Diện Mạo Khu Phố Người Hoa Ở Hà Nội Nửa Đầu Thế Kỷ XX Qua Tư Liệu Địa Chính

• Tác giả: Trần Thị Mai
• Người hướng dẫn: PGS.TS Phan Phương Thảo
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam
• Đề tài: Diện Mạo Khu Phố Người Hoa Ở Hà Nội Nửa Đầu Thế Kỷ XX
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: PHƢỜNG – PHỐ THĂNG LONG VÀ VIỆC HÌNH THÀNH PHỐ NGƢỜI HOA Ở HÀ NỘI
• 1.1. Quá trình hình thành phường – phố ở Thăng Long-Hà Nội
• 1.2. Người Hoa và việc hình thành khu phố người Hoa ở Thăng Long – Hà Nội
• 1.2.1. Khái niệm “người Hoa”
• 1.2.2. Các loại hình liên kết cộng đồng cơ bản của Hoa kiều tại Việt Nam
• 1.2.3. Sơ lược lịch sử di cư của người Hoa đến Việt Nam và việc hình thành khu phố người Hoa ở Thăng Long-Hà Nội
• 1.3. Diện mạo khu phố người Hoa ở Hà Nội trước thế kỷ XX
• 1.4. Khu phố buôn bán ở Hà Nội trước năm 1873. Các chương trình cải tạo của người Pháp ở Hà Nội từ 1873 đến cuối thế kỷ XIX
• 1.5. Diện mạo khu phố người Hoa ở Hà Nội từ năm 1873 đến cuối thế kỷ XIX
• 2. CHƯƠNG 2: KHU PHỐ NGƢỜI HOA Ở HÀ NỘI NỬA ĐẦU THẾ KỶ XX: NHỮNG ĐỔI THAY QUA TƢ LIỆU ĐỊA CHÍNH
• 2.1. Những chính sách cải tạo, quy hoạch, xây dựng thành phố của người Pháp nửa đầu thế kỷ XX
• 2.2. Chương trình cải tạo của người Pháp ở Hà Nội từ đầu thế kỷ XX đến năm 1918
• 2.3. Những chính sách quy hoạch, xây dựng Hà Nội của người Pháp từ 1919 đến đầu những năm 1940
• 2.4. Khu phố người Hoa (Hàng Ngang – Lãn Ông – Hàng Buồm – Mã Mây) nửa đầu thế kỷ XX qua tư liệu địa chính
• 2.4.1. Nguồn tư liệu địa chính
• 2.4.2. Vài nét về lịch sử hình thành và phát triển của các phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm, Mã Mây
• 2.4.3. Diện mạo kinh tế - xã hội của khu phố người Hoa (Hàng Ngang – Lãn Ông – Hàng Buồm – Mã Mây) ở Hà Nội qua tư liệu địa chính
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC CƠ SỞ TÍN NGƢỠNG TRÊN PHỐ HÀNG NGANG, LÃN ÔNG, HÀNG BUỒM, MÃ MÂY QUA TƢ LIỆU ĐỊA CHÍNH
• 3.1. Loại hình đất đai tín ngưỡng trên các phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm, Mã Mây qua tư liệu địa chính
• 3.2. Loại hình di tích Hội quán: trường hợp Hội quán Quảng Đông (Hàng Buồm) và Hội quán Phúc Kiến (Lãn Ông)
• 3.2.1. Trường hợp Hội quán Quảng Đông
• 3.2.2. Trường hợp Hội quán Phúc Kiến Lãn Ông
• 3.3. Thực trạng các cơ sở tín ngưỡng tại phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm, Mã Mây
• 3.4. Xu hướng biến đổi chức năng sử dụng đất trên 4 phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm, Mã Mây
• 3.5. Sự biến đổi của các cơ sở tín ngưỡng trên các phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm, Mã Mây
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤC LỤC

I. Tổng Quan Về Diện Mạo Khu Phố Người Hoa Ở Hà Nội

Khu phố người Hoa ở Hà Nội, đặc biệt là trong nửa đầu thế kỷ XX, là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa và kinh tế của thủ đô. Với sự hiện diện của cộng đồng người Hoa, khu vực này đã trở thành trung tâm giao thương sôi động, nơi diễn ra nhiều hoạt động kinh tế và văn hóa phong phú. Sự hình thành và phát triển của khu phố này không chỉ phản ánh lịch sử di cư của người Hoa mà còn là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc tại Hà Nội.

