Đánh giá rủi ro môi trường từ thuốc bảo vệ thực vật qua chỉ số tác động môi trường trong canh tác cam tại Cao Phong, Hòa Bình

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

1. MỞ ĐẦU

1.1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI

1.2.1. Các khái niệm cơ bản

1.2.2. Cơ sở pháp lý của đề tài

1.3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KHÍ HẬU ĐẤT ĐAI

1.3.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên

1.3.2. Khí hậu và thổ nhưỡng

1.4. VẤN ĐỀ SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT

1.4.1. Một số khái niệm

1.4.2. Phân loại thuốc BVTV

1.4.3. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC BVTV TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM

1.4.3.1. Trên thế giới

1.4.4. ẢNH HƢỞNG CỦA THUỐC BVTV ĐẾN MÔI TRƢỜNG VÀ HỆ SINH THÁI

1.4.4.1. Ảnh hưởng tới môi trường đất

1.4.4.2. Ô nhiễm môi trường nước

1.4.4.3. Ô nhiễm môi trường không khí

1.4.4.4. Ảnh hưởng của hóa chất BVTV lên con người và động vật

1.5. ĐẶC ĐIỂM CÂY CAM

1.5.1. Đặc điểm sinh vật học của cây Cam

1.5.2. Cách trồng và chăm sóc Cam. Sản xuất cam theo quy trình VietGAP

1.6. CHỈ SỐ TÁC ĐỘNG MÔI TRƢỜNG EIQ

1.7. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.7.1. ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI, MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

1.7.1.1. Đối tượng nghiên cứu

1.7.1.2. Phạm vi nghiên cứu

1.7.1.3. Mục tiêu nghiên cứu

1.7.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1.7.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.7.3.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu thứ cấp

1.7.3.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu sơ cấp

1.7.3.3. Phƣơng pháp lấy mẫu và phân tích đất

1.7.3.4. Phƣơng pháp tính toán chỉ số tác động môi trường (EIQ)

1.7.3.5. Phƣơng pháp phân tích thống kê

2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

2.1. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG THUỐC BVTV TẠI ĐỊA PHƢƠNG

2.1.1. Thực trạng công tác quản lý thuốc BVTV trong canh tác Cam tại địa phƣơng

2.1.2. Thực trạng công tác sử dụng thuốc BVTV trong canh tác Cam tại địa phƣơng

2.2. KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ RỦI RO MÔI TRƢỜNG THÔNG QUA CHỈ SỐ TÁC ĐỘNG MÔI TRƢỜNG (EIQ) CỦA 2 HÌNH THỨC CANH TÁC VIETGAP VÀ TRUYỀN THỐNG

2.2.1. Chỉ số tác động môi trường lý thuyết

2.2.2. Chỉ số tác động môi trường đồng ruộng

2.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới giá trị EIQ

2.3. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MẪU ĐẤT

2.3.1. Kết quả phân tích mẫu đất của hai phương thức canh tác cam trên địa bàn nghiên cứu

2.3.2. So sánh các chỉ tiêu về đất giữa 2 phương thức canh tác

2.4. MỘT SỐ BIỆN PHÁP VỚI CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG HIỆU QUẢ THUỐC BVTV

2.4.1. Giải pháp kỹ thuật

2.4.2. Giải pháp quản lý

2.4.3. Giải pháp về nâng cao nhận thức của người trồng cam

3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đánh giá rủi ro môi trường từ thuốc bảo vệ thực vật

Đánh giá rủi ro môi trường là quá trình xác định và phân tích các mối đe dọa tiềm ẩn từ việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trong canh tác cam tại Cao Phong, Hòa Bình. Nghiên cứu này tập trung vào việc đo lường chỉ số tác động môi trường (EIQ) để đánh giá mức độ ảnh hưởng của thuốc BVTV đến môi trường nông nghiệp và sức khỏe con người. Các kết quả cho thấy việc lạm dụng thuốc BVTV không chỉ gây ô nhiễm đất, nước, không khí mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe cây trồng và hệ sinh thái. Nghiên cứu cũng đề xuất các biện pháp giảm thiểu rủi ro như áp dụng nông nghiệp hữu cơ và quản lý rủi ro môi trường hiệu quả.

