Đánh Giá Hiệu Quả Hoạt Động Dạy Học Môn Toán Trung Học Phổ Thông: Nghiên Cứu Về Hàm Số Mũ Và Lôgarit

Đánh giá chất lượng dạy học môn Toán không chỉ là việc chấm điểm. Nó là quá trình thu thập thông tin, phân tích và đưa ra nhận định về hiệu quả của hoạt động dạy và học. Đánh giá giúp xác định mức độ đạt được mục tiêu, đồng thời cung cấp thông tin để cải tiến phương pháp giảng dạy và học tập. Theo Nguyễn Bá Kim, đánh giá là quá trình hình thành nhận định, phán đoán về kết quả công việc, dựa vào phân tích thông tin thu được, đối chiếu với mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra.

Mục tiêu của đánh giá hiệu quả hoạt động dạy và học môn Toán là nâng cao chất lượng giảng dạy. Nó bao gồm việc đánh giá năng lực học sinh, hiệu quả phương pháp giảng dạy và sự phù hợp của chương trình. Đánh giá cần khách quan, công bằng và phản ánh đúng kết quả. Các hình thức đánh giá cần được xây dựng để không chỉ còn là thầy đánh giá hoạt động học của trò mà là trò có thể tự đánh giá hoạt động học tập của mình để từ đó định hướng, điều chỉnh việc học tập, đồng thời kích thích tính cạnh tranh, cố gắng phấn đấu trong học tập của học sinh.

Nội dung kiểm tra đánh giá hiện nay thường tập trung vào khả năng ghi nhớ và tái hiện kiến thức. Điều này dẫn đến việc học sinh học thuộc lòng mà không hiểu sâu bản chất vấn đề. Cần có sự thay đổi trong nội dung đánh giá, chú trọng đến khả năng vận dụng kiến thức vào giải quyết các bài toán thực tế và phát triển tư duy logic. Theo tác giả Dương Thiệu Tống, “Đo lường thành quả học tập là lượng giá mức độ đạt được các mục tiêu cuối cùng hay tiêu chí”.

Giáo viên thường giữ độc quyền về đánh giá, dựa trên quan điểm chủ quan. Học sinh là đối tượng được đánh giá chứ chưa thể tự đánh giá mình và đánh giá lẫn nhau. Điều này làm giảm tính khách quan và công bằng của quá trình đánh giá. Cần có sự tham gia của học sinh vào quá trình đánh giá, tạo cơ hội cho các em tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. Trong hoạt động dạy học, việc kiểm tra không chỉ của riêng GV, HS cũng phải biết tự kiểm tra kết quả học tập của chính mình.

Những hạn chế trên không kích thích được hoạt động tích cực trong học tập của học sinh, hoạt động giảng dạy của giáo viên. Nó còn làm giảm động lực để giáo viên phấn đấu, cố gắng trong công việc, không có tác dụng đến việc nâng cao trình độ giáo viên. Để nâng cao chất lượng dạy học, cần có phương pháp, hình thức đánh giá hiệu quả, hợp lý. Các hình thức đánh giá cần thực sự công bằng, khách quan, phản ánh đúng kết quả của hoạt động dạy và học.

Ngân hàng câu hỏi cần được xây dựng một cách khoa học, bao gồm các câu hỏi ở nhiều mức độ khác nhau. Các câu hỏi cần bao phủ toàn bộ chương trình học, đảm bảo tính toàn diện. Việc sử dụng ngân hàng câu hỏi giúp tạo ra các đề kiểm tra ngẫu nhiên, giảm thiểu khả năng gian lận và đảm bảo tính công bằng. Theo tác giả Lâm Quang Thiệp, “Đo lường là một cách lượng giá, với mục đích gán các con số hoặc thứ bậc cho đối tượng nghiên cứu dựa trên một hệ thống quy tắc nào đó”.

Hình thức kiểm tra tự chấm giúp học sinh tự đánh giá năng lực của mình. Sau khi làm bài, học sinh tự chấm điểm theo đáp án được cung cấp. Điều này giúp các em nhận ra những điểm mạnh, điểm yếu của mình, từ đó điều chỉnh phương pháp học tập. Ngoài ra, hình thức này còn giúp học sinh rèn luyện tính trung thực và tự giác. Trong hoạt động dạy học, việc kiểm tra không chỉ của riêng GV, HS cũng phải biết tự kiểm tra kết quả học tập của chính mình.

Học sinh viết bài tổng kết về một nội dung đã học. Giáo viên hướng dẫn, định hướng. Bài viết thể hiện sự hiểu biết, khả năng vận dụng kiến thức của học sinh. Đánh giá thông qua sản phẩm tự học giúp đánh giá toàn diện hơn. Nó khuyến khích học sinh tự học, nghiên cứu và sáng tạo. Ngoài ra, quá trình đánh giá hoạt động học tập của học sinh không nhất thiết phải được tiến hành qua các bài kiểm tra tại lớp mà còn có thể đánh giá thông qua các sản phẩm từ những hoạt động tự học ở nhà của học sinh dưới sự hướng dẫn, định hướng của giáo viên…

Thực nghiệm được tiến hành ở một số lớp 12 của trường THPT Cẩm Phả, thị xã Cẩm Phả - tỉnh Quảng Ninh để đánh giá hiệu quả, tính khả thi của các hình thức đánh giá đã đề xuất trong đề tài. Xử lý số liệu thu được trong quá trình thực nghiệm nhằm bước đầu kiểm chứng tính khả thi và tính hiệu quả của giả thuyết nghiên cứu.

Kết quả các bài kiểm tra cho thấy sự tiến bộ của học sinh sau khi áp dụng các hình thức đánh giá mới. Điểm số trung bình tăng lên, số lượng học sinh đạt điểm khá giỏi tăng lên. Điều này chứng tỏ các hình thức đánh giá mới có tác dụng tích cực đến kết quả học tập của học sinh.

Đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng giúp đảm bảo rằng học sinh đạt được những yêu cầu cơ bản của chương trình. Nó cũng giúp giáo viên xác định những học sinh cần được hỗ trợ thêm. Cần có sự điều chỉnh để phù hợp với từng đối tượng học sinh và điều kiện thực tế.

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các hình thức đánh giá mới, phù hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ và yêu cầu của xã hội. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và các nhà quản lý giáo dục để tạo ra một hệ thống đánh giá hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Toán. Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng của quá trình dạy học, cùng với sự đổi mới về chương trình, phương pháp giảng dạy, cần phải có những phương pháp, hình thức đánh giá hiệu quả, hợp lí.