I. Tổng Quan Về Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hóa Hoạn Tại VN
Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về đánh giá rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn tại Việt Nam. Hỏa hoạn gây thiệt hại lớn về tài sản và đe dọa hoạt động kinh doanh. Bảo hiểm hỏa hoạn ra đời là tất yếu khách quan. Sau hơn 20 năm triển khai, các doanh nghiệp bảo hiểm đã đạt được thành tựu lớn, nhưng vẫn còn hạn chế trong công tác đánh giá và quản lý rủi ro bảo hiểm. Luận văn này tập trung nghiên cứu các khía cạnh liên quan đến rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Theo Điều 3 khoản 1 Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001, cháy là trường hợp xảy ra cháy không kiểm soát được, có thể gây thiệt hại về người, tài sản và ảnh hưởng đến môi trường.
1.1. Khái Niệm Rủi Ro Bảo Hiểm Hóa Hoạn và Các Thành Phần
Rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn bao gồm hiểm họa, nguồn rủi ro, các nhân tố thay đổi và hậu quả. Để nhận dạng rủi ro, cần liệt kê các mối nguy hiểm có thể dẫn đến cháy, nổ, sét, bao gồm chất cháy và nguồn nhiệt, áp suất nồi hơi, các tiêu chuẩn chống sét. Những thay đổi có thể dẫn tới nguy cơ hỏa hoạn và hậu quả dự báo về tổn thất xảy ra với đối tượng bảo hiểm. Báo cáo đánh giá rủi ro xác định rõ mức độ nguy cơ của từng loại rủi ro bảo hiểm và mức độ tổn thất lớn nhất có thể xảy ra với đối tượng bảo hiểm.
1.2. Phương Pháp Đo Lường và Kiểm Soát Rủi Ro Hỏa Hoạn
Một số phương pháp đo lường rủi ro bảo hiểm thường được sử dụng là thang đo ảnh hưởng, thang đo tần suất, sắp xếp các thứ tự ưu tiên rủi ro, ước lượng tần suất rủi ro, ước lượng mức độ tổn thất và các hình thức dự báo. Các biện pháp kiểm soát rủi ro thường là từ chối nhận bảo hiểm; tác động vào nguyên nhân khiến cho rủi ro không thể xảy ra hoặc bằng những hành động hạn chế thiệt hại do hỏa hoạn gây ra. Có hai nhóm biện pháp cơ bản để tài trợ rủi ro là: Chấp nhận rủi ro hoặc chia sẻ rủi ro.
II. Quy Trình Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hóa Hoạn Chi Tiết
Đánh giá rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn bao gồm nhận dạng mối nguy hiểm, đo lường mức độ tổn thất, phân tích và đưa ra giải pháp xử lý. Quá trình này cần làm rõ những vật chất, nguồn nhiệt nào có thể gây nguy hiểm cháy, nổ, những công trình kho tàng có thể bị sét đánh, các hoạt động hoặc sự thay đổi dẫn đến nguy cơ hỏa hoạn và các khuyến nghị. Các tiêu chuẩn đánh giá rủi ro bao gồm tiêu chuẩn về nguy cơ cháy, an toàn phòng cháy, tiêu chuẩn chữa cháy và các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ rủi ro.
2.1. Các Bước Thực Hiện Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hỏa Hoạn
Quy trình đánh giá rủi ro bảo hiểm bắt đầu từ khi tiếp nhận thông tin về đối tượng bảo hiểm. Thông tin có thể thu nhận bằng nhiều cách như yêu cầu khách hàng cung cấp, đến hiện trường quan sát, điều tra hoặc từ các nguồn khác. Báo cáo đánh giá rủi ro là bản tổng hợp thông tin và đo lường về nguy cơ rủi ro, mức độ tổn thất và những khuyến nghị. Đối với những rủi ro có tính chất đặc biệt, giá trị bảo hiểm lớn, đối tượng bảo hiểm đặc thù có thể mời chuyên gia đánh giá và tư vấn.
2.2. Tiêu Chuẩn Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hỏa Hoạn Quan Trọng
Các tiêu chuẩn đánh giá rủi ro bảo hiểm bao gồm: Tiêu chuẩn về nguy cơ cháy; tiêu chuẩn an toàn phòng cháy; tiêu chuẩn chữa cháy và các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ rủi ro. Quy trình đánh giá rủi ro bắt đầu từ khi tiếp nhận thông tin về đối tượng bảo hiểm. Thông tin có thể thu nhận bằng nhiều cách như yêu cầu khách hàng cung cấp; đến hiện trường quan sát, điều tra hoặc từ các nguồn khác.
III. Hướng Dẫn Quản Lý Rủi Ro Bảo Hiểm Hóa Hoạn Hiệu Quả
Quy trình quản lý rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn bao gồm 4 bước: nhận dạng rủi ro, đo lường rủi ro, kiểm soát rủi ro và tài trợ rủi ro. Nhận dạng rủi ro là quá trình phát hiện các mối nguy hiểm, chỉ rõ nguồn gốc của rủi ro, xác định vùng hoạt động và mức độ ảnh hưởng tới đối tượng bảo hiểm. Đo lường rủi ro bao gồm đo lường xác suất của rủi ro, mức độ tổn thất và giá trị thực của rủi ro.
