Đầu Tư Của Cha Mẹ và Sự Phát Triển Kỹ Năng Nhận Thức và Phi Nhận Thức của Trẻ Em Tại Việt Nam

• Tác giả: Tran Khanh Hoa
• Người hướng dẫn: Dr. Pham Khanh Nam
• Trường học: University of Economics
• Chuyên ngành: Development Economics
• Đề tài: Đầu Tư Của Cha Mẹ và Sự Phát Triển Kỹ Năng của Trẻ Em Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Thesis
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 1.1. Scope of the study
• 1.2. Structure of the thesis
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Human capital theory: skills matter
• 2.2. Cognitive skills and non-cognitive skills: measures and impacts
• 2.3. Determinants of skill development
• 2.4. Dynamics of skill development
• 2.5. Critical and sensitive periods: timing of parental investment
• 3. CHƯƠNG 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Technology of skill formation
• 3.2. Genetic endowment – Initial conditions
• 3.3. Method in cognitive, non-cognitive skills measurement: Latent variables
• 4. CHƯƠNG 4: RESEARCH RESULTS
• 4.1. Limitations and further research

I. Đầu Tư Cho Con Cái Ảnh Hưởng Thế Nào Đến Kỹ Năng Trẻ Em

Sự phát triển của trẻ em, từ giai đoạn thơ ấu đến tuổi vị thành niên, luôn là mối quan tâm lớn của các bậc cha mẹ và xã hội. Các nghiên cứu gần đây cho thấy phát triển kỹ năng cho trẻ, đặc biệt là kỹ năng nhận thức và kỹ năng phi nhận thức, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của trẻ. Sự phát triển trong giai đoạn này ảnh hưởng đến giáo dục, sức khỏe, thị trường lao động và sự tham gia xã hội (Francesconi & Heckman, 2016). Ví dụ, Heckman và cộng sự (2006) đã chỉ ra rằng các quyết định học hành, tiền lương và kinh nghiệm làm việc chịu ảnh hưởng bởi kỹ năng nhận thức và kỹ năng mềm cho trẻ.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng nhận thức và phi nhận thức

Các kỹ năng nhận thức liên quan đến trí thông minh tổng quát của trẻ, trong khi kỹ năng phi nhận thức phản ánh các đặc điểm tính cách. Kỹ năng nhận thức bao gồm khả năng ngôn ngữ, trí nhớ, kỹ năng vận động và kỹ năng tư duy. Kỹ năng phi nhận thức bao gồm khả năng tự kiểm soát, lòng tự trọng và sự kiên trì. Cả hai loại kỹ năng này đều quan trọng đối với sự thành công trong học tập và sự nghiệp.

1.2. Nghiên cứu của Young Lives Project tại Việt Nam

Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu dọc từ dự án Young Lives ở Việt Nam, theo dõi 2.000 trẻ em từ 1 đến 12 tuổi. Mục tiêu là tìm hiểu tác động của đầu tư cho con từ cha mẹ đến sự phát triển kỹ năng nhận thức và kỹ năng phi nhận thức của trẻ. Nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố khác như đặc điểm hộ gia đình và cộng đồng.

II. Thách Thức Trong Phát Triển Toàn Diện Kỹ Năng Cho Trẻ Em Việt

Tại Việt Nam, việc phát triển kỹ năng cho trẻ đối mặt với nhiều thách thức. Một trong số đó là sự chú trọng quá mức vào giáo dục sớm kiến thức và kỹ năng nhận thức cơ bản, trong khi kỹ năng mềm cho trẻ như tự trọng và tự kiểm soát chưa được quan tâm đúng mức. Điều này đi ngược lại với cơ chế "năng suất chéo" giữa hai loại kỹ năng. Ngoài ra, nhiều cha mẹ, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc đầu tư giáo dục cho con cái từ sớm.

