I. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lí thuyết
Chương này trình bày tổng quan về tình hình nghiên cứu lời chúc trong và ngoài nước, đồng thời xây dựng cơ sở lí thuyết cho luận án. Các vấn đề lí thuyết bao gồm giao tiếp ngôn ngữ, nghi thức giao tiếp, và các khái niệm liên quan đến hành vi ngôn ngữ. Luận án cũng xác định rõ khái niệm lời chúc và phân biệt nó với các khái niệm khác trong ngôn ngữ học và văn hóa giao tiếp.
1.1. Tình hình nghiên cứu lời chúc ở nước ngoài
Nghiên cứu về lời chúc ở nước ngoài tập trung vào các khía cạnh như văn hóa giao tiếp, ngôn ngữ học xã hội, và truyền thống dân tộc. Các công trình này thường phân tích lời chúc trong bối cảnh giao tiếp xã hội và tác động của các yếu tố văn hóa lên cách thức sử dụng lời chúc.
1.2. Tình hình nghiên cứu lời chúc ở trong nước
Ở Việt Nam, nghiên cứu về lời chúc còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào các phong tục Việt và văn hóa giao tiếp. Các công trình hiện có thường là các bài báo hoặc luận văn thạc sĩ, chưa có nghiên cứu chuyên sâu về lời chúc dưới góc độ ngôn ngữ học xã hội.
II. Đặc điểm ngôn ngữ của lời chúc trong tiếng Việt
Chương này tập trung phân tích đặc điểm lời chúc của người Việt, bao gồm mục đích sử dụng, các thành phần cấu tạo, và các mô hình lời chúc phổ biến. Luận án cũng khảo sát lời chúc trong các sự kiện tiêu biểu như Tết Nguyên đán, cưới hỏi, và sinh nhật, qua đó làm rõ sự đa dạng và phong phú của lời chúc trong văn hóa Việt Nam.
2.1. Mục đích và phân loại lời chúc
Lời chúc được sử dụng với mục đích thể hiện sự quan tâm, chia sẻ niềm vui, hoặc mong muốn điều tốt lành cho người khác. Luận án phân loại lời chúc dựa trên bối cảnh sử dụng và đối tượng tiếp nhận, từ đó làm rõ sự linh hoạt trong cách sử dụng lời chúc của người Việt.
2.2. Các mô hình lời chúc phổ biến
Luận án đưa ra các mô hình lời chúc phổ biến trong tiếng Việt, bao gồm lời chúc độc lập và lời chúc kết hợp trong các phát ngôn dài hơn. Các mô hình này phản ánh sự đa dạng trong cách diễn đạt và sử dụng lời chúc trong giao tiếp xã hội.
III. Đặc điểm lời chúc của người Việt dưới tác động của các nhân tố xã hội
Chương này khảo sát lời chúc của người Việt dưới tác động của các nhân tố xã hội như tuổi, giới, nghề nghiệp, và địa vị xã hội. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự khác biệt trong cách sử dụng lời chúc giữa các nhóm xã hội khác nhau, phản ánh sự đa dạng trong văn hóa giao tiếp của người Việt.
3.1. Ảnh hưởng của yếu tố giới
Nghiên cứu chỉ ra rằng giới có ảnh hưởng đáng kể đến cách sử dụng lời chúc. Nam giới thường sử dụng lời chúc ngắn gọn và trực tiếp, trong khi nữ giới có xu hướng sử dụng lời chúc dài hơn và mang tính cảm xúc cao hơn.
3.2. Ảnh hưởng của yếu tố tuổi
Tuổi cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lời chúc. Người lớn tuổi thường sử dụng lời chúc mang tính truyền thống và kính trọng, trong khi giới trẻ có xu hướng sử dụng lời chúc hiện đại và sáng tạo hơn.
