Nghiên Cứu Giải Pháp Đánh Giá Cán Bộ, Công Chức Tại Bộ Phận Một Cửa Ở Vĩnh Phúc

Ngày 08/11/2011, Nghị quyết số 30c/ NQ - CP của Chính phủ đã ban hành Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011 - 2020. Tuy vẫn tập trung vào 6 lĩnh vực là thể chế, TTHC, tổ chức bộ máy HCNN, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, cải cách tài chính, hiện đại hóa hành chính, nhưng so với CCHC giai đoạn trước, chương trình giai đoạn này xác định 3 trọng tâm là thể chế, con người và chất lượng dịch vụ công. Để cụ thể hóa và đẩy mạnh chương trình tổng thể CCHC thời gian qua đã có nhiều văn bản được ban hành: Quyết định số 1557/QĐ - TTg ngày 18/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức” nhằm xây dựng một nền công vụ “chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả”.

Quyết định số 1294/QĐ - BNV ngày 03/12/2012 của Bộ Nội vụ phê duyệt đề án xác định chỉ số CCHC của các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Chỉ thị số 07/CT - TTg ngày 22/5/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh thực hiện Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011 - 2020; Thông tư số 05/2014/TT - BTP ngày 07/02/2014 của Bộ Tư pháp hướng dẫn công bố, niêm yết TTHC và báo cáo về tình hình, kết quả thực hiện kiểm soát TTHC; Quyết định số 09/2015/QĐ - TTg ngày 25/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan HCNN ở địa phương…

Bộ máy nhà nước dần tinh gọn, có chuyển biến về hiệu quả, hiệu lực, khắc phục tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ trong quản lý nhà nước. Các bộ ở trung ương, giảm từ 26 xuống 22 (kể cả cơ quan ngang bộ ), các cơ quan trực thuộc Chính phủ giảm từ 14 xuống 8 . Đẩy mạnh cải cách chính quyền địa phương, sắp xếp lại bộ máy . Cơ quan chuyên môn cấp tỉnh từ 35 - 40 đầu mối xuống còn 20 - 25, cấp huyện từ 20 - 25 nay còn 10 - 15 phòng, ban chức năng. Thí điểm không tổ chức HĐND tại 67 huyện, 32 quận, 843 phường của 10 tỉnh, thành phố. Thực hiện phân cấp giữa trung ương và địa phương, tăng thẩm quyền cho chính quyền cấp tỉnh trong cung cấp dịch vụ công. Phân cấp và trao quyền về ngân sách và quản lý nhà nước.

Đội ngũ công chức các cấp, ngành được chú trọng về số lượng, chất lượng, cơ cấu, chú ý tới chất lượng đáp ứng yêu cầu của kinh tế thị trường, hội nhập, xây dựng nhà nước pháp quyền . Ban hành và áp dụng Luật Cán bộ, công chức. Chú ý tới công chức ở cơ sở, công chức dự bị. Xây dựng và áp dụng trên 200 chức danh, tiêu chuẩn cán bộ, công chức làm cơ sở cho công tác tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển, điều động, đào tạo, bồi dưỡng. Phân cấp quản lý cán bộ, công chức nhất là đối với cấp tỉnh. Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ cơ quan quản lý nhà nước theo hướng phục vụ nhân dân , phát triển dịch vụ công, đảm bảo quyền làm chủ của người dân.

Tăng tính minh bạch, hiệu quả của chi tiêu công, hạn chế tham nhũng, lãng phí trong sử dụng ngân sách nhà nước. Giảm thiểu chi bao cấp, tăng cường thanh tra, giám sát tài chính đảm bảo giới hạn an toàn cho nợ công và bội chi ngân sách. Chính phủ ban hành nghị định quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quan lý hành chính (đối với CQNN ), về tổ chức bộ máy, biên chế, tài chính (đối với đơn vị sự nghiệp công lập). Huy động các nguồn vốn ODA và FDI phục vụ cho các dự án lớn, đầu tư kết cấu hạ tầng, giao thông, thủy lợi, y tế, nông nghiệp, xóa đói giảm nghèo.

