Nghiên cứu các giải pháp chủ yếu nhằm cải thiện sinh kế cho hộ nông dân xã Thiện Kế thuộc vùng đệm Vườn Quốc Gia Tam Đảo

• Tác giả: Hoàng Văn Định
• Người hướng dẫn: ThS. Đỗ Hoàng Sơn
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu các giải pháp chủ yếu nhằm cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân tại xã Thiện Kế thuộc vùng đệm của Vườn Quốc gia Tam Đảo
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa về mặt thực tiễn
• 1.4. Những đóng góp mới của đề tài
• 1.5. Cấu trúc của khóa luận
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái niệm vùng đệm và vai trò của vùng đệm trong việc bảo tồn tài nguyên rừng tại các VQG
• 2.1.1. Khái niệm vùng đệm
• 2.1.2. Vai trò của vùng đệm trong việc bảo tồn tài nguyên rừng tại các VQG
• 2.2. Khái niệm sinh kế, tài sản sinh kế và sinh kế bền vững
• 2.2.1. Sinh kế
• 2.2.2. Sinh kế bền vững
• 2.2.3. Tài sản sinh kế
• 2.3. Khái niệm hộ, hộ nông dân và kinh tế nông hộ
• 3. PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Địa điểm nghiên cứu và thời gian nghiên cứu
• 3.2.1. Địa điểm nghiên cứu
• 3.2.2. Thời gian nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.3.1. Đánh giá thực trạng điều kiện kinh tế - xã hội tại xã nghiên cứu
• 3.3.2. Đánh giá thực trạng các hoạt động tạo sinh kế của các hộ nghiên cứu
• 3.3.3. Thực trạng quản lý, sử dụng các tài sản sinh kế của hộ
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp chung
• 3.4.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
• 3.4.3. Hệ thống các chỉ tiêu chính sử dụng trong nghiên cứu
• 4. PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ PHÂN TÍCH
• 4.1. Đánh giá thực trạng điều kiện cơ bản địa bàn nghiên cứu
• 4.1.1. Thực trạng về điều kiện tự nhiên
• 4.1.2. Thực trạng về điều kiện kinh tế - xã hội
• 4.1.3. Điều kiện về hạ tầng cơ sở
• 4.1.4. Những vấn đề tồn tại chính trong phát triển kinh tế - xã hội
• 4.2. Đánh giá thực trạng các hoạt động tạo sinh kế của các hộ nghiên cứu
• 4.2.1. Các thông tin cơ bản về các hộ nghiên cứu
• 4.2.2. Hiện trạng các hoạt động tạo sinh kế của các hộ nghiên cứu
• 4.2.3. Thực trạng quản lý, sử dụng các yếu tố nguồn lực của hộ
• 4.2.4. Đánh giá thực trạng quản lý, sử dụng đất đai
• 4.2.5. Đánh giá thực trạng sử dụng lao động của các hộ
• 4.2.6. Đánh giá thực trạng vay và sử dụng vốn sản xuất
• 4.2.7. Đánh giá thực trạng kinh nghiệm sản xuất
• 4.2.8. Đánh giá khả năng tiếp cận thông tin phục vụ sản xuất
• 4.2.9. Đánh giá điều kiện thị trường
• 4.2.10. Đánh giá các điều kiện vốn xã hội
• 4.2.11. Những vấn đề tồn tại trong phát triển kinh tế hộ ở vùng đệm – Nguyên nhân của nó
• 5. PHẦN 5: CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM CẢI THIỆN SINH KẾ CHO CÁC HỘ NÔNG DÂN XÃ THIỆN KẾ THUỘC VÙNG ĐỆM VQG TAM ĐẢO
• 5.1. Xây dựng chiến lược cải thiện sinh kế cho các hộ dân vùng đệm
• 5.2. Các giải pháp chủ yếu cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân vùng đệm
• 5.3. Các giải pháp nhằm nâng cao đời sống của người dân vùng đệm
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cải thiện sinh kế

Cải thiện sinh kế là trọng tâm của nghiên cứu, nhằm nâng cao đời sống kinh tế cho nông dân vùng đệm tại Vườn Quốc Gia Tam Đảo. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc tìm kiếm các giải pháp nông nghiệp phù hợp sẽ giúp người dân giảm bớt sự phụ thuộc vào tài nguyên rừng, từ đó hỗ trợ bảo tồn thiên nhiên. Các giải pháp được đề xuất bao gồm phát triển các mô hình nông nghiệp sinh thái, tăng cường hỗ trợ nông dân về vốn và kỹ thuật, đồng thời thúc đẩy kinh tế nông thôn bền vững.