2.1. Sự mất cân bằng trong giáo dục kỹ năng nhận thức và phi nhận thức

Hệ thống giáo dục sớm của Việt Nam thường tập trung vào việc truyền đạt kiến thức hơn là phát triển kỹ năng mềm cho trẻ. Điều này có thể hạn chế sự phát triển toàn diện của trẻ, vì kỹ năng phi nhận thức cũng rất quan trọng để thành công trong cuộc sống.

2.2. Thiếu nhận thức về tầm quan trọng của đầu tư sớm cho con

Nhiều bậc cha mẹ, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, có thể không nhận thức được tầm quan trọng của việc đầu tư cho con từ sớm. Điều này có thể dẫn đến việc trẻ em nhận được sự đầu tư không đầy đủ từ cha mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.

2.3. Vai trò của chính sách giáo dục và hỗ trợ gia đình

Các chính sách giáo dục và hỗ trợ gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của cha mẹ và cung cấp cho họ các nguồn lực cần thiết để đầu tư vào sự phát triển của con cái.

III. Cách Đầu Tư Giáo Dục Cho Con Phát Triển Kỹ Năng Toàn Diện

Để giúp trẻ em Việt Nam phát triển kỹ năng một cách toàn diện, cần có sự kết hợp giữa đầu tư giáo dục từ gia đình, nhà trường và xã hội. Đầu tư không chỉ bao gồm học phí và các khoản chi tiêu vật chất, mà còn là thời gian, sự quan tâm và hỗ trợ tinh thần mà cha mẹ dành cho con cái. Các bậc cha mẹ nên tạo ra môi trường học tập tích cực tại nhà, khuyến khích trẻ khám phá và phát triển những sở thích riêng.

3.1. Tạo môi trường học tập tích cực tại nhà

Một môi trường học tập tích cực tại nhà có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng tự học, kỹ năng tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề. Cha mẹ có thể tạo ra một môi trường như vậy bằng cách cung cấp sách, đồ chơi giáo dục và tham gia vào các hoạt động học tập cùng con.

3.2. Đầu tư vào các chương trình giáo dục chất lượng

Việc lựa chọn các chương trình học cho trẻ chất lượng có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng nhận thức và kỹ năng phi nhận thức một cách hiệu quả. Cha mẹ nên tìm hiểu kỹ về các chương trình khác nhau và lựa chọn chương trình phù hợp với nhu cầu và khả năng của con.

3.3. Dinh dưỡng và sức khỏe tinh thần cho trẻ

Ngoài đầu tư giáo dục, dinh dưỡng và sức khỏe tinh thần của trẻ cũng rất quan trọng. Một chế độ dinh dưỡng cho trẻ cân bằng và một sức khỏe tinh thần của trẻ ổn định có thể giúp trẻ phát triển toàn diện.

IV. Hướng Dẫn Xây Dựng Kỹ Năng Mềm Cho Trẻ Em Trong Tương Lai

Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, việc trang bị kỹ năng tương lai cho trẻ em là vô cùng quan trọng. Bên cạnh kỹ năng nhận thức, trẻ cần được phát triển các kỹ năng mềm như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo và kỹ năng sáng tạo. Các phương pháp giáo dục hiện đại như học tập dự án, học tập trải nghiệm và học tập hợp tác có thể giúp trẻ phát triển những kỹ năng này.

4.1. Giáo dục kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm

Kỹ năng giao tiếp và kỹ năng làm việc nhóm là những kỹ năng quan trọng để thành công trong môi trường làm việc hiện đại. Cha mẹ và giáo viên nên tạo cơ hội cho trẻ thực hành những kỹ năng này thông qua các hoạt động nhóm và dự án.

4.2. Phát triển kỹ năng lãnh đạo và sáng tạo

Kỹ năng lãnh đạo và kỹ năng sáng tạo là những kỹ năng quan trọng để trẻ trở thành những người dẫn đầu và đổi mới trong tương lai. Cha mẹ và giáo viên có thể khuyến khích trẻ phát triển những kỹ năng này bằng cách tạo cơ hội cho trẻ đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề.