1.1. Lịch Sử Hình Thành Khu Phố Người Hoa Tại Hà Nội

Khu phố người Hoa ở Hà Nội đã hình thành từ thế kỷ XVII, khi những người Hoa đầu tiên di cư đến Việt Nam. Họ chủ yếu đến từ các tỉnh Quảng Đông, Phúc Kiến và Hải Nam. Sự di cư này không chỉ tạo ra một cộng đồng đông đảo mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế của khu vực.

1.2. Đặc Điểm Văn Hóa Của Khu Phố Người Hoa

Khu phố người Hoa nổi bật với các hoạt động văn hóa đặc sắc như lễ hội, ẩm thực và phong tục tập quán. Những nét văn hóa này không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn cả du khách quốc tế, tạo nên một bức tranh đa dạng và phong phú cho khu phố.

II. Những Thách Thức Đối Với Khu Phố Người Hoa Ở Hà Nội

Trong nửa đầu thế kỷ XX, khu phố người Hoa phải đối mặt với nhiều thách thức từ chính sách của thực dân Pháp và sự thay đổi trong cơ cấu xã hội. Những chính sách quy hoạch đô thị đã ảnh hưởng đến sự phát triển của khu phố, làm thay đổi diện mạo và hoạt động kinh tế của cộng đồng người Hoa.

2.1. Chính Sách Quy Hoạch Của Thực Dân Pháp

Chính quyền thực dân Pháp đã thực hiện nhiều chính sách quy hoạch nhằm cải tạo Hà Nội, trong đó có khu phố người Hoa. Những chính sách này thường dẫn đến việc cắt giảm diện tích đất và thay đổi cấu trúc không gian sống của người Hoa.

2.2. Tác Động Của Cuộc Chiến Tranh Đến Khu Phố

Cuộc chiến tranh và những biến động chính trị trong thời kỳ này đã gây ra nhiều khó khăn cho cộng đồng người Hoa. Nhiều cửa hàng phải đóng cửa, và hoạt động kinh doanh bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Diện Mạo Khu Phố Người Hoa

Để nghiên cứu diện mạo khu phố người Hoa, các nhà nghiên cứu đã sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm phân tích tư liệu địa chính và khảo sát thực địa. Những phương pháp này giúp cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự phát triển và biến đổi của khu phố qua các thời kỳ.

3.1. Phân Tích Tư Liệu Địa Chính

Tư liệu địa chính cung cấp thông tin chi tiết về diện tích đất, cấu trúc nhà cửa và hoạt động kinh tế của người Hoa. Những số liệu này giúp xác định rõ ràng hơn về sự phát triển của khu phố trong bối cảnh lịch sử.

3.2. Khảo Sát Thực Địa

Khảo sát thực địa cho phép các nhà nghiên cứu ghi nhận thực trạng hiện tại của khu phố người Hoa, từ đó đưa ra những đánh giá và nhận định chính xác về sự biến đổi của khu vực này.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Từ Nghiên Cứu Khu Phố Người Hoa

Nghiên cứu về khu phố người Hoa không chỉ mang lại giá trị lịch sử mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc bảo tồn và phát triển khu vực này. Những kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong việc quy hoạch đô thị và phát triển du lịch.

4.1. Bảo Tồn Di Sản Văn Hóa

Việc bảo tồn các di sản văn hóa của khu phố người Hoa là rất quan trọng. Các hoạt động bảo tồn không chỉ giúp gìn giữ bản sắc văn hóa mà còn thu hút du khách đến tham quan.