3.1. Các Bước Trong Quy Trình Quản Lý Rủi Ro Bảo Hiểm
Bước 1: Nhận dạng rủi ro là quá trình phát hiện các mối nguy hiểm đồng thời chỉ rõ nguồn gốc của rủi ro, xác định vùng hoạt động và mức độ ảnh hưởng tới đối tượng bảo hiểm. Bước 2: Đo lường rủi ro bao gồm; đo lường xác suất của rủi ro; mức độ tổn thất và giá trị thực của rủi ro. Bước 3: Kiểm soát rủi ro nhằm giảm thiểu chi phí và tổn thất. Né tránh với đối tượng có nguy cơ rủi ro cao; sử dụng các kỹ thuật làm giảm mối nguy hiểm, giảm nguy cơ hoặc chuyển giao rủi ro.
3.2. Kiểm Soát và Tài Trợ Rủi Ro Trong Bảo Hiểm Hỏa Hoạn
Quan tâm kiểm soát chặt chẽ và duy trì ở mức có thể chấp nhận được đối với rủi ro lưu giữ. Bước 4: Tài trợ rủi ro là thiết lập quỹ dự phòng tổn thất; sử dụng nguồn tín dụng bên ngoài; tự bảo hiểm; tái bảo hiểm hoặc coi như một loại chi phí nào đó trong kinh doanh.
IV. Thực Trạng Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hóa Hoạn Tại VN
Hệ thống các DNBH ở Việt Nam ra đời muộn do lạc hậu xã hội và chậm phát triển kinh tế. Năm 1965 Chính Phủ đã ra quyết định số 179/CP ngày 17/12/1965, thành lập công ty bảo hiểm Việt Nam (gọi tắt là Bảo Việt) trực thuộc Bộ Tài Chính. Bảo hiểm cháy bắt đầu được thực hiện từ cuối năm 1989 sau khi có quyết định số 06/TCQD, ngày 17/11/1989 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính ban hành quy tắc và biểu phí bảo hiểm cháy và các rủi ro đặc biệt.
4.1. Tiêu Chuẩn Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hỏa Hoạn Hiện Nay
Khai quát hệ thống tiêu chuẩn đánh giá rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn mà các DNBH phi nhân thọ Việt Nam đang sử dụng theo các nhóm tiêu chí sau đây: Danh mục đối tượng theo mức độ nguy cơ cháy, gồm các cơ sở có nguy cơ cháy thấp; trung bình và cao. Ở mỗi địa bàn hoặc khu vực kinh tế có mức độ nguy cơ cháy, nổ khác nhau. Mỗi đơn vị rủi ro có mức độ tổn thất khác nhau.
4.2. Phương Pháp Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Hỏa Hoạn Thực Tế
Phương pháp đánh giá rủi ro bảo hiểm hỏa hoạn được thực hiện theo 5 bước: Điều tra thông tin; đánh giá rủi ro; ra quyết định; tính phí và các biện pháp đề phòng hạn chế tổn thất. Phương pháp đánh giá rủi ro chịu ảnh hưởng chủ quan của người đánh giá. Căn cứ làm cơ sở đánh giá rủi ro của các DNBH nhìn chung là giống nhau vì đều dựa trên các tiêu chuẩn chung về cháy, nổ, sét do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
V. Giải Pháp Hoàn Thiện Đánh Giá và Quản Lý Rủi Ro BHHH
Hoàn thiện trên cơ sở kế thừa và làm rõ nguyên nhân của những hạn chế, thiếu sót và tìm ra giải pháp khắc phục. Phải đáp ứng được thực tế mà hoạt động kinh doanh đặt ra và phù hợp với xu thế phát triển của nghiệp vụ. Hoàn thiện theo hướng: Phân nhóm các chỉ tiêu, xếp chúng theo một thứ tự ưu tiên. Dựa vào cấu trúc của rủi ro để phát hiện những hiểm họa; nguy cơ rủi ro.
5.1. Xác Định Tiêu Chuẩn Đánh Giá Rủi Ro Bảo Hiểm Cụ Thể
Xác định rõ tiêu chuẩn đánh giá theo kết cấu nhóm yếu tố và các mức độ tác động ưu tiên rủi ro từ cao đến thấp: A. Nhóm các yếu tố ảnh hưởng đến tần số hỏa hoạn A.1 Điều kiện xuất hiện sự cháy được đánh giá theo 3 mức độ: Cao, trung bình, thấp; theo nhóm các nguyên nhân phổ biến như sử dụng lửa không đảm bảo an toàn; sử dụng điện không an toàn và sử dụng khí, gas không an toàn.
5.2. Hoàn Thiện Công Tác Thống Kê và Đào Tạo Cán Bộ
Đưa ra yêu cầu hoàn thiện về công tác thống kê. Xây dựng chiến lược đào tạo; phát triển đội ngũ cán bộ nghiệp vụ. Đầu tư cho công tác đánh giá và quản lý rủi ro. Đào tạo đội ngũ cán bộ.