4.3. Ứng dụng công nghệ và giáo dục trực tuyến

Công nghệ và giáo dục trực tuyến có thể cung cấp cho trẻ em những cơ hội học tập mới và phát triển kỹ năng trong một thế giới số. Cha mẹ và giáo viên nên giúp trẻ sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm và hiệu quả.

V. Nghiên Cứu Về Đầu Tư Của Cha Mẹ Vào Kỹ Năng Trẻ Tại VN

Nghiên cứu của Tran Khanh Hoa về "Đầu tư của cha mẹ và sự phát triển kỹ năng nhận thức và phi nhận thức của trẻ em: Bằng chứng tại Việt Nam" cho thấy đầu tư của cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kỹ năng của trẻ trong 12 năm đầu đời. Nghiên cứu cũng tìm thấy bằng chứng về sự tự sản sinh của kỹ năng nhận thức, cũng như năng suất chéo từ kỹ năng nhận thức sang kỹ năng phi nhận thức và ngược lại. Thời gian đến 12 tuổi được coi là giai đoạn quan trọng cho sự phát triển kỹ năng nhận thức.

5.1. Tác động của đầu tư cha mẹ đến kỹ năng nhận thức và phi nhận thức

Nghiên cứu cho thấy đầu tư của cha mẹ, bao gồm cả đầu tư giáo dục và sự quan tâm, có tác động tích cực đến cả kỹ năng nhận thức và kỹ năng phi nhận thức của trẻ. Sự đầu tư này giúp trẻ phát triển toàn diện và có nhiều cơ hội thành công hơn trong cuộc sống.

5.2. Giai đoạn quan trọng cho sự phát triển kỹ năng nhận thức

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng giai đoạn đến 12 tuổi là đặc biệt quan trọng cho sự phát triển kỹ năng nhận thức. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư giáo dục sớm cho trẻ.

VI. Xu Hướng Tương Lai Đầu Tư Kỹ Năng Cho Thế Hệ Trẻ Việt

Trong tương lai, việc đầu tư phát triển kỹ năng cho trẻ em Việt Nam cần tập trung vào việc tạo ra một hệ thống giáo dục linh hoạt và đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và doanh nghiệp để đảm bảo rằng trẻ em được trang bị đầy đủ kỹ năng cần thiết để thành công trong thế kỷ 21. Các chính sách giáo dục cần khuyến khích sự sáng tạo, tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề của trẻ.

6.1. Sự cần thiết của giáo dục linh hoạt và đáp ứng nhu cầu thị trường

Hệ thống giáo dục cần linh hoạt và đáp ứng được nhu cầu thay đổi của thị trường lao động. Điều này đòi hỏi sự đổi mới liên tục trong chương trình giảng dạy và phương pháp giáo dục.

6.2. Vai trò của gia đình nhà trường và doanh nghiệp

Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và doanh nghiệp là rất quan trọng để đảm bảo rằng trẻ em được trang bị đầy đủ kỹ năng cần thiết để thành công trong tương lai.

6.3. Chính sách khuyến khích sáng tạo và tư duy phản biện

Các chính sách giáo dục cần khuyến khích sự sáng tạo, tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề của trẻ. Điều này có thể đạt được thông qua việc sử dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến và tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động thực tế.

Tổng quan nghiên cứu

Phát triển kỹ năng của trẻ em từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi thiếu niên là vấn đề được quan tâm sâu sắc do ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả cuộc sống tương lai. Theo ước tính, kỹ năng nhận thức (cognitive skills) và kỹ năng phi nhận thức (non-cognitive skills) là những chỉ số dự báo quan trọng cho thành công trong học tập, sức khỏe, việc làm và sự hòa nhập xã hội. Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu theo dõi 2.000 trẻ em tại 5 tỉnh đại diện của Việt Nam từ năm 2002 đến 2014, thu thập qua 4 đợt khảo sát của dự án Young Lives. Mục tiêu chính là phân tích tác động của đầu tư của cha mẹ đến sự phát triển đồng thời của kỹ năng nhận thức và phi nhận thức, đồng thời xác định các giai đoạn nhạy cảm và quan trọng trong quá trình hình thành kỹ năng này.