4.2. Phát Triển Du Lịch Bền Vững

Khu phố người Hoa có tiềm năng lớn trong phát triển du lịch. Các hoạt động du lịch có thể được tổ chức để giới thiệu văn hóa và lịch sử của cộng đồng người Hoa, từ đó tạo ra nguồn thu nhập cho địa phương.

V. Kết Luận Về Diện Mạo Khu Phố Người Hoa Ở Hà Nội

Diện mạo khu phố người Hoa ở Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX là một phần quan trọng trong lịch sử và văn hóa của thủ đô. Sự phát triển và biến đổi của khu phố này phản ánh những thay đổi trong xã hội và kinh tế của Hà Nội. Nghiên cứu về khu phố người Hoa không chỉ giúp hiểu rõ hơn về lịch sử mà còn mở ra hướng đi cho việc bảo tồn và phát triển trong tương lai.

5.1. Tương Lai Của Khu Phố Người Hoa

Khu phố người Hoa cần được chú trọng trong các kế hoạch phát triển đô thị. Việc bảo tồn và phát triển khu phố này sẽ góp phần vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa của Hà Nội.

5.2. Giá Trị Lịch Sử Của Khu Phố

Khu phố người Hoa không chỉ là nơi sinh sống mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử và văn hóa. Việc nghiên cứu và bảo tồn khu phố này là cần thiết để duy trì di sản văn hóa của Hà Nội.

Tổng quan nghiên cứu

Trong nửa đầu thế kỷ XX, Hà Nội chứng kiến sự biến đổi sâu sắc về diện mạo đô thị, đặc biệt là khu phố người Hoa – một bộ phận dân cư quan trọng trong khu phố cổ. Theo báo cáo của ngành, dân số người Hoa tại Hà Nội vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX chiếm khoảng 4.000 người trên tổng dân số ước tính từ 100.000 đến 120.000 người. Khu phố người Hoa tập trung chủ yếu tại các tuyến phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm và Mã Mây, nơi họ sinh sống, kinh doanh và duy trì các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng đặc trưng. Luận văn tập trung phân tích diện mạo khu phố người Hoa qua tư liệu địa chính – nguồn tư liệu phong phú với các bằng khoán điền thổ chi tiết về diện tích đất, cấu trúc không gian và sở hữu nhà đất của các hộ dân trong giai đoạn này.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ những nét đặc trưng về sở hữu đất đai, quy hoạch không gian, cũng như sự biến đổi cảnh quan và tổ chức cộng đồng người Hoa trong bối cảnh Hà Nội chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ chính sách đô thị hóa và cải tạo của thực dân Pháp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 4 tuyến phố tiêu biểu trong khu phố cổ Hà Nội, giai đoạn từ đầu thế kỷ XX đến những năm 1940. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bổ sung dữ liệu định lượng cho các nghiên cứu lịch sử đô thị, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa – lịch sử của khu phố cổ Hà Nội, đồng thời làm rõ vai trò của cộng đồng người Hoa trong sự phát triển kinh tế – xã hội của thủ đô.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về đô thị hóa và lý thuyết về cộng đồng dân cư di cư. Lý thuyết đô thị hóa giúp phân tích sự biến đổi không gian vật lý và xã hội của khu phố cổ Hà Nội dưới tác động của các chính sách quy hoạch đô thị kiểu phương Tây. Lý thuyết cộng đồng dân cư di cư tập trung vào các khía cạnh về hình thành, tổ chức và phát triển cộng đồng người Hoa tại Hà Nội, bao gồm các khái niệm về “Minh Hương”, “bang” – các hình thức liên kết cộng đồng đặc trưng của Hoa kiều, cũng như khái niệm “Chinatown” – khu phố người Hoa với các đặc trưng kinh tế, văn hóa và xã hội riêng biệt.

Ba khái niệm chính được sử dụng gồm: (1) Diện mạo đô thị – bao gồm cấu trúc không gian, kiến trúc và cảnh quan; (2) Sở hữu và sử dụng đất đai – phân tích cơ cấu sở hữu, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất; (3) Tổ chức cộng đồng và tín ngưỡng – nghiên cứu các cơ sở tín ngưỡng, hội quán và các hình thức sinh hoạt cộng đồng của người Hoa.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính là tư liệu địa chính Hà Nội đầu thế kỷ XX, đặc biệt là các bằng khoán điền thổ lập năm 1943-1944, lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I và Sở Tài nguyên – Môi trường và Nhà đất Hà Nội. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các nguồn tư liệu bổ trợ như địa bạ Hà Nội, bản đồ quy hoạch, các công trình nghiên cứu trước đây và khảo sát thực địa hiện trạng các tuyến phố.

Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là phương pháp định lượng, tổng hợp và phân tích số liệu địa chính để xác định diện tích, cơ cấu sở hữu, mật độ xây dựng và hệ số sử dụng đất của các hộ dân trong khu phố người Hoa. Phương pháp khu vực học được áp dụng nhằm hiểu mối quan hệ tương tác giữa các yếu tố kinh tế, xã hội và văn hóa trong không gian đô thị. Phương pháp thực địa giúp đánh giá sự biến đổi và hiện trạng các công trình kiến trúc, tín ngưỡng và cảnh quan khu phố. Cỡ mẫu nghiên cứu tập trung vào toàn bộ các hộ dân trong 4 tuyến phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm và Mã Mây, với lý do đây là những phố tiêu biểu nhất thể hiện rõ nét đặc trưng của khu phố người Hoa.

Timeline nghiên cứu trải dài từ việc thu thập, xử lý tư liệu địa chính (1943-1944), khảo sát thực địa hiện trạng (2013-2014), đến phân tích và tổng hợp kết quả trong luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu sở hữu đất đai và nhà ở: Qua số liệu bằng khoán điền thổ, người Hoa sở hữu khoảng 40-50% diện tích đất trong 4 tuyến phố nghiên cứu, với mật độ xây dựng cao hơn so với các hộ người Việt lân cận. Mật độ xây dựng trung bình của khu phố người Hoa đạt khoảng 75%, trong khi khu vực người Việt chỉ khoảng 60%. Hệ số sử dụng đất của các hộ người Hoa cũng cao hơn, thể hiện sự tận dụng tối đa không gian để phục vụ hoạt động kinh doanh và sinh hoạt.

2. Diện mạo kiến trúc và không gian sử dụng: Nhà ở của người Hoa chủ yếu là nhà ống, có chiều sâu lớn (20-60m), bề ngang hẹp (2-4m), với 1-2 tầng, mái ngói và có sân trong. Các công trình tín ngưỡng như hội quán Quảng Đông (Hàng Buồm) và hội quán Phúc Kiến (Lãn Ông) được xây dựng kiên cố, có mật độ xây dựng khoảng 80%, đóng vai trò trung tâm sinh hoạt cộng đồng. So với nhà người Việt, nhà người Hoa có xu hướng xây dựng kiên cố hơn, thể hiện sự phát triển kinh tế và ý thức cộng đồng cao.

3. Biến đổi không gian và quy hoạch đô thị: Chính sách cải tạo của thực dân Pháp từ năm 1873 đến đầu thế kỷ XX đã làm thay đổi diện mạo khu phố người Hoa. Các cổng phố bị phá bỏ, ao hồ san lấp, nhà tranh bị hạn chế xây dựng, tạo điều kiện cho sự phát triển nhà gạch kiên cố. Diện tích ao hồ trong khu vực giảm khoảng 30% so với cuối thế kỷ XIX, làm thay đổi cảnh quan tự nhiên và hướng nhà quay ra phố thay vì ao hồ.

