiệu quả và sự thiếu tự tin khi giao tiếp. Việc nhận diện những khó khăn này là bước đầu tiên để tìm ra các giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao kỹ năng nói cho sinh viên. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích là rất quan trọng để giúp sinh viên vượt qua những khó khăn này.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh trở nên ngày càng quan trọng. Kỹ năng nói không chỉ giúp sinh viên giao tiếp hiệu quả mà còn mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp trong tương lai. Việc phát triển kỹ năng nói cho sinh viên tiếng Anh trình độ thấp là một thách thức lớn, nhưng cũng là một nhiệm vụ cần thiết. Theo nghiên cứu, sinh viên thường cảm thấy thiếu tự tin khi giao tiếp bằng tiếng Anh, điều này ảnh hưởng đến khả năng học tập và sự phát triển cá nhân của họ.

II. Những khó khăn trong việc dạy kỹ năng nói

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều khó khăn trong việc dạy kỹ năng nói cho sinh viên tiếng Anh trình độ thấp. Một trong những khó khăn lớn nhất là thiếu động lực học tập. Sinh viên thường cảm thấy chán nản và không có hứng thú với việc học tiếng Anh. Ngoài ra, nhiều sinh viên cũng gặp khó khăn trong việc áp dụng các phương pháp học tiếng Anh hiệu quả. Họ thường sử dụng các chiến lược học tập thụ động, dẫn đến việc không thể cải thiện kỹ năng nói của mình. Việc thiếu sự hỗ trợ từ giáo viên cũng là một yếu tố quan trọng, khi mà nhiều giáo viên chưa có đủ kinh nghiệm trong việc dạy kỹ năng giao tiếp cho sinh viên có trình độ thấp.

2.1. Thiếu động lực và chiến lược học tập không hiệu quả

Nhiều sinh viên tiếng Anh trình độ thấp thường thiếu động lực học tập. Họ không nhận thấy giá trị của việc phát triển kỹ năng nói và thường có thái độ tiêu cực đối với việc học. Điều này dẫn đến việc họ không tham gia tích cực vào các hoạt động học tập. Hơn nữa, các chiến lược học tập mà họ áp dụng thường không hiệu quả. Họ thường chỉ học thuộc lòng mà không hiểu sâu về ngữ nghĩa và cách sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp thực tế. Việc này không chỉ làm giảm khả năng giao tiếp hiệu quả mà còn khiến họ cảm thấy tự ti khi phải nói chuyện bằng tiếng Anh.

III. Giải pháp nâng cao kỹ năng nói

Để nâng cao kỹ năng nói cho sinh viên tiếng Anh trình độ thấp, cần áp dụng một số giải pháp hiệu quả. Đầu tiên, tạo ra một môi trường học tập tích cực và hỗ trợ là rất quan trọng. Giáo viên nên khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động giao tiếp, từ đó giúp họ cảm thấy tự tin hơn. Thứ hai, việc sử dụng các phương pháp học tiếng Anh đa dạng và thú vị sẽ giúp sinh viên hứng thú hơn với việc học. Cuối cùng, giáo viên cần cung cấp cho sinh viên các chiến lược học tập hiệu quả, giúp họ tự tin hơn trong việc sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp hàng ngày.

3.1. Tạo môi trường học tập tích cực

Một trong những giải pháp quan trọng nhất là tạo ra một môi trường học tập tích cực. Giáo viên nên khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động nhóm, thảo luận và thực hành kỹ năng nói. Việc này không chỉ giúp sinh viên cải thiện khả năng giao tiếp mà còn tạo ra sự gắn kết giữa các sinh viên. Hơn nữa, việc sử dụng các trò chơi và hoạt động tương tác sẽ giúp sinh viên cảm thấy thoải mái hơn khi giao tiếp bằng tiếng Anh. Điều này sẽ giúp họ phát triển kỹ năng giao tiếp một cách tự nhiên và hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở thành công cụ thiết yếu trong giáo dục và giao tiếp. Tại Việt Nam, tiếng Anh được đưa vào chương trình học bắt buộc ở nhiều trường học và cao đẳng, trong đó có Trường Cao đẳng Tài chính – Quản trị Kinh doanh (CFBA). Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên có năng lực tiếng Anh yếu (SLEP) gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng nói, dẫn đến kết quả học tập không như mong đợi. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu khảo sát thực trạng dạy và học kỹ năng nói tiếng Anh của nhóm sinh viên này tại CFBA, xác định những khó khăn mà giáo viên gặp phải và đề xuất các giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng giảng dạy.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm nhất tại CFBA, với 50 sinh viên được chọn ngẫu nhiên có kết quả thi tiếng Anh thấp và 6 giáo viên dạy tiếng Anh tại trường. Thời gian nghiên cứu diễn ra trong các học kỳ đầu tiên của năm học, sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp định tính và định lượng qua bảng hỏi. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu cụ thể về động lực, thái độ, chiến lược học tập và mong muốn của sinh viên, từ đó giúp cải thiện các chỉ số như mức độ tham gia lớp học, sự tự tin khi nói tiếng Anh và hiệu quả giảng dạy của giáo viên.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về dạy học kỹ năng nói trong ngôn ngữ thứ hai, bao gồm:

• Lý thuyết về kỹ năng nói: Theo Bygate (1997), kỹ năng nói bao gồm kỹ năng vận động-thị giác và kỹ năng tương tác, đòi hỏi người học không chỉ phát âm chính xác mà còn biết cách lựa chọn nội dung và cách thức giao tiếp phù hợp.
• Phương pháp dạy nói tiếng Anh: Nghiên cứu phân tích các phương pháp truyền thống như Grammar-Translation, Direct Method, Audio-Lingual Approach và phương pháp hiện đại Communicative Language Teaching (CLT). CLT được lựa chọn làm cơ sở vì nhấn mạnh vào tương tác và phát triển năng lực giao tiếp thực tế.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến thành tích học nói: Bao gồm yếu tố bên ngoài như vai trò và phương pháp của giáo viên, và yếu tố bên trong như năng khiếu, động lực, thái độ, chiến lược học tập và nhu cầu của người học.
• Động lực học tập: Phân loại thành động lực nội tại và ngoại tại, trong đó động lực ngoại tại chiếm ưu thế ở nhóm SLEP, ảnh hưởng đến sự tham gia và kết quả học tập.
• Chiến lược học tập ngôn ngữ: Theo Oxford (1990), chiến lược học tập gồm các nhóm chiến lược trực tiếp (nhớ, nhận thức, bù đắp) và gián tiếp (siêu nhận thức, cảm xúc, xã hội), có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả học tập.
• Đặc điểm sinh viên có năng lực tiếng Anh yếu (SLEP): Họ thường có thói quen học tập thụ động, sử dụng chiến lược học tập bề mặt, thiếu tự tin và dễ bị bỏ quên trong lớp học đa trình độ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu được thu thập qua hai bảng hỏi:

• Bảng hỏi dành cho sinh viên: 14 câu hỏi bằng tiếng Việt, khảo sát về nền tảng học tập, động lực, thái độ, chiến lược học tập và mong muốn trong việc học kỹ năng nói. Cỡ mẫu gồm 50 sinh viên năm nhất có kết quả thi tiếng Anh thấp, được chọn ngẫu nhiên.
• Bảng hỏi dành cho giáo viên: 5 câu hỏi bằng tiếng Anh, tập trung vào kinh nghiệm, quan điểm về SLEP và kỹ thuật giảng dạy kỹ năng nói cho nhóm này. Cỡ mẫu gồm 6 giáo viên có kinh nghiệm từ 3 đến 11 năm.

Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm thống kê mô tả các tỉ lệ phần trăm và phân tích nội dung các câu trả lời mở. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong các học kỳ đầu của năm học tại CFBA, với sự phối hợp chặt chẽ giữa việc thu thập và xử lý dữ liệu nhằm đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Động lực và thái độ học tập của sinh viên SLEP:

   • 90% sinh viên học kỹ năng nói vì mục tiêu có việc làm tốt trong tương lai, 82% vì đây là môn học bắt buộc.
   • 100% sinh viên đánh giá kỹ năng nói rất quan trọng hoặc khá quan trọng.
   • Tuy nhiên, chỉ 6% cảm thấy hứng thú trong lớp học, 68% thường xuyên lo lắng, 50% cảm thấy chán nản và 48% không muốn giao tiếp.
   • 84% cho biết nguyên nhân chính là do chưa quen nói tiếng Anh, 80% cảm thấy bị bỏ quên trong lớp, 48% sợ mất mặt khi mắc lỗi.

2. Chiến lược học tập của sinh viên SLEP:

   • 68% sử dụng tiếng Việt khi không nhớ từ, 82% học bằng cách học thuộc từ vựng, 80% dịch ý tưởng từ tiếng Việt sang tiếng Anh khi nói.
   • 68% không duy trì thái độ tích cực lâu dài, 66% cảm thấy thất vọng nhưng không quan tâm khi kết quả kém, 62% ngừng cố gắng khi căng thẳng.
   • 68% không chủ động hỏi giúp đỡ, 78% ít tham gia hoạt động nói trong lớp.

3. Kỹ thuật giảng dạy của giáo viên:

   • 100% giáo viên thừa nhận phải quản lý lớp đa trình độ và thường bỏ qua sự khác biệt cá nhân để tập trung vào phần lớn học sinh.
   • 100% áp dụng lặp lại, tạo môi trường học thoải mái và cung cấp hoạt động cụ thể, có ý nghĩa.
   • 66,7% sử dụng trò chơi, hoạt động tích cực; 50% giới hạn thời gian làm việc ngắn; 33,3% tập trung đào tạo chiến lược học tập và sử dụng khen thưởng.

4. Khó khăn trong dạy kỹ năng nói cho SLEP:

   • Động lực thấp do thói quen học thụ động và cảm giác bị bỏ quên.
   • Chiến lược học tập bề mặt, tiêu cực và thụ động làm giảm hiệu quả học tập.
   • Giáo viên gặp khó khăn trong việc duy trì sự quan tâm và hỗ trợ cá nhân do số lượng học sinh đông và đa trình độ.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự mâu thuẫn giữa nhận thức về tầm quan trọng của kỹ năng nói và thái độ, động lực thực tế của sinh viên SLEP. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về ảnh hưởng của động lực ngoại tại và sự thiếu tự tin trong học tập ngôn ngữ. Việc sinh viên sử dụng nhiều chiến lược học tập dựa trên tiếng mẹ đẻ và học thuộc lòng cho thấy họ chưa phát triển được các chiến lược học tập sâu và hiệu quả, dẫn đến kết quả học tập hạn chế.

Giáo viên tại CFBA đã áp dụng nhiều kỹ thuật phù hợp như tạo môi trường học thoải mái, lặp lại và sử dụng hoạt động cụ thể, tuy nhiên vẫn còn hạn chế trong việc cá nhân hóa phương pháp giảng dạy và đào tạo chiến lược học tập cho SLEP. Các biểu đồ so sánh tỉ lệ phần trăm động lực, thái độ và chiến lược học tập giữa sinh viên và kỹ thuật giảng dạy của giáo viên sẽ minh họa rõ nét sự chênh lệch và điểm cần cải thiện.

Những phát hiện này nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc xây dựng môi trường lớp học tích cực, sử dụng khen thưởng hợp lý và đào tạo chiến lược học tập nhằm nâng cao động lực và hiệu quả học tập của sinh viên SLEP.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tạo môi trường lớp học thân thiện, hỗ trợ

   • Thiết lập các quy tắc giúp sinh viên cảm thấy an toàn khi phát biểu, tránh bị chế giễu khi mắc lỗi.
   • Khuyến khích thảo luận mở, tôn trọng ý kiến khác biệt.
   • Thời gian thực hiện: ngay lập tức, liên tục trong mỗi buổi học.
   • Chủ thể: giáo viên và ban giám hiệu.

2. Đặt kỳ vọng cao và sử dụng khen thưởng phù hợp

   • Thường xuyên khen ngợi tiến bộ của sinh viên, tạo cảm giác thành công.
   • Sử dụng phần thưởng có ý nghĩa, tránh khen thưởng quá mức gây lệ thuộc.
   • Thời gian thực hiện: trong suốt quá trình học.
   • Chủ thể: giáo viên.

3. Cung cấp cơ hội trải nghiệm thành công

   • Thiết kế bài tập vừa sức, không quá khó hoặc quá dễ, có hỗ trợ kịp thời.
   • Tăng cường hoạt động giao tiếp thực tế, trò chơi, thuyết trình nhóm.
   • Thời gian thực hiện: từng bài học, từng học kỳ.
   • Chủ thể: giáo viên.

4. Sử dụng đa dạng hoạt động và kỹ thuật giảng dạy mới

   • Áp dụng các hoạt động như kể chuyện, đóng vai, trò chơi ngôn ngữ, hỏi đáp, đoán từ.
   • Tạo sự đa dạng để duy trì sự hứng thú và tăng cường tương tác.
   • Thời gian thực hiện: liên tục trong các tiết học.
   • Chủ thể: giáo viên.