CCHC là một khái niệm được nhiều nhà nghiên cứu đề cập. Tùy vào các điều kiện về chế độ chính trị, kinh tế - xã hội của mỗi nước, quan điểm và mục tiêu nghiên cứu mà có các h tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, các cách tiếp cận đều có điểm chung : CCHC là sự thay đổi có kế hoạch, theo một mục tiêu nhất định, được xác định bởi CQNN có thẩm quyền; CCHC không làm thay đổi bản chất của hệ thống hành chính, mà chỉ làm cho hệ thống này trở nên hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân được tốt hơn so với trước, thể chế quản lý nhà nước đồng bộ, khả thi, đi vào cuộc sống hơn, cơ chế hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của bộ máy, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức được nâng lên ; CCHC tùy từng thời kỳ, giai đoạn, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia để đặt ra những trọng tâm, trọng điểm khác nhau, hướng tới hoàn thiện tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức, thể chế hoặc tài chính công.

Theo Douglass Cecil North, nhà kinh tế học người Mỹ, thể chế (institutions) là những quy tắc hay luật chơi (rules of the game) do con người tạo ra để điều chỉnh và định hình các tương tác của mình . Thể chế bao gồm: i) thể chế chính thức ( thành văn) là các văn bản quy phạm pháp luật như luật, văn bản dưới luật; ii) thể chế phi chính thức (bất thành văn) là các hạn chế , quy chế , quy ước, quy chuẩn, thông lệ; iii) cơ chế và biện pháp chế tài. Nguyên Bộ trưởng Thương mại (nay là Bộ Công thương) Trương Đình Tuyển đưa ra ví dụ : “Nền sản xuất nông nghiệp của chúng ta trước đây tổ chức theo mô hình HTX năng suất rất thấp, bây giờ vẫn là những người nông dân ấy, những mảnh ruộng ấy nhưng giao toàn QSDĐ cho người dân và họ thực hiện tự chủ, canh tác trên mảnh đất của mình, tạo ra một sản lượng lúa rất cao, chúng ta trở thành nhà sản xuất lúa lớn nhất thế giới… đó là sự giải phóng về thể chế”.

Việc triển khai phần mềm một cửa dùng chung của tỉnh Vĩnh Phúc là một bước tiến quan trọng trong việc cải cách hành chính. Để tích hợp hệ thống đánh giá cán bộ, công chức vào phần mềm này, cần xây dựng một mô hình kiến trúc tổng thể, đảm bảo tính đồng bộ, khả năng mở rộng và dễ dàng sử dụng. Mô hình này cần bao gồm các thành phần chính như: hệ thống thu thập dữ liệu, hệ thống xử lý và phân tích dữ liệu, hệ thống báo cáo và thống kê, hệ thống quản lý người dùng và phân quyền.

Hệ thống trực tuyến đánh giá cán bộ, công chức cần được thiết kế với giao diện thân thiện, dễ sử dụng, phù hợp với trình độ tin học của người dân và cán bộ, công chức. Hệ thống cần đảm bảo tính bảo mật, an toàn thông tin, tránh tình trạng lộ lọt dữ liệu. Các chức năng chính của hệ thống bao gồm: đăng nhập, đăng ký, cập nhật thông tin cá nhân, đánh giá cán bộ, công chức, xem kết quả đánh giá, gửi phản hồi và kiến nghị.

Nội dung đánh giá cần tập trung vào các khía cạnh như: phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực thực hiện nhiệm vụ, tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ nhân dân. Tiêu chí đánh giá cần được lượng hóa, có thể đo lường được, phù hợp với đặc thù của từng vị trí việc làm. Hình thức đánh giá cần đa dạng, kết hợp giữa đánh giá của lãnh đạo, đồng nghiệp, người dân và tự đánh giá.

Trước khi triển khai rộng rãi, cần tiến hành thử nghiệm giải pháp đánh giá tại một số đơn vị, địa phương. Qua quá trình thử nghiệm, cần thu thập ý kiến phản hồi từ các bên liên quan, đánh giá hiệu quả thực tế và điều chỉnh, bổ sung để hoàn thiện giải pháp. Việc đánh giá hiệu quả cần dựa trên các tiêu chí như: mức độ hài lòng của người dân, hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính, sự thay đổi về thái độ phục vụ của cán bộ, công chức.

Cần liên tục nghiên cứu, đánh giá và cải tiến quy trình đánh giá cán bộ, công chức, đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với thực tiễn. Cần chú trọng đến việc thu thập thông tin phản hồi từ người dân, doanh nghiệp để đánh giá chất lượng phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức.

Kết quả đánh giá cần được sử dụng để xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức. Cần tạo điều kiện để cán bộ, công chức được học tập, nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu của công việc và yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội.