Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, việc quản trị chuỗi cung ứng (SCM) trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp. Tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực cung cấp nước sạch, việc nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tăng cường chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Công ty Cổ phần Kinh doanh Nước sạch số 2 Hải Phòng là một trong những đơn vị tiên phong áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008 nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, mức độ tích hợp bên trong chuỗi cung ứng tại công ty này vẫn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả tổng thể.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá mức độ tích hợp bên trong chuỗi cung ứng nước sạch tại Công ty Cổ phần Kinh doanh Nước sạch số 2 Hải Phòng trong năm 2018, nhằm xác định các điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các bộ phận chức năng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hoạt động chuỗi cung ứng nội bộ công ty, với dữ liệu thu thập từ năm 2013 đến 2017. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu chi phí tồn kho và vận chuyển, đồng thời nâng cao mức độ hài lòng của khách hàng, góp phần phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết trọng tâm về quản trị chuỗi cung ứng và tích hợp chuỗi cung ứng. Thứ nhất, quản trị chuỗi cung ứng (SCM) được định nghĩa là hệ thống các tổ chức, con người, hoạt động và nguồn lực liên quan đến việc chuyển sản phẩm từ nhà cung cấp đến khách hàng cuối cùng, nhằm tối ưu hóa chi phí và nâng cao giá trị cho khách hàng. Thứ hai, tích hợp chuỗi cung ứng nhấn mạnh sự phối hợp, cộng tác giữa các bộ phận trong doanh nghiệp (tích hợp bên trong) và giữa các đối tác bên ngoài (tích hợp bên ngoài) để loại bỏ các quy trình trùng lặp, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Hiệu ứng Bullwhip: sự biến động gia tăng của đơn hàng khi dịch chuyển ngược dòng trong chuỗi cung ứng, gây tồn kho cao và chi phí tăng.
  • Chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng: chuỗi giá trị bao gồm các hoạt động chính và bổ trợ tạo ra lợi thế cạnh tranh, trong khi chuỗi cung ứng tập trung vào dòng nguyên vật liệu và sản phẩm.
  • Các cấp độ tích hợp chuỗi cung ứng: từ không quan tâm, nhận thức, cải tiến chức năng riêng lẻ, tích hợp nội bộ, xây dựng chiến lược đến cải tiến liên tục.
  • Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả SCM: tăng trưởng doanh số, tối ưu hóa tài sản và chi phí, mức độ hài lòng khách hàng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp thu thập số liệu thứ cấp và khảo sát thực địa. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty giai đoạn 2013-2017, bao gồm biểu đồ sản lượng nước sản xuất, tiêu thụ, doanh thu và tỷ lệ thất thoát nước. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phiếu khảo sát với 150 cán bộ quản lý và nhân viên công ty, nhằm đánh giá mức độ phối hợp giữa các bộ phận trong chuỗi cung ứng.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích nhân tố để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tích hợp bên trong. Cỡ mẫu được chọn dựa trên tổng số cán bộ công ty, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2018, tập trung vào đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp cải tiến.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ tích hợp nội bộ còn hạn chế: Kết quả khảo sát cho thấy chỉ khoảng 58% cán bộ đánh giá mức độ phối hợp giữa các phòng ban trong chuỗi cung ứng là hiệu quả, trong khi 42% còn nhận định chưa đồng bộ, gây ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng sản phẩm.

  2. Hiệu ứng Bullwhip gây tồn kho cao: Tồn kho trung bình của công ty trong giai đoạn 2013-2017 chiếm khoảng 18% tổng chi phí sản xuất, cao hơn mức trung bình ngành 12%, chủ yếu do thiếu thông tin chính xác và phối hợp kém giữa các bộ phận.

  3. Tỷ lệ thất thoát nước còn ở mức 7,5%: Mặc dù đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008, tỷ lệ thất thoát nước vẫn chưa giảm đáng kể, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và hiệu quả kinh doanh.

  4. Sự hài lòng khách hàng đạt 75%: Qua khảo sát khách hàng, mức độ hài lòng về dịch vụ cung cấp nước sạch đạt khoảng 75%, cho thấy còn tiềm năng cải thiện thông qua nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của mức độ tích hợp nội bộ chưa cao là do sự phân tán chức năng và thiếu đồng bộ trong quy trình làm việc giữa các phòng ban như sản xuất, kho vận và kinh doanh. So sánh với các nghiên cứu trong ngành nước sạch tại một số địa phương khác, mức độ tích hợp của công ty còn thấp hơn khoảng 10-15%, cho thấy cần có sự cải tiến rõ rệt.

Hiệu ứng Bullwhip làm tăng tồn kho và chi phí lưu kho, đồng thời làm giảm khả năng phản ứng nhanh với biến động thị trường. Việc thiếu chia sẻ thông tin kịp thời giữa các bộ phận là nguyên nhân chủ yếu, phù hợp với các nghiên cứu về quản trị chuỗi cung ứng hiện đại. Việc áp dụng công nghệ thông tin và hệ thống ERP có thể giúp giảm thiểu hiệu ứng này.

Tỷ lệ thất thoát nước cao ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và uy tín công ty, đồng thời làm tăng chi phí vận hành. Đây là thách thức chung của ngành nước sạch, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận kỹ thuật và kinh doanh để kiểm soát và giảm thiểu thất thoát.

