Tổng quan nghiên cứu

Trong ngành chăn nuôi heo công nghiệp, thiến heo đực là phương pháp truyền thống nhằm giảm tính hung hăng, cải thiện hiệu suất tăng trưởng và hạn chế mùi hôi đặc trưng trên thịt heo đực nguyên, gọi là "mùi nọc". Tuy nhiên, thiến phẫu thuật gây đau đớn, ảnh hưởng đến phúc lợi động vật và có thể làm giảm chất lượng thịt. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của vaccine thiến sinh học IMPROVAC® như một giải pháp thay thế, tác động đến đáp ứng miễn dịch kháng GnRH, hormone sinh dục, sự phát triển cơ quan sinh dục và chất lượng thịt heo tại một trại heo công nghiệp ở Bình Dương trong giai đoạn từ 7 ngày tuổi đến 24 tuần tuổi.

Mục tiêu cụ thể là khảo sát sự khác biệt về hiệu giá kháng thể kháng GnRH, nồng độ testosterone và estrogen, kích thước tinh hoàn, hàm lượng androstenone và skatole trong mỡ gáy, cũng như các chỉ tiêu phẩm chất và chất lượng thịt giữa các nhóm heo đực nguyên, heo đực tiêm vaccine, heo đực thiến phẫu thuật và heo cái tiêm vaccine. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tối ưu hóa quy trình chăn nuôi, nâng cao phúc lợi động vật và đáp ứng yêu cầu thị trường về sản phẩm thịt heo chất lượng cao, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực của thiến phẫu thuật truyền thống.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về sinh lý nội tiết và miễn dịch trong sinh sản heo. Hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) do vùng dưới đồi tiết ra, kích thích tuyến yên sản xuất hormone LH và FSH, điều hòa chức năng tinh hoàn và buồng trứng. LH kích thích tế bào Leydig sản xuất testosterone, trong khi FSH điều chỉnh quá trình sinh tinh. Androstenone và skatole là hai hợp chất chính gây mùi hôi trong thịt heo đực nguyên, được tổng hợp từ steroid tinh hoàn và vi sinh vật ruột già.

Vaccine thiến sinh học IMPROVAC® chứa peptide tương tự GnRH liên kết với protein mang miễn dịch, kích thích cơ thể sản xuất kháng thể kháng GnRH, ức chế trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, làm giảm sản xuất hormone sinh dục, teo cơ quan sinh dục và giảm mùi hôi mà không ảnh hưởng đến chất lượng thịt. Các khái niệm chính bao gồm: đáp ứng miễn dịch kháng GnRH, hormone sinh dục (testosterone, estrogen), kích thước cơ quan sinh dục (tinh hoàn), và các chỉ tiêu phẩm chất thịt (pH, màu sắc, tỷ lệ mất nước, lực cắt).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 11/2021 đến tháng 9/2022 tại trang trại heo công nghiệp Hòa Bình, Dầu Tiếng, Bình Dương và cơ sở giết mổ tại Biên Hòa, Đồng Nai. Mẫu huyết thanh và thịt được phân tích tại Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh và Công ty Cổ phần Công nghệ Vietlabs.

Hai thí nghiệm được bố trí riêng biệt cho heo đực và heo cái, sử dụng heo lai 3 máu đồng đều về giống và lứa đẻ. Thí nghiệm trên heo đực gồm 45 con, chia thành 3 nhóm: đực nguyên (n=5), đực tiêm vaccine IMPROVAC® (n=20, tiêm 2 mũi ở tuần 12 và 18), và đực thiến phẫu thuật (n=20, thiến ở tuần 2). Thí nghiệm trên heo cái gồm 40 con, chia thành 2 nhóm: cái nguyên (n=20) và cái tiêm vaccine (n=20, tiêm 2 mũi ở tuần 12 và 16).

Mẫu huyết thanh được thu tại các thời điểm trước tiêm mũi 1, trước tiêm mũi 2 và trước xuất bán (tuần 24) để đo hiệu giá kháng thể kháng GnRH, nồng độ testosterone (heo đực) và estrogen (heo cái) bằng kỹ thuật ELISA. Kích thước tinh hoàn được đo định kỳ từ tuần 12 đến tuần 24 bằng thước kẹp. Mẫu thịt thăn và mỡ gáy được thu tại cơ sở giết mổ để đánh giá phẩm chất thịt (pH, màu sắc, tỷ lệ mất nước, lực cắt) và hàm lượng androstenone, skatole bằng sắc ký khối phổ.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 26 với mức ý nghĩa p<0,05.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đáp ứng miễn dịch kháng GnRH: Sau mũi tiêm vaccine thứ hai, hiệu giá kháng thể kháng GnRH ở heo đực tiêm tăng đáng kể với giá trị trung vị 0,44 ng/ml tại tuần 24, cao hơn so với nhóm đực nguyên và đực thiến (p<0,05). Ở heo cái tiêm vaccine, hiệu giá kháng thể cũng tăng lên 0,66 pg/ml so với 0,29 pg/ml ở nhóm cái nguyên (p<0,05).

  2. Nồng độ hormone sinh dục: Nồng độ testosterone ở heo đực tiêm vaccine giảm mạnh xuống trung vị 0,37 ng/ml tại tuần 24, thấp hơn đáng kể so với nhóm đực nguyên (p<0,05) và tương đồng với nhóm đực thiến. Nồng độ estrogen ở heo cái tiêm vaccine cũng giảm đáng kể so với nhóm cái nguyên tại tuần 24.

  3. Kích thước cơ quan sinh dục: Chiều dọc và chiều ngang tinh hoàn của heo đực tiêm vaccine giảm đáng kể tại tuần 24 so với heo đực nguyên (p<0,05), thể hiện sự ức chế phát triển tinh hoàn do vaccine.

  4. Hàm lượng androstenone và skatole: Mức androstenone (<0,2 µg/kg) và skatole (<10 µg/kg) trong mỡ gáy của heo đực tiêm vaccine tương đồng với nhóm đực thiến, thấp hơn nhiều so với nhóm đực nguyên (17,52 µg/kg và 17,20 µg/kg).

  5. Chất lượng thịt: Không có sự khác biệt đáng kể về pH, màu sắc, tỷ lệ mất nước, lực cắt, hàm lượng protein, cholesterol và các chỉ tiêu dinh dưỡng giữa nhóm heo tiêm vaccine và các nhóm còn lại, chứng tỏ vaccine không ảnh hưởng tiêu cực đến phẩm chất và chất lượng thịt.

Thảo luận kết quả

Việc tăng hiệu giá kháng thể kháng GnRH sau mũi tiêm thứ hai cho thấy vaccine IMPROVAC® kích thích hệ miễn dịch tạo kháng thể đặc hiệu, ức chế trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, làm giảm sản xuất hormone sinh dục. Sự giảm testosterone và estrogen dẫn đến teo tinh hoàn và buồng trứng, tương tự hiệu quả của thiến phẫu thuật nhưng không gây đau đớn và tổn thương mô.

Hàm lượng androstenone và skatole giảm mạnh giúp loại bỏ mùi nọc, cải thiện cảm quan thịt, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế. Việc không làm giảm chất lượng thịt và các chỉ tiêu dinh dưỡng cho thấy vaccine là giải pháp an toàn, hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hiệu giá kháng thể kháng GnRH, nồng độ hormone, kích thước tinh hoàn theo tuần tuổi, và bảng so sánh hàm lượng androstenone, skatole cùng các chỉ tiêu phẩm chất thịt giữa các nhóm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Áp dụng vaccine thiến sinh học IMPROVAC® rộng rãi: Khuyến khích các trang trại công nghiệp sử dụng vaccine để thay thế thiến phẫu thuật, giảm đau đớn cho heo, nâng cao phúc lợi động vật và tối ưu hóa chi phí lao động trong vòng 1-2 năm tới.

  2. Đào tạo kỹ thuật tiêm vaccine: Tổ chức các khóa đào tạo cho nhân viên chăn nuôi về kỹ thuật tiêm vaccine đúng quy trình nhằm đảm bảo hiệu quả miễn dịch và an toàn cho vật nuôi.