Việc nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ 1 đến 12 tuổi nhằm làm rõ cơ chế tự củng cố (self-productivity) và tương tác qua lại (cross-productivity) giữa hai loại kỹ năng, cũng như vai trò của các yếu tố gia đình, cộng đồng và đặc điểm cá nhân. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp bằng chứng khoa học cho các chính sách giáo dục và can thiệp sớm, đặc biệt hướng tới trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển dịch kinh tế và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết vốn con người (human capital theory) với quan điểm đa chiều về kỹ năng, bao gồm cả kỹ năng nhận thức và phi nhận thức, phù hợp với mô hình đa trí tuệ của Gardner. Kỹ năng nhận thức bao gồm khả năng ngôn ngữ, trí nhớ, tư duy và giải quyết vấn đề, trong khi kỹ năng phi nhận thức phản ánh các đặc điểm tính cách như tự kiểm soát, tự tin và sự thân thiện. Mô hình công nghệ hình thành kỹ năng của Cunha và Heckman (2007, 2008) được áp dụng để mô tả sự phát triển kỹ năng qua các giai đoạn, trong đó kỹ năng hiện tại phụ thuộc vào kỹ năng trước đó, đầu tư của cha mẹ và các yếu tố môi trường.

Khái niệm giai đoạn nhạy cảm (sensitive period) và giai đoạn quan trọng (critical period) được sử dụng để xác định thời điểm đầu tư của cha mẹ có hiệu quả cao nhất đối với từng loại kỹ năng. Ngoài ra, mô hình cũng xem xét cơ chế tự củng cố (self-productivity) và tương tác qua lại (cross-productivity) giữa kỹ năng nhận thức và phi nhận thức.

Phương pháp nghiên cứu

Dữ liệu được sử dụng là bộ dữ liệu bảng (panel data) từ dự án Young Lives tại Việt Nam, theo dõi 2.000 trẻ em sinh năm 2001-2002 tại 5 tỉnh đại diện cho các vùng kinh tế xã hội khác nhau. Các biến kỹ năng nhận thức và phi nhận thức được ước lượng dưới dạng biến tiềm ẩn (latent variables) thông qua phân tích nhân tố khẳng định (confirmatory factor analysis) dựa trên các bài kiểm tra tiêu chuẩn như PPVT, EGRA và các bảng câu hỏi đánh giá tính cách.

Mô hình hồi quy tuyến tính đa biến được ước lượng bằng phương pháp Ordinary Least Squares (OLS) và Full Information Maximum Likelihood (FIML), đồng thời sử dụng phương pháp biến công cụ (Instrumental Variables) để xử lý vấn đề nội sinh do mối quan hệ đồng thời giữa đầu tư của cha mẹ và kỹ năng của trẻ. Biến công cụ bao gồm các cú sốc kinh tế hộ gia đình và thứ tự sinh của trẻ. Các biến kiểm soát bao gồm đặc điểm cá nhân, gia đình, cộng đồng và các yếu tố môi trường khác.

Thời gian nghiên cứu trải dài từ năm 2002 đến 2014, tương ứng với 4 đợt khảo sát khi trẻ ở các độ tuổi 1, 5, 8 và 12 tuổi, cho phép phân tích sự phát triển kỹ năng theo chiều dọc và xác định các giai đoạn nhạy cảm, quan trọng trong quá trình hình thành kỹ năng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tác động của đầu tư cha mẹ: Kết quả cho thấy đầu tư của cha mẹ, bao gồm cả chi tiêu tài chính và thời gian chăm sóc, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển kỹ năng nhận thức và phi nhận thức của trẻ trong 12 năm đầu đời. Ví dụ, chi tiêu giáo dục trung bình của hộ gia đình chiếm khoảng 6% tổng chi tiêu, và tỷ lệ này cao hơn gấp 7 lần ở nhóm hộ giàu so với nhóm hộ nghèo.