Mức độ hài lòng khách hàng phản ánh hiệu quả tổng thể của chuỗi cung ứng, trong đó sự phối hợp nội bộ đóng vai trò then chốt. Việc cải thiện tích hợp sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm thời gian phản hồi và tăng cường sự tin tưởng của khách hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phối hợp hiệu quả giữa các phòng ban qua các năm, biểu đồ đường mô tả xu hướng tồn kho và tỷ lệ thất thoát nước, cũng như bảng tổng hợp mức độ hài lòng khách hàng theo từng tiêu chí dịch vụ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng hệ thống thông tin tích hợp nội bộ: Triển khai hệ thống ERP kết nối các phòng ban sản xuất, kho vận và kinh doanh nhằm chia sẻ dữ liệu thời gian thực, giảm thiểu hiệu ứng Bullwhip, dự kiến hoàn thành trong 12 tháng, do Ban Công nghệ Thông tin chủ trì.

  2. Tăng cường đào tạo và xây dựng văn hóa phối hợp: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao nhận thức về tích hợp chuỗi cung ứng cho toàn bộ cán bộ, đặc biệt là quản lý trung gian, nhằm nâng tỷ lệ phối hợp hiệu quả lên ít nhất 80% trong vòng 6 tháng, do Ban Nhân sự thực hiện.

  3. Giám sát và kiểm soát tỷ lệ thất thoát nước: Thiết lập hệ thống giám sát tự động và quy trình kiểm tra định kỳ nhằm giảm tỷ lệ thất thoát xuống dưới 5% trong 18 tháng, do Ban Kỹ thuật và Ban Quản lý chất lượng phối hợp thực hiện.

  4. Cải tiến quy trình phục vụ khách hàng: Rút ngắn thời gian phản hồi và xử lý yêu cầu khách hàng thông qua việc áp dụng công nghệ CRM, nâng cao mức độ hài lòng khách hàng lên trên 85% trong 12 tháng, do Ban Kinh doanh và Dịch vụ khách hàng đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp ngành nước sạch: Nhận diện các điểm yếu trong quản trị chuỗi cung ứng nội bộ, từ đó xây dựng chiến lược cải tiến phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và lợi thế cạnh tranh.

  2. Quản lý các bộ phận sản xuất, kho vận, kinh doanh: Áp dụng các kiến thức về tích hợp chuỗi cung ứng để cải thiện phối hợp công việc, giảm tồn kho và chi phí vận hành.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị chuỗi cung ứng: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm tài liệu tham khảo để tư vấn các doanh nghiệp trong lĩnh vực nước sạch về cách thức đánh giá và nâng cao mức độ tích hợp nội bộ.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và phân tích dữ liệu trong lĩnh vực quản trị chuỗi cung ứng, đặc biệt trong ngành dịch vụ công ích.

Câu hỏi thường gặp

  1. Mức độ tích hợp chuỗi cung ứng là gì và tại sao quan trọng?
    Mức độ tích hợp chuỗi cung ứng thể hiện sự phối hợp, cộng tác giữa các bộ phận trong doanh nghiệp và các đối tác bên ngoài nhằm tối ưu hóa hoạt động. Nó giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả và nâng cao sự hài lòng khách hàng. Ví dụ, tích hợp tốt giúp giảm tồn kho và thời gian giao hàng.

  2. Hiệu ứng Bullwhip ảnh hưởng thế nào đến chuỗi cung ứng?
    Hiệu ứng Bullwhip là sự biến động gia tăng của đơn hàng khi dịch chuyển ngược dòng trong chuỗi cung ứng, dẫn đến tồn kho cao và chi phí tăng. Ví dụ, một thay đổi nhỏ trong nhu cầu khách hàng có thể gây ra sự dao động lớn trong đơn đặt hàng của nhà cung cấp.

  3. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá mức độ tích hợp bên trong?
    Nghiên cứu sử dụng khảo sát bằng phiếu hỏi với các câu hỏi đánh giá sự phối hợp giữa các bộ phận, kết hợp phân tích thống kê mô tả và phân tích nhân tố để xác định các yếu tố ảnh hưởng. Cỡ mẫu được chọn đại diện cho toàn bộ cán bộ công ty.

  4. Làm thế nào để giảm tỷ lệ thất thoát nước trong chuỗi cung ứng?
    Giải pháp bao gồm áp dụng hệ thống giám sát tự động, kiểm tra định kỳ, đào tạo nhân viên và cải tiến quy trình vận hành. Ví dụ, công ty có thể sử dụng cảm biến để phát hiện rò rỉ và xử lý kịp thời.

  5. Ai nên chịu trách nhiệm chính trong việc nâng cao mức độ tích hợp?
    Ban lãnh đạo doanh nghiệp đóng vai trò định hướng chiến lược, Ban Công nghệ Thông tin triển khai hệ thống hỗ trợ, Ban Nhân sự tổ chức đào tạo, và các bộ phận chức năng phối hợp thực hiện. Sự phối hợp liên phòng ban là yếu tố then chốt.

Kết luận

  • Mức độ tích hợp bên trong chuỗi cung ứng tại Công ty Cổ phần Kinh doanh Nước sạch số 2 Hải Phòng còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và chi phí.
  • Hiệu ứng Bullwhip và tỷ lệ thất thoát nước cao là những thách thức chính cần được giải quyết.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể như xây dựng hệ thống thông tin tích hợp, đào tạo nâng cao nhận thức, giám sát thất thoát và cải tiến dịch vụ khách hàng.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng làm tài liệu tham khảo cho các doanh nghiệp cùng ngành và các nhà quản lý chuỗi cung ứng.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-18 tháng và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp.

Hãy bắt đầu hành trình nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng ngay hôm nay để tạo dựng lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp!