Chính sách đóng cửa và mở cửa của Tây Ban Nha ở thuộc địa Philippines từ cuối thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XIX

• Tác giả: Trần Thị Quế Châu
• Người hướng dẫn: PGS.TS Đặng Văn Chương
• Trường học: Đại học Huế - Trường Đại học Khoa học
• Chuyên ngành: Lịch sử thế giới
• Đề tài: Chính sách “đóng cửa” và “mở cửa” của Tây Ban Nha ở thuộc địa Philippines từ cuối thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XIX
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Huế

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• MỘT SỐ THUẬT NGỮ TÂY BAN NHA SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 2.1. Tình hình nghiên cứu đề tài ở trong nước
• 2.2. Tình hình nghiên cứu đề tài ở nước ngoài
• 2.3. Nhận xét về kết quả nghiên cứu
• 2.4. Những vấn đề đặt ra cho luận án
• 3. CHÍNH SÁCH “ĐÓNG CỬA” CỦA TÂY BAN NHA Ở THUỘC ĐỊA PHILIPPINES (1593-1762)
• 3.1. Cơ sở hình thành và bối cảnh Tây Ban Nha thực thi chính sách “đóng cửa”
• 3.2. Quá trình xác lập quyền cai trị của Tây Ban Nha ở Philippines (1521-1571)
• 3.3. Chính sách thương mại của Tây Ban Nha ở thuộc địa Philippines trong những thập niên đầu cai trị (1571-1593)
• 3.4. Sự gia tăng những mối đe dọa an ninh chính trị và sức ép cạnh tranh thương mại
• 3.5. Truyền thống độc quyền thương mại của Tây Ban Nha và ảnh hưởng của “Chủ nghĩa trọng thương”
• 3.6. Nội dung và quá trình triển khai thực hiện chính sách “đóng cửa”
• 3.7. Chính sách hạn chế, độc quyền thương mại
• 3.8. Chính sách hạn chế nhập cư, kiểm soát chặt chẽ đối với di trú của người nước ngoài
• 4. TỪ NỚI LỎNG “ĐÓNG CỬA” ĐẾN CHÍNH SÁCH “MỞ CỬA” CỦA TÂY BAN NHA Ở THUỘC ĐỊA PHILIPPINES (1764-1898)
• 4.1. Nhân tố tác động đến sự thay đổi chính sách “đóng cửa” sang “mở cửa”
• 4.2. Sự suy yếu của đế chế Tây Ban Nha và sự kém hiệu quả trong quản lý độc quyền thương mại thế kỉ XVIII, XIX
• 4.3. Sự ra đời của tư tưởng kinh tế chính trị mới ở châu Âu vào thế kỷ XVIII
• 4.4. Anh xâm chiếm Manila (1762-1764) và nhu cầu phục hồi thương mại quốc tế, duy trì quyền cai trị của Tây Ban Nha ở Philippines
• 4.5. Nội dung và quá trình triển khai thực hiện chính sách “mở cửa”
• 4.6. Chính sách nới lỏng “đóng cửa” (1764-1789)
• 4.7. Chính sách “mở cửa hạn chế” (1789-1833)
• 4.8. Chính sách “mở cửa rộng rãi” (1834-1898)
• 5. NHẬN XÉT VỀ CHÍNH SÁCH “ĐÓNG CỬA” VÀ “MỞ CỬA” CỦA TÂY BAN NHA Ở THUỘC ĐỊA PHILIPPINES
• 5.1. Chính sách “đóng cửa” và “mở cửa” là kết quả của tác động nội tại với bối cảnh quốc tế, khu vực
• 5.2. Tây Ban Nha đã chú trọng mục tiêu chính trị, tôn giáo hơn lợi ích kinh tế trong quá trình thực thi chính sách “đóng cửa” và “mở cửa” ở Philippines
• 5.3. Khoảng cách lớn giữa ban hành và thực thi chính sách “đóng cửa” ở thuộc địa Philippines
• 5.4. Chính sách “đóng cửa” và “mở cửa” ở thuộc địa Philippines nằm trong “quỹ đạo” chung của đế chế Tây Ban Nha
• 5.5. Đối với Philippines
• 5.6. Đối với Tây Ban Nha
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Chính sách Tây Ban Nha tại Philippines từ thế kỷ XVI đến XIX

Chính sách Tây Ban Nha tại Philippines từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX phản ánh sự thay đổi trong chiến lược cai trị và quản lý thuộc địa. Ban đầu, Tây Ban Nha áp dụng chính sách mở cửa nhằm khuyến khích thương mại và thu hút các nhà buôn châu Á. Tuy nhiên, từ cuối thế kỷ XVI, họ chuyển sang chính sách đóng cửa để bảo vệ lợi ích kinh tế và chính trị. Sự thay đổi này chịu ảnh hưởng từ bối cảnh quốc tế và nội tại của đế chế Tây Ban Nha.

1.1. Bối cảnh lịch sử và nguyên nhân

Bối cảnh lịch sử của Philippines từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX gắn liền với sự mở rộng của đế chế Tây Ban Nha. Sau khi chinh phục Philippines vào năm 1571, Tây Ban Nha đã thiết lập một hệ thống quản lý thuộc địa chặt chẽ. Nguyên nhân chính dẫn đến chính sách đóng cửa là sự gia tăng cạnh tranh thương mại từ các cường quốc châu Âu khác và nhu cầu bảo vệ lợi ích kinh tế của Tây Ban Nha.

1.2. Tác động của chính sách đóng cửa

Chính sách đóng cửa của Tây Ban Nha tại Philippines đã hạn chế hoạt động thương mại quốc tế và kiểm soát chặt chẽ việc di cư của người nước ngoài. Điều này dẫn đến sự cô lập của Philippines khỏi các hoạt động thương mại khu vực và quốc tế, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế địa phương.

II. Quá trình chuyển đổi từ đóng cửa sang mở cửa

Từ nửa sau thế kỷ XVIII, Tây Ban Nha bắt đầu nới lỏng chính sách đóng cửa và dần chuyển sang chính sách mở cửa. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi sự suy yếu của đế chế Tây Ban Nha và sự xuất hiện của các tư tưởng kinh tế mới ở châu Âu. Chính sách mở cửa đã tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế của Philippines, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu.

2.1. Nhân tố thúc đẩy mở cửa

Sự suy yếu của đế chế Tây Ban Nha và sự kém hiệu quả trong quản lý độc quyền thương mại là những nhân tố chính thúc đẩy chính sách mở cửa. Ngoài ra, sự xuất hiện của các tư tưởng kinh tế chính trị mới ở châu Âu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi chính sách của Tây Ban Nha tại Philippines.

2.2. Tác động của chính sách mở cửa

Chính sách mở cửa đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Philippines, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu. Các sản phẩm nội địa như tơ chuối và đường đã dần thay thế hàng hóa nhập khẩu, góp phần cải thiện nền kinh tế địa phương.

III. Tác động xã hội và văn hóa của chính sách đóng cửa và mở cửa

Chính sách đóng cửa và mở cửa của Tây Ban Nha tại Philippines không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế mà còn tác động sâu sắc đến xã hội và văn hóa địa phương. Sự kiểm soát chặt chẽ của Tây Ban Nha đã làm thay đổi cấu trúc xã hội và văn hóa truyền thống của Philippines.

3.1. Tác động xã hội

Chính sách đóng cửa đã hạn chế sự di cư của người nước ngoài, dẫn đến sự cô lập của cộng đồng địa phương. Trong khi đó, chính sách mở cửa đã tạo điều kiện cho sự giao lưu văn hóa và xã hội giữa Philippines và các quốc gia khác.

3.2. Tác động văn hóa

Sự kiểm soát của Tây Ban Nha đã làm thay đổi văn hóa truyền thống của Philippines, đặc biệt là trong lĩnh vực tôn giáo và giáo dục. Tuy nhiên, chính sách mở cửa cũng đã tạo điều kiện cho sự phát triển của văn hóa đa dạng và phong phú hơn.

IV. Nhận xét và đánh giá chính sách đóng cửa và mở cửa

Chính sách đóng cửa và mở cửa của Tây Ban Nha tại Philippines phản ánh sự thay đổi trong chiến lược cai trị và quản lý thuộc địa. Mặc dù chính sách đóng cửa đã bảo vệ lợi ích của Tây Ban Nha trong ngắn hạn, nhưng nó cũng gây ra nhiều hạn chế cho sự phát triển kinh tế và xã hội của Philippines. Ngược lại, chính sách mở cửa đã tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế và văn hóa của địa phương.

4.1. Đánh giá chính sách đóng cửa

Chính sách đóng cửa của Tây Ban Nha tại Philippines đã bảo vệ lợi ích kinh tế và chính trị của đế chế trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nó cũng gây ra sự cô lập và hạn chế sự phát triển kinh tế của địa phương.

4.2. Đánh giá chính sách mở cửa

Chính sách mở cửa đã tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế và văn hóa của Philippines, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý thuộc địa và bảo vệ lợi ích của Tây Ban Nha.