2. Cơ chế tự củng cố và tương tác: Có bằng chứng rõ ràng về cơ chế tự củng cố kỹ năng nhận thức, tức là kỹ năng nhận thức ở giai đoạn trước thúc đẩy sự phát triển kỹ năng nhận thức ở giai đoạn sau. Đồng thời, tồn tại cơ chế tương tác qua lại giữa kỹ năng nhận thức và phi nhận thức, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình phát triển.

3. Giai đoạn nhạy cảm và quan trọng: Giai đoạn từ 1 đến 12 tuổi là thời kỳ quan trọng cho sự phát triển kỹ năng nhận thức, trong đó các giai đoạn 5 và 8 tuổi được xác định là giai đoạn nhạy cảm hơn so với 12 tuổi. Đối với kỹ năng phi nhận thức, giai đoạn sau 5 tuổi có tính linh hoạt cao hơn, phù hợp với các can thiệp giáo dục và xã hội.

4. Ảnh hưởng của các yếu tố môi trường: Các yếu tố như trình độ học vấn của cha mẹ, quy mô hộ gia đình, điều kiện kinh tế xã hội của cộng đồng và các cú sốc kinh tế hộ gia đình cũng có ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển kỹ năng của trẻ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các phát hiện trên có thể giải thích bởi vai trò thiết yếu của môi trường gia đình trong việc cung cấp đầu tư cả về vật chất và tinh thần cho trẻ, đặc biệt trong những năm đầu đời khi kỹ năng còn dễ bị ảnh hưởng. So sánh với các nghiên cứu tại các nước phát triển, kết quả tại Việt Nam tương đồng về cơ chế tự củng cố và tương tác giữa các kỹ năng, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng của đầu tư cha mẹ có thể khác biệt do điều kiện kinh tế xã hội và văn hóa.

Việc xác định các giai đoạn nhạy cảm và quan trọng giúp các nhà hoạch định chính sách tập trung nguồn lực và thiết kế các chương trình can thiệp hiệu quả hơn, đặc biệt là các chương trình hỗ trợ trẻ em nghèo và có hoàn cảnh khó khăn. Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ phân tích sự thay đổi kỹ năng theo thời gian và bảng so sánh mức đầu tư giữa các nhóm hộ gia đình khác nhau để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đầu tư giáo dục sớm: Khuyến khích các chương trình can thiệp và hỗ trợ đầu tư cho trẻ em từ giai đoạn sơ sinh đến 8 tuổi nhằm tận dụng giai đoạn nhạy cảm phát triển kỹ năng nhận thức và phi nhận thức. Các cơ quan giáo dục và y tế cần phối hợp triển khai trong vòng 3-5 năm tới.

2. Phát triển chương trình giáo dục toàn diện: Cải tiến chương trình giảng dạy tại các cấp học để không chỉ tập trung vào kỹ năng nhận thức mà còn chú trọng phát triển kỹ năng phi nhận thức như tự kiểm soát, tự tin và kỹ năng xã hội. Bộ Giáo dục và Đào tạo nên xây dựng lộ trình thực hiện trong 5 năm.

3. Hỗ trợ gia đình có hoàn cảnh khó khăn: Thiết lập các chính sách hỗ trợ tài chính và tư vấn nuôi dạy con cho các hộ nghèo, đặc biệt là các gia đình ở vùng nông thôn và miền núi, nhằm nâng cao nhận thức và khả năng đầu tư cho con cái. Các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương cần phối hợp thực hiện.

4. Tăng cường nghiên cứu và giám sát: Xây dựng hệ thống thu thập dữ liệu liên tục về phát triển kỹ năng của trẻ em để theo dõi hiệu quả các chính sách và điều chỉnh kịp thời. Viện nghiên cứu và các trường đại học nên chủ trì, phối hợp với các cơ quan quản lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách giáo dục và phát triển xã hội: Nghiên cứu cung cấp bằng chứng khoa học để thiết kế các chương trình can thiệp sớm và chính sách hỗ trợ gia đình, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia.

