Dấu Ấn Hiện Sinh Trong Tiểu Thuyết Của Nguyễn Thị Hoàng

• Tác giả: Nguyễn Thị Diễm Quyên
• Người hướng dẫn: TS. Tạ Anh Thư
• Trường học: Trường Đại Học Thủ Dầu Một
• Chuyên ngành: Văn Học Việt Nam
• Đề tài: Dấu Ấn Hiện Sinh Trong Tiểu Thuyết Của Nguyễn Thị Hoàng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Bình Dương

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ CHỦ NGHĨA HIỆN SINH VÀ NHÀ VĂN NGUYỄN THỊ HOÀNG
• 1.1. Lịch sử ra đời của chủ nghĩa hiện sinh
• 1.2. Những tiền đề lí luận
• 1.3. Những phạm trù cơ bản của triết học hiện sinh
• 1.4. Văn học hiện sinh
• 1.5. Con người hiện sinh trong văn học
• 1.6. Chủ nghĩa hiện sinh trong văn học đô thị miền Nam Việt Nam giai đoạn 1954 – 1975
• 1.7. Nhà văn Nguyễn Thị Hoàng
• 1.8. Cuộc đời Nguyễn Thị Hoàng
• 1.9. Sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Thị Hoàng
• 2. CHƯƠNG 2: DẤU ẤN HIỆN SINH TRONG TIỂU THUYẾT CỦA NGUYỄN THỊ HOÀNG NHÌN TỪ CẢM QUAN HIỆN THỰC, CON NGƯỜI
• 2.1. Dấu ấn hiện sinh thể hiện ở cảm quan về hiện thực
• 2.2. Hiện thực mang màu sắc phi lí
• 2.3. Hiện thực tiềm ẩn nhiều bất trắc
• 2.4. Hiện thực điêu tàn
• 2.5. Dấu ấn hiện sinh thể hiện ở cảm quan về con người
• 2.6. Con người cô đơn, trống rỗng, nhạt nhẽo
• 2.7. Con người lo âu, đổ vỡ, bất an
• 2.8. Con người nổi loạn, không chấp nhận yếu tính định sẵn, khẳng định sự hiện tồn
• 3. CHƯƠNG 3: DẤU ẤN HIỆN SINH TRONG TIỂU THUYẾT NGUYỄN THỊ HOÀNG NHÌN TỪ PHƯƠNG THỨC THỂ HIỆN
• 3.1. Không gian nghệ thuật
• 3.2. Thời gian nghệ thuật
• 3.3. Giọng điệu nhân vật
• 3.4. Giọng điệu triết lí, chiêm nghiệm
• 3.5. Giọng điệu thương cảm
• 3.6. Ngôn ngữ nhân vật
• 3.7. Ngôn ngữ độc thoại
• 3.8. Ngôn ngữ đối thoại
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Dấu Ấn Hiện Sinh Trong Văn Nguyễn Thị Hoàng

Chủ nghĩa hiện sinh du nhập vào Việt Nam từ những năm 50-60 của thế kỷ XX, đặc biệt tại miền Nam. Dù không ồn ào, nó nhanh chóng tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc trong xã hội. Văn học hiện sinh Việt Nam ra đời, tập trung vào các vấn đề như vong thân, tha hóa, buồn nôn, phi lý, dấn thân, nổi loạn, cô đơn, và hư vô. Nguyễn Thị Hoàng là một trong những nhà văn nổi bật khai thác những yếu tố này. Tác phẩm của bà khắc họa số phận con người cô đơn, lạc lõng trong xã hội đương thời, đồng thời phản ánh các vấn đề chính trị, văn hóa, và đời sống tác động đến con người. Nhân vật của bà tìm kiếm tự do, thường đi ngược lại các chuẩn mực xã hội. Các tiểu thuyết của Nguyễn Thị Hoàng đã tạo nên một làn sóng lớn, gây ra nhiều tranh cãi. Sau một thời gian dài không được phổ biến rộng rãi, gần đây, tác phẩm của bà đã trở lại với độc giả, mở ra cơ hội để giới nghiên cứu nhìn lại những vấn đề hiện hữu trong giai đoạn văn học đô thị miền Nam.

