Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trở thành yếu tố then chốt quyết định sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, giáo dục đào tạo được xem là quốc sách hàng đầu, với sự đầu tư lớn từ ngân sách nhà nước nhằm nâng cao trình độ và năng lực lao động. Trường Đại học Hà Tĩnh, thành lập năm 2007, là một trong những cơ sở đào tạo đa ngành, đa cấp, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh Hà Tĩnh và khu vực Bắc miền Trung. Đặc biệt, trường còn là địa chỉ đào tạo lớn nhất cho lưu học sinh Lào tại Việt Nam, với số lượng sinh viên Lào chiếm gần 47% tổng số sinh viên khoa Lý luận chính trị.

Tuy nhiên, chất lượng đào tạo lưu học sinh Lào tại khoa Lý luận chính trị vẫn còn nhiều hạn chế, thể hiện qua kết quả học tập và rèn luyện chưa cao, tỷ lệ sinh viên đạt loại giỏi và xuất sắc còn thấp (chỉ khoảng 5,34%), trong khi tỷ lệ trung bình và kém chiếm gần 20%. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo lưu học sinh Lào tại khoa Lý luận chính trị, Trường Đại học Hà Tĩnh trong giai đoạn 2012-2017, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo phù hợp với yêu cầu thực tiễn và xu hướng phát triển giáo dục hiện nay. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo, tăng cường hợp tác quốc tế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho cả Việt Nam và Lào.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về chất lượng dịch vụ và chất lượng đào tạo, trong đó:

  • Lý thuyết chất lượng dịch vụ: Theo Parasuraman, Zeithaml và Berry (1985), chất lượng dịch vụ được định nghĩa là mức độ tổ chức đáp ứng hoặc vượt quá mong đợi của khách hàng. Mô hình 5 khoảng cách chất lượng dịch vụ được áp dụng để phân tích các khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế cung cấp dịch vụ, bao gồm nhận thức của lãnh đạo, thiết kế dịch vụ, cung ứng dịch vụ, thông tin truyền tải và cảm nhận khách hàng.

  • Lý thuyết chất lượng đào tạo: Chất lượng đào tạo được hiểu là sự phù hợp với mục tiêu giáo dục, bao gồm phẩm chất, năng lực và kiến thức của người học sau quá trình đào tạo. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo gồm chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, tài liệu giảng dạy và chất lượng đầu vào.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: chất lượng dịch vụ, chất lượng đào tạo, lưu học sinh, chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, dịch vụ hỗ trợ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các báo cáo, tài liệu của khoa Lý luận chính trị và các phòng ban liên quan của Trường Đại học Hà Tĩnh trong giai đoạn 2012-2017, bao gồm số liệu tuyển sinh, tốt nghiệp, cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát trực tiếp với 195 lưu học sinh Lào đang học tại khoa Lý luận chính trị, đạt tỷ lệ phản hồi 97,5%. Phiếu khảo sát gồm các câu hỏi về đánh giá chất lượng chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, tài liệu giảng dạy, cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ.

Phương pháp chọn mẫu phi xác suất theo ý định chủ quan được áp dụng nhằm đảm bảo lấy được ý kiến đại diện của lưu học sinh Lào ở tất cả các lớp và khóa học. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Excel và SPSS với các kỹ thuật thống kê mô tả, phân tích tần suất và so sánh tỷ lệ.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2017 đến tháng 12/2017, tập trung vào đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo lưu học sinh Lào tại khoa Lý luận chính trị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng lưu học sinh Lào: Từ năm học 2013-2014 đến 2017-2018, số lượng lưu học sinh Lào tại khoa Lý luận chính trị tăng từ 95 lên 683 sinh viên, chiếm gần 47% tổng số sinh viên khoa. Tuy nhiên, số lượng nhập học mới năm 2017-2018 giảm xuống còn 73 sinh viên, chỉ bằng khoảng 34% so với năm học 2016-2017.

  2. Kết quả học tập và rèn luyện: Trong năm học 2016-2017, tỷ lệ lưu học sinh Lào đạt loại xuất sắc và giỏi chỉ chiếm khoảng 5,34%, trong khi tỷ lệ khá và trung bình khá chiếm hơn 75%. Tỷ lệ sinh viên đạt loại trung bình và kém chiếm gần 20%. Về rèn luyện, 46,14% sinh viên đạt loại tốt, 36,2% khá, nhưng vẫn còn 6,83% ở mức trung bình và yếu.

  3. Đánh giá về chương trình đào tạo và đội ngũ giảng viên: Sinh viên phản ánh chương trình đào tạo còn nặng lý thuyết, khó tiếp cận do ngôn ngữ chuyên ngành phức tạp. Đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao nhưng chưa hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu hỗ trợ sinh viên Lào trong việc thích nghi và học tập.

  4. Cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ: Trường Đại học Hà Tĩnh có cơ sở vật chất hiện đại với hơn 122 phòng học, 520 máy tính, phòng học thông minh đạt chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, sinh viên Lào vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ như tư vấn học tập, hỗ trợ ngôn ngữ và sinh hoạt.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy mặc dù số lượng lưu học sinh Lào tăng nhanh, chất lượng đào tạo vẫn chưa tương xứng với quy mô. Nguyên nhân chủ yếu là do hạn chế về ngôn ngữ, chương trình đào tạo chưa phù hợp với trình độ và nhu cầu thực tế của sinh viên Lào. So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục quốc tế, việc thích nghi ngôn ngữ và văn hóa là thách thức phổ biến đối với lưu học sinh nước ngoài.

Cơ sở vật chất hiện đại của trường là điểm mạnh, tuy nhiên, việc phát huy hiệu quả các trang thiết bị và dịch vụ hỗ trợ còn hạn chế, ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập của sinh viên. Đội ngũ giảng viên có trình độ cao nhưng cần nâng cao kỹ năng sư phạm và khả năng hỗ trợ sinh viên quốc tế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng sinh viên, bảng phân loại kết quả học tập và biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng về các yếu tố đào tạo. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng xu hướng và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đổi mới chương trình đào tạo: Rà soát, điều chỉnh nội dung chương trình theo hướng giảm tải lý thuyết, tăng cường thực hành và ứng dụng thực tiễn, đồng thời tích hợp các môn học hỗ trợ ngôn ngữ chuyên ngành. Thời gian thực hiện: 1-2 năm. Chủ thể: Khoa Lý luận chính trị phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo.

  2. Nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng sư phạm, phương pháp giảng dạy đa văn hóa và hỗ trợ sinh viên quốc tế. Khuyến khích giảng viên tham gia nghiên cứu và hội thảo quốc tế. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Ban Giám hiệu, phòng Đào tạo.

  3. Đổi mới phương pháp dạy và học: Áp dụng phương pháp học tập tích cực, sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, tăng cường thảo luận nhóm, seminar và hướng dẫn nghiên cứu khoa học cho sinh viên Lào. Thời gian: 1 năm triển khai thí điểm. Chủ thể: Giảng viên, khoa Lý luận chính trị.

  4. Tăng cường xây dựng mối quan hệ với các cơ quan, doanh nghiệp: Mở rộng hợp tác thực tập, thực tế nghề nghiệp cho sinh viên, tạo điều kiện việc làm sau tốt nghiệp. Thời gian: 1-3 năm. Chủ thể: Phòng Quan hệ doanh nghiệp, khoa Lý luận chính trị.

  5. Đầu tư cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ: Cải thiện hệ thống thư viện, phòng học ngoại ngữ, tư vấn học tập và hỗ trợ sinh viên quốc tế về mặt sinh hoạt, văn hóa. Thời gian: 2 năm. Chủ thể: Ban Quản lý cơ sở vật chất, phòng Công tác học sinh sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu và quản lý các trường đại học: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo lưu học sinh quốc tế, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo và thu hút sinh viên nước ngoài.

  2. Giảng viên và cán bộ quản lý khoa Lý luận chính trị và các khoa đào tạo lưu học sinh: Áp dụng các giải pháp đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy và hỗ trợ sinh viên để nâng cao chất lượng đào tạo.

  3. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục và đào tạo quốc tế: Tham khảo kinh nghiệm và thực trạng đào tạo lưu học sinh Lào tại Việt Nam, từ đó phát triển các chính sách hợp tác giáo dục song phương và đa phương.

  4. Lưu học sinh và sinh viên quốc tế: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng học tập, từ đó chủ động thích nghi và phát huy hiệu quả học tập tại môi trường đại học Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng đào tạo lưu học sinh Lào tại khoa Lý luận chính trị hiện nay ra sao?
    Chất lượng đào tạo còn nhiều hạn chế, với tỷ lệ sinh viên đạt loại giỏi và xuất sắc chỉ khoảng 5,34%, phần lớn sinh viên đạt mức khá và trung bình khá. Nguyên nhân chính là do khó khăn về ngôn ngữ và chương trình đào tạo chưa phù hợp.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng đào tạo lưu học sinh Lào?
    Bao gồm chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, tài liệu giảng dạy và chất lượng đầu vào. Trong đó, ngôn ngữ và phương pháp giảng dạy là những thách thức lớn nhất.

  3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp dữ liệu thứ cấp và khảo sát sơ cấp với 195 lưu học sinh Lào, phân tích bằng phần mềm Excel và SPSS để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng đào tạo?
    Bao gồm đổi mới chương trình đào tạo, nâng cao năng lực giảng viên, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường hợp tác với doanh nghiệp và đầu tư cơ sở vật chất, dịch vụ hỗ trợ.

  5. Ai nên sử dụng kết quả nghiên cứu này?
    Ban giám hiệu trường đại học, giảng viên, nhà hoạch định chính sách giáo dục, lưu học sinh và các bên liên quan trong lĩnh vực đào tạo quốc tế.

Kết luận

  • Chất lượng đào tạo lưu học sinh Lào tại khoa Lý luận chính trị, Trường Đại học Hà Tĩnh còn nhiều hạn chế, đặc biệt về kết quả học tập và rèn luyện.
  • Các yếu tố ảnh hưởng chính bao gồm chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trong giai đoạn 2018-2022.
  • Việc thực hiện các giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo, tăng cường hợp tác quốc tế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
  • Khuyến nghị các cơ sở đào tạo và nhà quản lý giáo dục áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến chính sách và thực tiễn đào tạo lưu học sinh quốc tế.

Hãy bắt đầu hành trình nâng cao chất lượng đào tạo lưu học sinh ngay hôm nay để tạo dựng tương lai bền vững cho giáo dục và phát triển nguồn nhân lực khu vực!