2. Các tổ chức phi chính phủ và xã hội dân sự: Thông tin về giai đoạn nhạy cảm và vai trò đầu tư cha mẹ giúp các tổ chức xây dựng các dự án hỗ trợ trẻ em và gia đình hiệu quả hơn.

3. Nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực kinh tế phát triển và giáo dục: Luận văn cung cấp mô hình phân tích kỹ thuật và dữ liệu thực nghiệm quý giá về sự phát triển kỹ năng trẻ em tại một nước đang phát triển.

4. Phụ huynh và cộng đồng: Hiểu rõ tầm quan trọng của đầu tư sớm và toàn diện vào kỹ năng nhận thức và phi nhận thức của trẻ, từ đó nâng cao nhận thức và thực hành nuôi dạy con hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao kỹ năng phi nhận thức lại quan trọng như kỹ năng nhận thức?
   Kỹ năng phi nhận thức như tự kiểm soát, tự tin và kỹ năng xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng học tập, làm việc và hòa nhập xã hội của trẻ. Nghiên cứu cho thấy chúng có thể dự báo thành công nghề nghiệp và cuộc sống tốt hơn nhiều so với chỉ dựa vào kỹ năng nhận thức.

2. Đầu tư của cha mẹ bao gồm những gì?
   Đầu tư của cha mẹ không chỉ là chi tiêu tài chính cho giáo dục, sức khỏe mà còn là thời gian chăm sóc, hỗ trợ tinh thần và tạo môi trường phát triển tích cực cho trẻ.

3. Giai đoạn nhạy cảm và quan trọng khác nhau thế nào?
   Giai đoạn quan trọng là thời điểm duy nhất đầu tư có hiệu quả đối với kỹ năng, trong khi giai đoạn nhạy cảm là thời điểm đầu tư có hiệu quả cao hơn so với các giai đoạn khác nhưng không phải duy nhất.

4. Làm thế nào để xử lý vấn đề nội sinh trong nghiên cứu này?
   Nghiên cứu sử dụng phương pháp biến công cụ với các biến như cú sốc kinh tế hộ gia đình và thứ tự sinh của trẻ để kiểm soát mối quan hệ đồng thời giữa đầu tư cha mẹ và kỹ năng của trẻ, giúp ước lượng chính xác hơn.

5. Chính sách nào nên ưu tiên để hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn?
   Ưu tiên các chương trình can thiệp sớm, hỗ trợ tài chính và tư vấn nuôi dạy con, đặc biệt tập trung vào giai đoạn từ 1 đến 8 tuổi, nhằm tận dụng giai đoạn nhạy cảm phát triển kỹ năng.

Kết luận

• Đầu tư của cha mẹ đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển đồng thời của kỹ năng nhận thức và phi nhận thức của trẻ em Việt Nam trong 12 năm đầu đời.
• Cơ chế tự củng cố và tương tác qua lại giữa hai loại kỹ năng được xác nhận, cho thấy sự phát triển kỹ năng là một quá trình động và liên kết chặt chẽ.
• Giai đoạn từ 1 đến 12 tuổi, đặc biệt là các mốc 5 và 8 tuổi, là thời kỳ nhạy cảm và quan trọng để đầu tư phát triển kỹ năng.
• Các yếu tố gia đình, cộng đồng và môi trường kinh tế xã hội có ảnh hưởng đáng kể đến quá trình hình thành kỹ năng.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách giáo dục toàn diện và can thiệp sớm, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Tiếp theo, cần triển khai các chương trình can thiệp dựa trên bằng chứng này và tiếp tục nghiên cứu mở rộng để đánh giá hiệu quả chính sách. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức liên quan được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn nhằm tạo ra tác động tích cực lâu dài cho thế hệ trẻ.