Đánh giá tác dụng của phƣơng pháp nhĩ châm kết hợp hoạt động trị liệu trong điều trị trẻ rối loạn phổ tự kỷ

Thuật ngữ "Tự kỷ" bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, mang ý nghĩa "tự động, tự thân". Bleuler sử dụng thuật ngữ này để mô tả một triệu chứng cơ bản của tâm thần phân liệt. Henry Maudsley đã chú ý đến nhóm trẻ có rối loạn tâm thần nặng kèm theo những lệch lạc trong phát triển. Năm 1943, Leo Kanner đưa ra thuật ngữ "tự kỷ ở trẻ nhỏ" mô tả hội chứng này một cách rõ ràng và đầy đủ. Kanner mô tả các dấu hiệu như mất khả năng bắt chước, ngôn ngữ phát triển chậm hoặc lệch lạc, lặp lại âm thanh và lời nói, trí nhớ máy móc tốt, hoạt động tự phát hạn chế, ít giao tiếp bằng mắt, và thích thú với đồ vật. Trước năm 1980, trẻ em bị rối loạn phát triển lan tỏa thường bị chẩn đoán nhầm là tâm thần phân liệt.

Từ khi Leo Kanner phát hiện ra vào năm 1943, khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác của tự kỷ. Các giả thuyết bao gồm cấu tạo não bất thường, thiếu cân bằng hormone, dị ứng, di truyền, nhiễm độc thủy ngân, thiếu vitamin, và tổn thương trong khi sinh. Các bằng chứng mới cho thấy gen là cơ sở cho phần lớn các trường hợp, với sự đóng góp của 4-5 gen. Bất thường trong việc kết hợp gen của cha mẹ hoặc gen từ các thế hệ trước có thể là nguyên nhân. Nghiên cứu trên cặp song sinh cùng trứng cho thấy 90-95% trường hợp cả hai cùng mắc tự kỷ. Các yếu tố môi trường như sự xa cách tình cảm, cách nuôi dạy, hoặc xem nhiều TV không liên quan đến tự kỷ.

Nhĩ châm là một phương pháp châm cứu sử dụng các huyệt trên loa tai để tác động lên các cơ quan và chức năng trong cơ thể. Ưu điểm của nhĩ châm là đơn giản, hiệu quả, ít tác dụng không mong muốn, ít gây đau, thao tác đơn giản, không tốn kém, phù hợp với một số triệu chứng hành vi đi kèm ở trẻ RLPTK. Phương pháp này đã được chứng minh có thể giúp cải thiện các vấn đề về vận động, ngôn ngữ, và cảm xúc ở trẻ tự kỷ. Việc sử dụng kim nhĩ hoàn giúp kích thích huyệt vị liên tục, tăng cường hiệu quả điều trị.

Hoạt động trị liệu là phương pháp giúp trẻ phát triển các kỹ năng vận động, tự phục vụ, và độc lập. Các nhà trị liệu đưa ra trình tự và nội dung các kỹ năng, sử dụng các hoạt động chức năng để xây dựng kỹ năng phát triển. Hoạt động trị liệu tối ưu hóa các hoạt động kích thích giác quan để tăng sự chú ý và học hỏi ở trẻ. Hoạt động trị liệu giúp trẻ cải thiện khả năng tương tác xã hội, giao tiếp, và giảm các hành vi lặp đi lặp lại.

Quy trình nhĩ châm cho trẻ RLPTK cần được thực hiện bởi các chuyên gia có kinh nghiệm. Bước đầu tiên là khám và đánh giá tình trạng của trẻ để xác định các huyệt vị cần châm cứu. Các huyệt vị thường được sử dụng bao gồm các huyệt liên quan đến tâm, thận, can, và các huyệt có tác dụng an thần, giảm lo âu. Sau khi xác định huyệt vị, các chuyên gia sẽ sử dụng kim nhĩ hoàn để kích thích các huyệt này. Thời gian châm cứu thường kéo dài khoảng 20-30 phút. Quá trình này cần được thực hiện nhẹ nhàng và thoải mái để trẻ không cảm thấy sợ hãi.

Quy trình hoạt động trị liệu cho trẻ RLPTK bắt đầu bằng việc đánh giá khả năng và nhu cầu của trẻ. Dựa trên kết quả đánh giá, các nhà trị liệu sẽ xây dựng một kế hoạch can thiệp cá nhân, tập trung vào việc phát triển các kỹ năng vận động, tự phục vụ, giao tiếp, và tương tác xã hội. Các hoạt động trị liệu có thể bao gồm các bài tập vận động, các trò chơi tương tác, và các hoạt động giúp trẻ học cách tự chăm sóc bản thân. Quá trình hoạt động trị liệu cần được thực hiện một cách kiên nhẫn và khuyến khích để trẻ cảm thấy tự tin và hứng thú.

Nghiên cứu đã mô tả các đặc điểm lâm sàng của trẻ RLPTK như phân bố nhóm tuổi, giới tính, đặc điểm địa dư, dân tộc, tiền sử giáo dục đặc biệt, và thời gian hoạt động trong ngày. Nghiên cứu cũng phân loại mức hỗ trợ tự kỷ theo DSM-5. Phân tích các đặc điểm này giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm của trẻ RLPTK tại địa phương và có thể giúp điều chỉnh phương pháp điều trị cho phù hợp.

Nghiên cứu sử dụng Bảng kiểm đánh giá điều trị tự kỷ ATEC và Thang điểm CARS để đánh giá kết quả điều trị trẻ tự kỷ bằng nhĩ châm kết hợp hoạt động trị liệu. Kết quả cho thấy sự thay đổi tích cực trong các triệu chứng được đánh giá bằng cả hai công cụ. Sự thay đổi các chứng trạng y học cổ truyền cũng cho thấy hiệu quả của phương pháp. Một số yếu tố liên quan đến hiệu quả điều trị cũng được phân tích để xác định các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Phương pháp điều trị kết hợp mang lại nhiều ưu điểm, bao gồm tác động toàn diện lên cả thể chất và tinh thần, giúp trẻ phát triển các kỹ năng đa dạng, và giảm các triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số hạn chế, bao gồm yêu cầu chuyên môn cao, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia, và có thể tốn kém hơn so với các phương pháp điều trị đơn lẻ. Cần cân nhắc kỹ lưỡng các ưu điểm và hạn chế trước khi quyết định áp dụng phương pháp này.

Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc xác định các chỉ định và chống chỉ định cụ thể của phương pháp điều trị kết hợp. Cần có các nghiên cứu so sánh hiệu quả của phương pháp này với các phương pháp điều trị khác, cũng như các nghiên cứu về chi phí-hiệu quả. Bên cạnh đó, cần có các nghiên cứu về cơ chế tác động của nhĩ châm và hoạt động trị liệu lên não bộ của trẻ tự kỷ để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của phương pháp.