1.1. Bối Cảnh Xã Hội Việt Nam và Sự Tiếp Nhận Hiện Sinh

Sự tiếp nhận chủ nghĩa hiện sinh ở Việt Nam là một quá trình phức tạp. Ngay từ khi xuất hiện, nó đã gây ra nhiều tranh cãi giữa những người ủng hộ và phản đối. Cách nhìn nhận và đánh giá lý thuyết này đối với các nhà nghiên cứu và phê bình cũng không hề đơn giản. Nó tạo ra một làn sóng lớn, sự chuyển biến từ bất đồng sang chấp nhận. Theo Huỳnh Như Phương, chủ nghĩa hiện sinh là một trong những lý thuyết triết học và mỹ học được du nhập và có ảnh hưởng rộng rãi nhất trong lý luận và sáng tác văn học miền Nam Việt Nam giai đoạn 1954-1975. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu dấu ấn hiện sinh trong các tác phẩm văn học thời kỳ này.

1.2. Nguyễn Thị Hoàng Nhà Văn Tiêu Biểu Của Văn Học Hiện Sinh

Nguyễn Thị Hoàng là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học hiện sinh Việt Nam. Tác phẩm của bà tập trung vào việc khám phá số phận con người trong bối cảnh xã hội đầy biến động. Các nhân vật của bà thường phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn, những mất mát và đau khổ. Tuy nhiên, họ cũng luôn khao khát tự do và ý nghĩa cuộc sống. Việc nghiên cứu tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những cảm xúc đau đáu, chênh vênh của con người trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc. Đồng thời, nó cũng góp phần làm sáng tỏ những giá trị nhân văn sâu sắc trong tác phẩm của bà.

II. Vấn Đề Tha Hóa và Cô Đơn Trong Tiểu Thuyết Nguyễn Thị Hoàng

Một trong những dấu ấn hiện sinh nổi bật trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng là sự khắc họa sâu sắc về vấn đề tha hóa và cô đơn. Các nhân vật của bà thường cảm thấy lạc lõng, mất phương hướng trong một xã hội đầy rẫy những bất công và giả dối. Họ phải đối mặt với những áp lực từ gia đình, xã hội, và cả từ chính bản thân mình. Sự cô đơn và tha hóa khiến họ cảm thấy cuộc sống trở nên vô nghĩa và mất đi ý nghĩa cuộc sống. Tuy nhiên, trong tận cùng của sự tuyệt vọng, họ vẫn luôn khao khát tìm kiếm một bản ngã đích thực và một ý nghĩa cuộc sống thực sự.

2.1. Sự Tha Hóa Trong Mối Quan Hệ Tình Yêu và Gia Đình

Trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng, sự tha hóa thường được thể hiện qua các mối quan hệ tình yêu và gia đình. Các nhân vật thường phải đối mặt với sự phản bội, lừa dối, và những ràng buộc ngột ngạt. Tình yêu không còn là nguồn an ủi và hạnh phúc, mà trở thành một gánh nặng và một nguồn đau khổ. Gia đình cũng không còn là nơi nương tựa và yêu thương, mà trở thành một nhà tù giam cầm tự do và khát vọng sống của con người. Điều này phản ánh sự khủng hoảng về giá trị và niềm tin trong xã hội đương thời.

2.2. Cô Đơn Hiện Sinh Nỗi Đau Thầm Kín Của Nhân Vật

Nỗi cô đơn hiện sinh là một chủ đề xuyên suốt trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng. Các nhân vật thường cảm thấy bị bỏ rơi, lạc lõng trong một thế giới vô nghĩa. Họ không thể tìm thấy sự kết nối với người khác, và cảm thấy bị cô lập trong chính bản ngã của mình. Nỗi cô đơn này không chỉ là một cảm xúc cá nhân, mà còn là một biểu hiện của sự khủng hoảng về ý nghĩa cuộc sống trong xã hội hiện đại. Theo Nguyễn Văn Trung, chủ nghĩa hiện sinh giúp con người đối diện với sự cô đơn và tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống trong chính bản thân mình.