5. Đào tạo chiến lược học tập cho sinh viên

   • Hướng dẫn sử dụng từ đồng nghĩa, tránh dịch từng từ, phát triển thái độ tích cực, kỹ năng tự điều chỉnh cảm xúc khi nói.
   • Khuyến khích hỏi giúp đỡ và tham gia tích cực trong lớp.
   • Thời gian thực hiện: các buổi học kỹ năng học tập hoặc xen kẽ trong các tiết học chính.
   • Chủ thể: giáo viên, chuyên gia đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường đại học, cao đẳng

   • Lợi ích: Nắm bắt được đặc điểm, khó khăn của sinh viên SLEP, áp dụng các kỹ thuật giảng dạy phù hợp để nâng cao hiệu quả dạy học.
   • Use case: Thiết kế bài giảng, xây dựng môi trường lớp học tích cực.

2. Nhà quản lý giáo dục và chuyên viên đào tạo giáo viên

   • Lợi ích: Hiểu rõ nhu cầu đào tạo giáo viên về kỹ năng hỗ trợ sinh viên yếu, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp.
   • Use case: Tổ chức các khóa bồi dưỡng, phát triển chuyên môn.

3. Sinh viên ngành Sư phạm tiếng Anh và nghiên cứu sinh

   • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển đề tài nghiên cứu hoặc luận văn.
   • Use case: Xây dựng đề cương nghiên cứu, tham khảo mô hình giảng dạy.

4. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục ngoại ngữ

   • Lợi ích: Đánh giá thực trạng dạy học tiếng Anh cho nhóm học sinh yếu, từ đó đề xuất chính sách hỗ trợ phù hợp.
   • Use case: Xây dựng chương trình, chính sách đào tạo ngoại ngữ quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao sinh viên có năng lực tiếng Anh yếu lại thiếu động lực học nói?
   Sinh viên SLEP thường trải qua nhiều lần thất bại, cảm giác bị bỏ quên và thiếu tự tin, dẫn đến động lực học tập giảm sút. Ví dụ, 68% sinh viên trong nghiên cứu cảm thấy lo lắng khi phát biểu, 80% cảm thấy bị bỏ quên trong lớp.

2. Chiến lược học tập nào nên được khuyến khích cho sinh viên SLEP?
   Nên hướng dẫn sinh viên sử dụng chiến lược học tập sâu như dùng từ đồng nghĩa, tránh dịch từng từ, phát triển thái độ tích cực và kỹ năng tự điều chỉnh cảm xúc. Việc này giúp tăng hiệu quả học tập và sự tự tin khi giao tiếp.

3. Làm thế nào giáo viên có thể tạo môi trường lớp học hỗ trợ cho sinh viên SLEP?
   Giáo viên cần thiết lập quy tắc lớp học an toàn, khuyến khích thảo luận mở, tránh phê phán khi sinh viên mắc lỗi và sử dụng lời khen tích cực để tăng cường sự tự tin và động lực.

4. Các hoạt động nào phù hợp để nâng cao kỹ năng nói cho sinh viên SLEP?
   Các hoạt động như kể chuyện, đóng vai, trò chơi ngôn ngữ, hỏi đáp, đoán từ rất hiệu quả vì chúng tạo sự hứng thú, tăng tương tác và giúp sinh viên thực hành trong môi trường thân thiện.

5. Giáo viên nên làm gì khi lớp học có nhiều trình độ khác nhau?
   Giáo viên cần quản lý lớp học bằng cách phân nhóm theo trình độ, thiết kế bài tập phù hợp từng nhóm, đồng thời chú ý hỗ trợ cá nhân cho sinh viên yếu để tránh cảm giác bị bỏ quên.

Kết luận

• Sinh viên có năng lực tiếng Anh yếu tại CFBA gặp nhiều khó khăn trong học kỹ năng nói do động lực thấp và chiến lược học tập chưa hiệu quả.
• Giáo viên đã áp dụng nhiều kỹ thuật giảng dạy phù hợp nhưng còn hạn chế trong việc cá nhân hóa và đào tạo chiến lược học tập.
• Giải pháp bao gồm tạo môi trường lớp học tích cực, sử dụng khen thưởng hợp lý, cung cấp cơ hội thành công, đa dạng hoạt động và đào tạo chiến lược học tập.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho việc cải tiến phương pháp giảng dạy và phát triển chương trình đào tạo phù hợp với sinh viên SLEP.
• Các bước tiếp theo nên tập trung vào thử nghiệm các kỹ thuật đề xuất trong thực tế giảng dạy và đánh giá hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh.

Hành động khuyến nghị: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng và điều chỉnh các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế để hỗ trợ sinh viên yếu tiếng Anh phát triển kỹ năng nói hiệu quả hơn.