1.1. Phát triển nông nghiệp sinh thái

Nông nghiệp sinh thái được xem là một trong những giải pháp nông nghiệp hiệu quả để cải thiện sinh kế cho nông dân vùng đệm. Mô hình này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn đảm bảo bảo vệ môi trường. Nghiên cứu đề xuất việc áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, như trồng xen canh, sử dụng phân bón hữu cơ, và quản lý dịch hại tự nhiên. Những biện pháp này sẽ giúp người dân tận dụng hiệu quả các nguồn lực sẵn có, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến Vườn Quốc Gia Tam Đảo.

1.2. Hỗ trợ vốn và kỹ thuật

Việc hỗ trợ nông dân về vốn và kỹ thuật là yếu tố then chốt để thúc đẩy cải thiện sinh kế. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của các chương trình tín dụng ưu đãi và đào tạo kỹ thuật nông nghiệp cho người dân. Các chính sách này sẽ giúp nông dân tiếp cận được các nguồn lực cần thiết để phát triển sản xuất, từ đó nâng cao kinh tế nông thôn và giảm bớt áp lực lên tài nguyên rừng.

II. Phát triển bền vững

Phát triển bền vững là mục tiêu quan trọng trong nghiên cứu, nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa bảo tồn thiên nhiên và cải thiện sinh kế cho nông dân vùng đệm. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp như quản lý tài nguyên hiệu quả, thúc đẩy sinh kế bền vững, và tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo tồn. Những giải pháp này sẽ giúp người dân vừa có thể phát triển kinh tế, vừa góp phần bảo vệ Vườn Quốc Gia Tam Đảo.

2.1. Quản lý tài nguyên hiệu quả

Quản lý tài nguyên là yếu tố then chốt để đạt được phát triển bền vững. Nghiên cứu đề xuất việc xây dựng các kế hoạch quản lý tài nguyên rừng và đất đai một cách khoa học, đồng thời tăng cường giám sát và thực thi các quy định bảo vệ rừng. Những biện pháp này sẽ giúp hạn chế tình trạng khai thác trái phép, đồng thời đảm bảo nguồn tài nguyên được sử dụng một cách bền vững.

2.2. Sinh kế bền vững

Sinh kế bền vững là mục tiêu quan trọng trong nghiên cứu, nhằm đảm bảo người dân có thể duy trì và phát triển các hoạt động kinh tế mà không gây hại đến môi trường. Nghiên cứu đề xuất việc phát triển các mô hình sinh kế đa dạng, như du lịch sinh thái, chăn nuôi bền vững, và trồng rừng kinh tế. Những mô hình này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn góp phần bảo vệ môi trường và bảo tồn thiên nhiên.

III. Chính sách nông nghiệp

Chính sách nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cải thiện sinh kế và phát triển bền vững tại vùng đệm bảo tồn. Nghiên cứu đề xuất việc xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ nông dân, như chính sách tín dụng, chính sách đào tạo kỹ thuật, và chính sách phát triển thị trường. Những chính sách này sẽ giúp người dân tiếp cận được các nguồn lực cần thiết để phát triển sản xuất, đồng thời thúc đẩy kinh tế nông thôn và bảo tồn thiên nhiên.

3.1. Chính sách tín dụng

Chính sách tín dụng là yếu tố quan trọng để hỗ trợ nông dân vùng đệm phát triển sản xuất. Nghiên cứu đề xuất việc xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp và thủ tục đơn giản, giúp người dân dễ dàng tiếp cận vốn. Những chính sách này sẽ giúp nông dân đầu tư vào các mô hình sản xuất hiệu quả, từ đó nâng cao kinh tế nông thôn và giảm bớt áp lực lên tài nguyên rừng.

3.2. Chính sách đào tạo kỹ thuật

Chính sách đào tạo kỹ thuật là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực sản xuất cho nông dân vùng đệm. Nghiên cứu đề xuất việc tổ chức các khóa đào tạo về kỹ thuật nông nghiệp, quản lý tài nguyên, và phát triển sản phẩm. Những chính sách này sẽ giúp người dân áp dụng các phương pháp sản xuất hiện đại và bền vững, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.