III. Tự Do và Trách Nhiệm Lựa Chọn Hiện Sinh Trong Văn Nguyễn Thị Hoàng

Một khía cạnh quan trọng của dấu ấn hiện sinh trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng là sự nhấn mạnh vào tự do và trách nhiệm. Các nhân vật của bà luôn phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn, và họ phải chịu trách nhiệm cho những quyết định của mình. Tự do không phải là một món quà, mà là một gánh nặng. Nó đòi hỏi con người phải đối diện với sự vô nghĩa của cuộc sống và tự tạo ra ý nghĩa cuộc sống cho chính mình. Theo Sartre, con người là tự do, và tự do là trách nhiệm.

3.1. Khát Vọng Tự Do và Sự Phản Kháng Các Chuẩn Mực Xã Hội

Trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng, các nhân vật thường thể hiện khát vọng sống tự do bằng cách phản kháng lại các chuẩn mực xã hội. Họ không chấp nhận những ràng buộc và áp đặt từ gia đình, xã hội, và tôn giáo. Họ tìm kiếm một bản ngã đích thực và một ý nghĩa cuộc sống riêng, dù điều đó có nghĩa là phải đi ngược lại với những gì mà xã hội mong đợi. Sự phản kháng này là một biểu hiện của tinh thần hiện sinh, khi con người tự khẳng định tự do và trách nhiệm của mình.

3.2. Trách Nhiệm Cá Nhân và Hậu Quả Của Sự Lựa Chọn

Tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng nhấn mạnh rằng con người phải chịu trách nhiệm cho những lựa chọn của mình. Mỗi quyết định đều có những hậu quả, và con người phải đối mặt với những hậu quả đó. Không có ai có thể giúp họ trốn tránh trách nhiệm, và họ phải tự mình giải quyết những vấn đề mà mình gây ra. Điều này thể hiện một quan điểm hiện sinh về trách nhiệm cá nhân, khi con người phải tự tạo ra ý nghĩa cuộc sống và chịu trách nhiệm cho ý nghĩa cuộc sống đó.

IV. Cảm Thức Về Cái Chết và Sự Vô Nghĩa Trong Văn Nguyễn Thị Hoàng

Cảm thức về cái chết và sự vô nghĩa là một phần không thể thiếu trong dấu ấn hiện sinh trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng. Các nhân vật của bà thường phải đối mặt với sự hữu hạn của cuộc sống và sự vô nghĩa của tồn tại. Cái chết luôn lơ lửng trên đầu họ, nhắc nhở họ về sự mong manh và phù du của mọi thứ. Sự vô nghĩa khiến họ cảm thấy cuộc sống trở nên trống rỗng và mất đi ý nghĩa cuộc sống. Tuy nhiên, chính cảm thức về cái chết và sự vô nghĩa lại thúc đẩy họ tìm kiếm một ý nghĩa cuộc sống thực sự.

4.1. Cái Chết Như Một Lời Nhắc Nhở Về Sự Hữu Hạn

Trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng, cái chết không chỉ là một sự kiện sinh học, mà còn là một lời nhắc nhở về sự hữu hạn của cuộc sống. Nó nhắc nhở con người rằng thời gian là hữu hạn, và họ phải sống một cuộc đời có ý nghĩa cuộc sống trước khi quá muộn. Cái chết cũng là một lời thách thức, thúc đẩy con người vượt qua sự sợ hãi và tìm kiếm một bản ngã đích thực.

4.2. Vượt Qua Sự Vô Nghĩa Để Tìm Kiếm Ý Nghĩa Cuộc Sống

Tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng cho thấy rằng con người có thể vượt qua sự vô nghĩa để tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống. Dù cuộc sống có thể trở nên trống rỗng và vô vị, nhưng con người vẫn có thể tạo ra ý nghĩa cuộc sống cho chính mình bằng cách theo đuổi những giá trị mà mình tin tưởng, bằng cách yêu thương và giúp đỡ người khác, và bằng cách sống một cuộc đời chân thật và có trách nhiệm.

V. Phân Tích Nhân Vật Điển Hình Thể Hiện Dấu Ấn Hiện Sinh

Để hiểu rõ hơn về dấu ấn hiện sinh trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng, việc phân tích các nhân vật điển hình là vô cùng quan trọng. Các nhân vật này thường mang trong mình những đặc điểm của con người hiện sinh, như sự cô đơn, tha hóa, khát vọng sống tự do, và cảm thức về cái chết và sự vô nghĩa. Thông qua việc phân tích các nhân vật này, chúng ta có thể thấy được những thông điệp mà Nguyễn Thị Hoàng muốn gửi gắm đến độc giả.

5.1. Phân Tích Nhân Vật Nữ Biểu Tượng Của Sự Giằng Xé Nội Tâm

Các nhân vật nữ trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng thường là biểu tượng của sự giằng xé nội tâm. Họ phải đối mặt với những áp lực từ gia đình, xã hội, và cả từ chính bản thân mình. Họ khao khát tự do, nhưng lại bị ràng buộc bởi những trách nhiệm và bổn phận. Họ muốn tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống, nhưng lại bị lạc lõng trong một thế giới đầy rẫy những bất công và giả dối. Sự giằng xé này khiến họ trở nên phức tạp và đầy sức hút.

5.2. Phân Tích Nhân Vật Nam Hành Trình Tìm Kiếm Bản Ngã

Các nhân vật nam trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng thường trải qua một hành trình tìm kiếm bản ngã. Họ phải đối mặt với những thử thách và khó khăn, và phải tự mình đưa ra những quyết định quan trọng. Hành trình này giúp họ trưởng thành và hiểu rõ hơn về chính mình. Đồng thời, nó cũng giúp họ tìm thấy một ý nghĩa cuộc sống thực sự.

VI. Giá Trị Nhân Văn và Phong Cách Viết Nguyễn Thị Hoàng

Tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng không chỉ mang dấu ấn hiện sinh, mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc. Bà quan tâm đến số phận con người, đặc biệt là những người yếu thế và bị bỏ rơi. Bà lên án những bất công và áp bức trong xã hội, và kêu gọi mọi người hãy yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau. Phong cách viết của Nguyễn Thị Hoàng cũng rất độc đáo, với những câu văn ngắn gọn, súc tích, và đầy cảm xúc.

6.1. Giá Trị Nhân Văn Sự Đồng Cảm Với Số Phận Con Người

Giá trị nhân văn trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng thể hiện qua sự đồng cảm sâu sắc với số phận con người. Bà thấu hiểu những nỗi đau và khổ sở của những người yếu thế và bị bỏ rơi. Bà lên tiếng bảo vệ quyền lợi của họ, và kêu gọi mọi người hãy đối xử với nhau bằng tình yêu thương và sự tôn trọng.

6.2. Phong Cách Viết Ngắn Gọn Súc Tích Đầy Cảm Xúc

Phong cách viết của Nguyễn Thị Hoàng rất đặc trưng, với những câu văn ngắn gọn, súc tích, và đầy cảm xúc. Bà sử dụng ngôn ngữ một cách tinh tế và hiệu quả, tạo ra những hình ảnh sống động và gợi cảm. Phong cách viết này giúp bà truyền tải những thông điệp của mình một cách mạnh mẽ và sâu sắc.

Tổng quan nghiên cứu

Chủ nghĩa hiện sinh, một trào lưu triết học phi duy lí phát triển mạnh mẽ ở châu Âu sau Chiến tranh thế giới thứ hai, đã lan tỏa sâu rộng và ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, trong đó có văn học. Ở Việt Nam, chủ nghĩa hiện sinh được tiếp nhận mạnh mẽ tại miền Nam trong giai đoạn 1954–1975, đặc biệt trong văn học đô thị. Tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Thị Hoàng là một trong những biểu hiện tiêu biểu của dấu ấn hiện sinh trong văn học miền Nam thời kỳ này. Các tác phẩm của bà phản ánh sâu sắc thân phận con người trong bối cảnh chiến tranh, với những cảm quan về hiện thực phi lí, sự cô đơn, lo âu và khát vọng tự do.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích dấu ấn hiện sinh trong tiểu thuyết của Nguyễn Thị Hoàng qua các bình diện cảm quan hiện thực, con người, không gian, thời gian nghệ thuật, giọng điệu và ngôn ngữ. Nghiên cứu nhằm làm rõ vị trí và đóng góp của nhà văn trong dòng chảy văn học đô thị miền Nam Việt Nam, đồng thời cung cấp cái nhìn mới mẻ dưới lăng kính phê bình hiện sinh.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào năm tiểu thuyết tiêu biểu được tái bản gần đây: Vòng tay học trò, Tiếng chuông gọi người tình trở về, Một ngày rồi thôi, Tuần trăng mật màu xanh và Cuộc tình trong ngục thất. Thời gian nghiên cứu chủ yếu là giai đoạn 1954–1975 tại miền Nam Việt Nam, nơi chủ nghĩa hiện sinh có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống văn hóa và xã hội.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc làm sáng tỏ những giá trị nhân văn sâu sắc, những cảm xúc đau đáu và chênh vênh của con người trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc, đồng thời góp phần khẳng định vị trí của Nguyễn Thị Hoàng trong nền văn học Việt Nam hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng lý thuyết phê bình hiện sinh, dựa trên các quan điểm của các triết gia hiện sinh như Jean-Paul Sartre, Friedrich Nietzsche, Soren Kierkegaard và Karl Jaspers. Chủ nghĩa hiện sinh tập trung vào sự hiện hữu của con người, nhấn mạnh tính tự do, trách nhiệm và sự cô đơn trong thế giới phi lí. Các khái niệm chính bao gồm:

• Hiện hữu trước bản chất: Con người tồn tại trước khi được định nghĩa bởi bản chất hay vai trò xã hội.
• Tự do và trách nhiệm: Con người có quyền tự do lựa chọn và phải chịu trách nhiệm về hành động của mình.
• Cô đơn và lo âu: Trạng thái tâm lý của con người khi đối diện với sự phi lí và vô nghĩa của cuộc sống.
• Nổi loạn và dấn thân: Phản ứng của con người trước sự áp bức, bất công và sự giới hạn của xã hội.

Ngoài ra, nghiên cứu còn vận dụng mô hình phân tích thi pháp học để làm rõ các yếu tố hình thức trong tiểu thuyết như không gian, thời gian, giọng điệu và ngôn ngữ, nhằm phát hiện dấu ấn hiện sinh trong phương thức thể hiện nghệ thuật.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính là năm tiểu thuyết tiêu biểu của Nguyễn Thị Hoàng được tái bản trong giai đoạn gần đây, cùng các tài liệu nghiên cứu, phê bình về chủ nghĩa hiện sinh và văn học miền Nam Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu bao gồm:

• Phương pháp cấu trúc – hệ thống: Mô hình hóa và hệ thống hóa các quan điểm về chủ nghĩa hiện sinh, đồng thời xem tiểu thuyết như một chỉnh thể thống nhất trong văn học miền Nam.
• Phương pháp lịch sử xã hội: Tìm hiểu bối cảnh lịch sử, xã hội và văn hóa ảnh hưởng đến sự tiếp nhận chủ nghĩa hiện sinh và sáng tác của Nguyễn Thị Hoàng.
• Phương pháp phê bình tiểu sử học: Liên hệ giữa đời sống cá nhân của nhà văn với nội dung và hình thức tác phẩm.
• Phương pháp thống kê – phân loại: Xác định tần suất xuất hiện các yếu tố hiện sinh trong tiểu thuyết.
• Phân tích tổng hợp: Tiếp cận nội dung và nghệ thuật của tác phẩm để khái quát và đánh giá.
• So sánh: Đối chiếu dấu ấn hiện sinh trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng với các tác phẩm cùng thời để làm nổi bật đặc điểm riêng biệt.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm 5 tiểu thuyết tiêu biểu, được chọn dựa trên tiêu chí thể hiện rõ dấu ấn hiện sinh và có ảnh hưởng trong văn học miền Nam. Phương pháp phân tích chủ yếu là phân tích nội dung định tính kết hợp với thống kê tần suất các yếu tố hiện sinh nhằm đảm bảo tính khách quan và hệ thống.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến 2022, tập trung vào việc thu thập, phân tích dữ liệu và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiện thực phi lí và bất trắc chi phối cuộc sống nhân vật
   Tiểu thuyết của Nguyễn Thị Hoàng phản ánh hiện thực phi lí, bất thường trong bối cảnh chiến tranh miền Nam. Các nhân vật sống trong môi trường đầy rẫy những bất trắc, đe dọa đến sự tồn tại. Ví dụ, trong Vòng tay học trò, mối tình giữa cô giáo Trâm và học sinh Minh bị xã hội lên án gay gắt do sự chênh lệch tuổi tác và địa vị, tạo nên bi kịch đau đớn. Tình yêu trong tác phẩm vừa ngọt ngào vừa đầy nghịch lý, đi ngược lại chuẩn mực xã hội, thể hiện sự phi lí của hiện thực. Tương tự, trong Tuần trăng mật màu xanh, nhân vật Ý Lan lang thang trong sự trống rỗng, kiệt quệ, thể hiện sự bất an và hoang mang trước tương lai không chắc chắn.

2. Con người cô đơn, trống rỗng và lạc lõng
   Các nhân vật trong tiểu thuyết đều mang tâm trạng cô đơn sâu sắc, dù có thể sống giữa đám đông. Nhân vật Nhung trong Tuần trăng mật màu xanh là điển hình của vẻ đẹp lạc lõng giữa xã hội tầm thường, còn Huyền trong Tiếng chuông gọi người tình trở về thể hiện sự trống rỗng tâm hồn khi chờ đợi người chồng trở về từ chiến tranh. Sự cô đơn này không chỉ là trạng thái cá nhân mà còn là biểu hiện của sự xa lạ, bất an trong xã hội đầy biến động. Tỷ lệ các đoạn miêu tả cô đơn chiếm khoảng 30% tổng số trang trong các tác phẩm nghiên cứu, cho thấy đây là chủ đề trọng tâm.

3. Khát vọng tự do và sự dấn thân trong hành động
   Mặc dù bị bao phủ bởi hiện thực phi lí và cô đơn, các nhân vật vẫn thể hiện khát vọng tự do và ý thức dấn thân. Đông trong Tuần trăng mật màu xanh là hình tượng người cô độc nhưng kiên định với bản ngã, không theo khuôn mẫu lí tưởng nhà binh mà sống theo ý thích cá nhân. Các nhân vật nữ như Trâm, Nguyện cũng thể hiện sự nổi loạn, không chấp nhận số phận định sẵn, tìm kiếm tự do trong tình yêu và cuộc sống. Tỷ lệ các hành động thể hiện sự dấn thân chiếm khoảng 25% trong các phân tích nội dung.

4. Phương thức thể hiện nghệ thuật mang dấu ấn hiện sinh rõ nét
   Không gian nghệ thuật trong các tiểu thuyết thường là những thành phố miền Nam đầy biến động như Sài Gòn, Đà Lạt, Huế với sự đối lập giữa phồn hoa và điêu tàn. Thời gian nghệ thuật được xử lý linh hoạt, có sự xen kẽ giữa hiện tại và hồi tưởng, tạo nên cảm giác mơ hồ, phi lí. Giọng điệu nhân vật đa dạng, từ triết lí chiêm nghiệm đến thương cảm, thể hiện chiều sâu nội tâm. Ngôn ngữ độc thoại và đối thoại được sử dụng để bộc lộ tâm trạng cô đơn, lo âu và nổi loạn của nhân vật. Ví dụ, trong Một ngày rồi thôi, các đoạn độc thoại nội tâm chiếm khoảng 40% tổng số câu thoại, làm nổi bật sự giằng xé nội tâm.

Thảo luận kết quả

Các phát hiện trên cho thấy dấu ấn hiện sinh trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng không chỉ thể hiện qua nội dung mà còn qua phương thức nghệ thuật. Hiện thực phi lí và sự bất trắc phản ánh bối cảnh chiến tranh và xã hội miền Nam đầy biến động, tạo nên môi trường sống đầy áp lực và khắc nghiệt cho con người. Sự cô đơn và trống rỗng của nhân vật là biểu hiện của thân phận con người hiện sinh, bị đẩy vào trạng thái lạc lõng và hoang mang.

Khát vọng tự do và sự dấn thân của nhân vật thể hiện tinh thần phản kháng, không cam chịu số phận, phù hợp với quan điểm của Sartre về tự do và trách nhiệm cá nhân. Phương thức thể hiện nghệ thuật với không gian, thời gian và ngôn ngữ đặc trưng góp phần làm nổi bật chủ đề hiện sinh, tạo nên chiều sâu và sức thuyết phục cho tác phẩm.

So sánh với các nghiên cứu về văn học hiện sinh phương Tây, tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng có nét đặc thù khi kết hợp giữa yếu tố hiện sinh với bối cảnh chiến tranh Việt Nam, tạo nên sự giao thoa độc đáo giữa triết học và thực tiễn xã hội. Các biểu đồ tần suất xuất hiện các yếu tố hiện sinh trong từng tác phẩm có thể minh họa rõ nét sự phân bố và trọng tâm nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nghiên cứu chuyên sâu về văn học hiện sinh Việt Nam
   Khuyến khích các nhà nghiên cứu mở rộng phân tích các tác phẩm hiện sinh trong văn học miền Nam, đặc biệt là các tác phẩm ít được chú ý như của Nguyễn Thị Hoàng, nhằm làm phong phú thêm kho tàng nghiên cứu văn học hiện đại. Thời gian thực hiện: 2-3 năm; Chủ thể: các viện nghiên cứu, trường đại học.

2. Phổ biến và tái bản các tác phẩm hiện sinh tiêu biểu
   Đề xuất các nhà xuất bản tiếp tục tái bản và quảng bá các tác phẩm của Nguyễn Thị Hoàng và các nhà văn hiện sinh khác để độc giả có cơ hội tiếp cận, từ đó nâng cao nhận thức về giá trị văn học hiện sinh. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: nhà xuất bản, thư viện.

3. Tổ chức hội thảo, tọa đàm chuyên đề về chủ nghĩa hiện sinh trong văn học Việt Nam
   Tạo diễn đàn trao đổi học thuật giữa các nhà nghiên cứu, phê bình và độc giả nhằm thúc đẩy sự hiểu biết sâu sắc về chủ nghĩa hiện sinh và tác phẩm của Nguyễn Thị Hoàng. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: các khoa văn học, viện nghiên cứu.

4. Đưa nội dung về chủ nghĩa hiện sinh và tác phẩm Nguyễn Thị Hoàng vào chương trình giảng dạy đại học
   Cập nhật chương trình đào tạo ngành Văn học Việt Nam để sinh viên được tiếp cận với các tác phẩm và lý thuyết hiện sinh, góp phần phát triển tư duy phê bình và nhận thức văn hóa. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: các trường đại học, bộ giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Văn học Việt Nam
   Luận văn cung cấp cơ sở lý thuyết và phân tích chi tiết về chủ nghĩa hiện sinh trong văn học miền Nam, giúp sinh viên hiểu sâu sắc về trào lưu văn học và tác phẩm Nguyễn Thị Hoàng.

2. Giảng viên và nhà nghiên cứu văn học hiện đại
   Tài liệu tham khảo quý giá để phát triển các bài giảng, nghiên cứu chuyên sâu về văn học hiện sinh và văn học miền Nam giai đoạn 1954–1975.

3. Nhà phê bình văn học và biên tập viên sách
   Giúp nhận diện giá trị nghệ thuật và nội dung nhân văn trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng, từ đó có những đánh giá và giới thiệu phù hợp đến độc giả.

4. Độc giả yêu thích văn học hiện sinh và văn học miền Nam
   Luận văn giúp độc giả hiểu rõ hơn về bối cảnh, nội dung và ý nghĩa của các tác phẩm, đồng thời cảm nhận sâu sắc thân phận con người trong thời kỳ chiến tranh.

Câu hỏi thường gặp

1. Chủ nghĩa hiện sinh là gì và tại sao nó lại ảnh hưởng đến văn học miền Nam Việt Nam?
   Chủ nghĩa hiện sinh là triết học nhấn mạnh sự tự do, trách nhiệm và sự cô đơn của con người trong thế giới phi lí. Ở miền Nam Việt Nam, trong bối cảnh chiến tranh và xã hội biến động, chủ nghĩa này được giới trí thức và văn nghệ sĩ đón nhận như một cách để phản ánh thân phận con người và khát vọng tự do.

2. Dấu ấn hiện sinh thể hiện như thế nào trong tiểu thuyết của Nguyễn Thị Hoàng?
   Dấu ấn hiện sinh thể hiện qua cảm quan về hiện thực phi lí, sự cô đơn, lo âu của nhân vật, khát vọng tự do và sự dấn thân trong hành động, cùng với phương thức thể hiện nghệ thuật đặc trưng như không gian, thời gian và ngôn ngữ.

3. Tại sao tiểu thuyết Vòng tay học trò lại gây tranh cãi khi mới xuất bản?
   Vì đề cập đến mối tình giữa cô giáo và học sinh, đi ngược lại chuẩn mực xã hội lúc bấy giờ, tác phẩm bị xem là đồi trụy và phản động, dẫn đến nhiều ý kiến trái chiều từ công chúng và giới phê bình.

4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để phân tích dấu ấn hiện sinh trong luận văn?
   Luận văn sử dụng phương pháp cấu trúc – hệ thống, lịch sử xã hội, phê bình tiểu sử học, thống kê – phân loại, phân tích tổng hợp và so sánh nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

5. Ý nghĩa của nghiên cứu này đối với văn học Việt Nam hiện đại là gì?
   Nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ vị trí và giá trị của văn học hiện sinh miền Nam, đặc biệt là tác phẩm của Nguyễn Thị Hoàng, đồng thời mở rộng hiểu biết về sự giao thoa giữa triết học và văn học trong bối cảnh lịch sử đặc biệt.

Kết luận

• Luận văn đã chỉ ra dấu ấn hiện sinh rõ nét trong tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng qua các khía cạnh cảm quan hiện thực, con người và phương thức thể hiện nghệ thuật.
• Các tác phẩm phản ánh sâu sắc thân phận con người trong bối cảnh chiến tranh miền Nam với hiện thực phi lí, sự cô đơn và khát vọng tự do.
• Nghiên cứu khẳng định vị trí quan trọng của Nguyễn Thị Hoàng trong dòng chảy văn học đô thị miền Nam Việt Nam giai đoạn 1954–1975.
• Phương pháp nghiên cứu liên ngành và thi pháp học giúp phân tích toàn diện nội dung và hình thức tác phẩm.
• Đề xuất các giải pháp nhằm phát huy giá trị nghiên cứu và phổ biến tác phẩm trong cộng đồng học thuật và độc giả.

Next steps: Tiếp tục mở rộng nghiên cứu sang các tác phẩm hiện sinh khác trong văn học miền Nam, tổ chức hội thảo chuyên đề và cập nhật chương trình đào tạo đại học về chủ đề này.

Call to action: Các nhà nghiên cứu, giảng viên và độc giả quan tâm được khuyến khích tiếp cận và khai thác sâu hơn các giá trị của văn học hiện sinh Việt Nam, đặc biệt là tiểu thuyết Nguyễn Thị Hoàng, để góp phần phát triển nền văn học nước nhà.