1.1. Tác động của thuốc BVTV đến môi trường

Thuốc BVTV có tác động sinh thái nghiêm trọng, gây ô nhiễm môi trường nông nghiệp thông qua việc tích tụ hóa chất trong đất, nước và không khí. Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng thuốc BVTV không đúng cách dẫn đến sự suy giảm đa dạng sinh học, ảnh hưởng đến các loài thiên địch và gây mất cân bằng hệ sinh thái. Đặc biệt, tại Cao Phong, việc canh tác cam với lưu lượng thuốc BVTV cao đã làm tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến chất lượng nông sản an toàn.

1.2. Chỉ số tác động môi trường EIQ

Chỉ số tác động môi trường (EIQ) là công cụ quan trọng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của thuốc BVTV. Nghiên cứu áp dụng EIQ để so sánh giữa hai phương thức canh tác: truyền thống và VietGAP. Kết quả cho thấy phương thức VietGAP có chỉ số EIQ thấp hơn, chứng tỏ tính hiệu quả trong việc giảm thiểu tác động của thuốc bảo vệ thực vật đến môi trường. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc áp dụng các quy trình nông nghiệp bền vững.

II. Canh tác cam tại Cao Phong Hòa Bình

Canh tác cam tại Cao Phong, Hòa Bình là một trong những ngành kinh tế chủ lực của địa phương. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc BVTV trong quá trình canh tác đã gây ra nhiều vấn đề về môi trường nông nghiệp. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc lạm dụng thuốc BVTV không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng đất mà còn gây ô nhiễm nguồn nước và không khí. Để giải quyết vấn đề này, các biện pháp giảm thiểu rủi ro như áp dụng nông nghiệp hữu cơ và tuân thủ các quy định về thuốc bảo vệ thực vật được đề xuất.

2.1. Thực trạng sử dụng thuốc BVTV

Tại Cao Phong, việc sử dụng thuốc BVTV trong canh tác cam diễn ra phổ biến, đặc biệt là các loại thuốc có độc tính cao. Nghiên cứu cho thấy nhiều nông dân chưa nhận thức đầy đủ về tác động của thuốc bảo vệ thực vật đến môi trường và sức khỏe con người. Điều này dẫn đến việc sử dụng thuốc không đúng liều lượng và thời gian, gây ra các hậu quả nghiêm trọng như ô nhiễm đất, nước và tích tụ hóa chất trong nông sản an toàn.

2.2. Giải pháp quản lý và bảo vệ môi trường

Để giảm thiểu rủi ro môi trường, nghiên cứu đề xuất các giải pháp như tăng cường quản lý rủi ro môi trường, nâng cao nhận thức của nông dân về bảo vệ môi trường, và áp dụng các quy trình nông nghiệp bền vững như VietGAP. Các biện pháp này không chỉ giúp giảm thiểu tác động của thuốc BVTV mà còn đảm bảo chất lượng nông sản an toàn và phát triển sustainable agriculture.

III. Phân tích tác động môi trường và đề xuất giải pháp

Nghiên cứu tiến hành phân tích tác động môi trường thông qua việc đo lường chỉ số tác động môi trường (EIQ) và phân tích mẫu đất tại các khu vực canh tác cam ở Cao Phong, Hòa Bình. Kết quả cho thấy việc sử dụng thuốc BVTV đã gây ra sự tích tụ hóa chất trong đất, ảnh hưởng đến chất lượng đất và nguồn nước. Để giải quyết vấn đề này, các biện pháp giảm thiểu rủi ro như áp dụng nông nghiệp hữu cơ và tuân thủ các quy định về thuốc bảo vệ thực vật được đề xuất.

3.1. Kết quả phân tích mẫu đất

Phân tích mẫu đất tại các khu vực canh tác cam cho thấy sự tích tụ các hóa chất độc hại từ thuốc BVTV. Các chỉ tiêu như độ pH, hàm lượng kim loại nặng và dư lượng thuốc BVTV đều vượt ngưỡng cho phép, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cây trồng và chất lượng đất. Điều này đòi hỏi các biện pháp quản lý rủi ro môi trường hiệu quả để giảm thiểu tác động tiêu cực.

3.2. Đề xuất giải pháp bền vững

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp như áp dụng nông nghiệp hữu cơ, tăng cường quản lý rủi ro môi trường, và nâng cao nhận thức của nông dân về bảo vệ môi trường. Các biện pháp này không chỉ giúp giảm thiểu tác động của thuốc BVTV mà còn đảm bảo chất lượng nông sản an toàn và phát triển sustainable agriculture.

Luận Văn Thạc Sĩ: Đánh Giá Rủi Ro Môi Trường Do Thuốc Bảo Vệ Thực Vật Trong Canh Tác Cam Tại Huyện Cao Phong, Tỉnh Hòa Bình