4. Hoạt động kinh tế và văn hóa: Người Hoa tập trung vào kinh doanh buôn bán, chiếm khoảng 70% hoạt động thương mại trong khu phố cổ. Các cơ sở tín ngưỡng và hội quán không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là trung tâm tổ chức các hoạt động văn hóa, xã hội, củng cố sự gắn kết cộng đồng. Sự biến đổi chức năng sử dụng đất thể hiện qua việc chuyển đổi một số nhà ở thành cửa hàng, kho bãi, hoặc cơ sở sản xuất thủ công nghiệp.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những biến đổi trên là sự tác động tổng hợp của chính sách đô thị hóa và cải tạo của thực dân Pháp, cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội của cộng đồng người Hoa. Việc phá bỏ các cổng phố và san lấp ao hồ làm giảm tính khép kín truyền thống của khu phố người Hoa, đồng thời mở rộng không gian giao lưu với các khu vực khác. Tuy nhiên, người Hoa vẫn duy trì được các hình thức tổ chức cộng đồng đặc trưng như bang, Minh Hương xã, và các hội quán, giữ gìn bản sắc văn hóa riêng biệt.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả luận văn bổ sung dữ liệu định lượng chi tiết về sở hữu đất đai và mật độ xây dựng, làm rõ hơn vai trò của người Hoa trong sự phát triển kinh tế – xã hội của Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX. Biểu đồ phân bố diện tích đất theo đối tượng sở hữu và bảng thống kê mật độ xây dựng minh họa rõ nét sự khác biệt giữa khu phố người Hoa và khu phố người Việt.

Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn, tôn tạo khu phố cổ Hà Nội, đặc biệt là các giá trị lịch sử – văn hóa của cộng đồng người Hoa, góp phần làm phong phú thêm bức tranh lịch sử đô thị và đa dạng văn hóa của thủ đô.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Bảo tồn và phục hồi các công trình kiến trúc truyền thống: Cần ưu tiên bảo tồn các hội quán, đền miếu và nhà ở truyền thống của người Hoa tại các tuyến phố Hàng Ngang, Lãn Ông, Hàng Buồm, Mã Mây nhằm giữ gìn giá trị văn hóa – lịch sử. Chủ thể thực hiện là các cơ quan quản lý di sản văn hóa, phối hợp với cộng đồng người Hoa, trong vòng 3-5 năm tới.

2. Xây dựng quy hoạch bảo tồn đa dạng văn hóa: Thiết lập quy hoạch bảo tồn khu phố cổ có tính đến đặc trưng văn hóa của cộng đồng người Hoa, đảm bảo hài hòa giữa phát triển đô thị và bảo tồn di sản. Đề xuất này cần được triển khai bởi Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội phối hợp với các chuyên gia lịch sử và văn hóa trong 2 năm tới.

3. Phát triển du lịch văn hóa cộng đồng: Khai thác giá trị lịch sử – văn hóa của khu phố người Hoa để phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và tạo nguồn thu bền vững. Các doanh nghiệp du lịch và chính quyền địa phương nên phối hợp thực hiện trong 3 năm tới.

4. Tăng cường nghiên cứu và giáo dục về lịch sử cộng đồng người Hoa: Đẩy mạnh các nghiên cứu chuyên sâu, tổ chức hội thảo, triển lãm và các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao hiểu biết về vai trò và đóng góp của người Hoa trong lịch sử Hà Nội. Các trường đại học, viện nghiên cứu và các tổ chức văn hóa nên chủ trì, thực hiện liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu lịch sử và văn hóa đô thị: Luận văn cung cấp dữ liệu định lượng và phân tích chuyên sâu về sự biến đổi không gian và cộng đồng người Hoa, hỗ trợ nghiên cứu về lịch sử Hà Nội và các đô thị truyền thống.

2. Cơ quan quản lý di sản và quy hoạch đô thị: Thông tin về cấu trúc sở hữu đất đai, mật độ xây dựng và các công trình tín ngưỡng giúp hoạch định chính sách bảo tồn, tôn tạo khu phố cổ phù hợp với đặc trưng văn hóa – xã hội.

3. Cộng đồng người Hoa và các tổ chức văn hóa: Luận văn làm rõ vai trò lịch sử và giá trị văn hóa của cộng đồng người Hoa, hỗ trợ việc duy trì bản sắc và phát triển các hoạt động cộng đồng.

4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư du lịch: Nghiên cứu cung cấp cơ sở để phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần khai thác tiềm năng du lịch khu phố cổ Hà Nội.

Câu hỏi thường gặp

1. Tư liệu địa chính có vai trò gì trong nghiên cứu này?
   Tư liệu địa chính cung cấp số liệu chi tiết về diện tích đất, cấu trúc nhà ở và sở hữu đất đai, giúp phân tích định lượng diện mạo khu phố người Hoa một cách chính xác. Ví dụ, bằng khoán điền thổ năm 1943-1944 cho thấy mật độ xây dựng và hệ số sử dụng đất của các hộ dân.

2. Người Hoa ở Hà Nội có đặc điểm gì nổi bật trong nửa đầu thế kỷ XX?
   Họ là cộng đồng kinh doanh buôn bán chủ yếu, có tổ chức cộng đồng chặt chẽ như Minh Hương xã, bang, và duy trì các cơ sở tín ngưỡng, hội quán đặc trưng. Nhà cửa của họ thường kiên cố, nhà ống sâu và hẹp, phục vụ kinh doanh.

3. Chính sách của thực dân Pháp ảnh hưởng thế nào đến khu phố người Hoa?
   Chính sách cải tạo đô thị của Pháp phá bỏ cổng phố, san lấp ao hồ, hạn chế nhà tranh, tạo điều kiện cho nhà gạch kiên cố phát triển, làm thay đổi cảnh quan và tổ chức không gian khu phố người Hoa.

4. Tại sao cần bảo tồn khu phố người Hoa?
   Khu phố người Hoa là biểu tượng của sự giao lưu văn hóa Việt – Hoa, có giá trị lịch sử, kiến trúc và văn hóa đặc sắc, góp phần làm phong phú bản sắc đô thị Hà Nội và là tài sản văn hóa quý giá cần được giữ gìn.

5. Luận văn có thể hỗ trợ gì cho phát triển du lịch?
   Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, thu hút khách tham quan quan tâm đến lịch sử và văn hóa cộng đồng người Hoa, góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Kết luận

• Luận văn đã làm rõ diện mạo khu phố người Hoa ở Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX qua tư liệu địa chính, với các số liệu định lượng về sở hữu đất đai, mật độ xây dựng và tổ chức không gian.
• Phân tích cho thấy sự biến đổi cảnh quan và tổ chức cộng đồng dưới tác động của chính sách đô thị hóa của thực dân Pháp và sự phát triển kinh tế – xã hội của cộng đồng người Hoa.
• Nghiên cứu góp phần bổ sung dữ liệu khoa học cho công tác bảo tồn, tôn tạo khu phố cổ Hà Nội, đặc biệt là các giá trị văn hóa – lịch sử của cộng đồng người Hoa.
• Đề xuất các giải pháp bảo tồn, quy hoạch và phát triển du lịch văn hóa nhằm phát huy giá trị di sản và nâng cao nhận thức cộng đồng.
• Khuyến khích các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi và đa dạng hóa phương pháp nhằm làm sâu sắc hơn hiểu biết về lịch sử đô thị và cộng đồng dân cư Hà Nội.

Hành động tiếp theo là triển khai các đề xuất bảo tồn và phát triển, đồng thời thúc đẩy nghiên cứu liên ngành về khu phố cổ Hà Nội. Để biết thêm chi tiết và hỗ trợ nghiên cứu, quý độc giả và các nhà quản lý có thể liên hệ các cơ quan lưu trữ và viện nghiên cứu chuyên ngành.