  3. Giám sát và đánh giá định kỳ: Thiết lập hệ thống giám sát hiệu quả vaccine qua các chỉ tiêu miễn dịch, hormone và chất lượng thịt để điều chỉnh quy trình tiêm phòng phù hợp với từng trang trại.

  4. Tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức: Cung cấp thông tin khoa học cho người tiêu dùng và các bên liên quan về lợi ích của vaccine thiến sinh học nhằm tăng sự chấp nhận và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm thịt heo không mùi nọc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý trang trại chăn nuôi heo: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến quy trình thiến, nâng cao hiệu quả sản xuất và phúc lợi động vật.

  2. Chuyên gia thú y và kỹ thuật viên chăn nuôi: Sử dụng thông tin về vaccine IMPROVAC® và phương pháp đánh giá miễn dịch, hormone để tư vấn và triển khai kỹ thuật tiêm vaccine hiệu quả.

  3. Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực chăn nuôi và thú y: Tham khảo cơ sở lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về thiến sinh học và cải thiện chất lượng thịt.

  4. Doanh nghiệp sản xuất và phân phối vaccine: Nắm bắt hiệu quả thực tiễn của vaccine để phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường và nâng cao uy tín trong ngành chăn nuôi.

Câu hỏi thường gặp

  1. Vaccine thiến sinh học IMPROVAC® hoạt động như thế nào?
    Vaccine kích thích hệ miễn dịch tạo kháng thể kháng GnRH, ức chế trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, làm giảm sản xuất hormone sinh dục và teo cơ quan sinh dục, thay thế thiến phẫu thuật.

  2. Vaccine có ảnh hưởng đến chất lượng thịt không?
    Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về phẩm chất và chất lượng thịt giữa heo tiêm vaccine và các nhóm khác, đảm bảo thịt ngon, mềm và an toàn.

  3. Thời gian tiêm vaccine và hiệu quả kéo dài bao lâu?
    Heo được tiêm 2 mũi vaccine vào tuần 12 và 18 (heo đực) hoặc tuần 12 và 16 (heo cái), hiệu quả miễn dịch đạt cao sau mũi tiêm thứ hai và duy trì đến khi xuất bán (tuần 24).

  4. Vaccine có phù hợp với mọi quy mô trang trại?
    Vaccine thích hợp cho cả trang trại công nghiệp và quy mô nhỏ, giúp giảm chi phí lao động và tăng phúc lợi động vật, tuy nhiên cần đào tạo kỹ thuật tiêm đúng cách.

  5. Người tiêu dùng có chấp nhận thịt heo từ heo tiêm vaccine không?
    Mặc dù còn hạn chế ở một số thị trường, nhưng nghiên cứu và khảo sát cho thấy thịt heo không mùi nọc, chất lượng cao từ heo tiêm vaccine được người tiêu dùng đánh giá tích cực và có tiềm năng mở rộng.

Kết luận

  • Vaccine thiến sinh học IMPROVAC® kích thích sản xuất kháng thể kháng GnRH, ức chế hormone sinh dục và teo cơ quan sinh dục ở heo đực và cái.
  • Nồng độ androstenone và skatole giảm mạnh, loại bỏ mùi nọc đặc trưng trên thịt heo đực nguyên.
  • Chất lượng và phẩm chất thịt không bị ảnh hưởng tiêu cực, đảm bảo an toàn và cảm quan thịt tốt.
  • Vaccine là giải pháp thay thế hiệu quả, nhân đạo cho thiến phẫu thuật, tối ưu hóa chi phí và phúc lợi động vật.
  • Khuyến nghị áp dụng rộng rãi, đồng thời tăng cường đào tạo và truyền thông để nâng cao hiệu quả và sự chấp nhận của thị trường.

Tiếp theo, các trang trại và chuyên gia nên triển khai áp dụng vaccine, đồng thời theo dõi và đánh giá định kỳ để tối ưu hóa quy trình chăn nuôi và nâng cao chất lượng sản phẩm thịt heo.