I. Tổng Quan Chính Sách Đối Ngoại Hàn Quốc Thế Kỷ 21
Thế giới bước vào giai đoạn sôi động với nhiều cơ hội và thách thức. Các quốc gia điều chỉnh chính sách đối ngoại để phù hợp với sự phát triển chung. Hoạt động đối ngoại phục vụ đắc lực cho phát triển kinh tế. Nghiên cứu sự phát triển trong quan hệ đối ngoại song phương lẫn đa phương để tìm ra giải pháp tốt nhất cho sự phát triển và việc hoạch định chính sách đối ngoại chiến lược quốc gia là việc vô cùng cần thiết. Nền chính trị ngoại giao Hàn Quốc và vấn đề nóng bỏng trên bán đảo Triều Tiên luôn là đề tài được quan tâm. Việc hoạch định chính sách đối ngoại của Hàn Quốc trong những năm đầu thế kỷ XXI có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến quan hệ quốc tế ở các khu vực châu Á nói riêng và trên thế giới nói chung. Hàn Quốc nổi tiếng với “Kỳ tích sông Hàn” đã trở thành nước công nghiệp phát triển. Thống nhất đất nước, tiếp tục phát triển kinh tế là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Hàn Quốc. Muốn đạt được điều đó, Hàn Quốc luôn năng động điều chỉnh chính sách đối ngoại của mình với nhiều nước, nhất là các nước lớn.
1.1. Bối Cảnh Quốc Tế Ảnh Hưởng Chính Sách Đối Ngoại Hàn Quốc
Tình hình thế giới sau chiến tranh Lạnh và những năm đầu thế kỷ XXI diễn biến nhanh chóng và phức tạp. Cơ cấu địa chính trị và sự phân bố quyền lực toàn cầu cũng như ở nhiều khu vực bị đảo lộn, tương quan lực lượng thế giới thay đổi nhanh chóng. Quá trình hình thành trật tự thế giới mới chứa đựng nhiều yếu tố bất trắc, khó đoán định, trong đó nổi lên hai khuynh hướng đối nghịch nhau: Mỹ chủ trương một thế giới đơn cực trong khi các trung tâm quyền lực khác như Nga, Trung Quốc, các nước lớn thuộc Liên minh châu Âu đấu tranh cho một trật tự thế giới đa cực. Những năm gần đây, cuộc đấu tranh giữa hai khuynh hướng “đơn cực” và “đa cực”, “đơn phương” và “đa phương” diễn ra gay gắt.
1.2. Toàn Cầu Hóa và Tác Động Đến Ngoại Giao Hàn Quốc
Toàn cầu hóa, trước hết về kinh tế, ngày càng phát triển mạnh mẽ, trở thành một xu thế khách quan lôi cuốn ngày càng nhiều nước tham gia. Tuy nhiên, xu thế này đang bị một số nước phát triển và các tập đoàn tư bản xuyên quốc gia chi phối, chứa đựng nhiều mâu thuẫn, vừa có mặt tích cực vừa có mặt tiêu cực, vừa có hợp tác vừa có đấu tranh. Toàn cầu hóa không chỉ tạo ra những biến đổi mạnh mẽ về kinh tế, mà còn thúc đẩy mối quan hệ liên quốc gia tăng cả bề rộng lẫn chiều sâu. Tự do hóa kinh tế và cải cách thị trường trên toàn cầu diễn ra phổ biến. Các nền kinh tế dựa vào nhau, liên kết với nhau, xâm nhập lẫn nhau, khiến cho tính tùy thuộc lẫn nhau giữa các nước ngày càng tăng.
II. Mục Tiêu và Nội Dung Chính Sách Đối Ngoại Hàn Quốc
Luận văn cung cấp một cái nhìn tương đối khái quát, toàn diện về chính sách đối ngoại Hàn Quốc những năm đầu thế kỷ XXI. Từ đó thấy được bản chất và những khác biệt cơ bản trong chính sách đối ngoại khác nhau của các chính quyền qua các thời kỳ đối với quốc gia. Đặc biệt, thông qua việc nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ chính sách đối ngoại và an ninh của Hàn Quốc trong tương quan địa chính trị thay đổi thế kỷ XXI. Mục đích của luận văn này nhằm vào những vấn đề sau: Hàn Quốc phải đương đầu với những nguy cơ nào về an ninh, những thử thách nào về đối ngoại, ưu tiên của nước này là gì? Hàn Quốc giữ lập trường như thế nào trong lĩnh vực căng thẳng giữa Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản. Và những triển vọng trong cơ cấu điều chỉnh chính sách đối ngoại theo từng khu vực sẽ thay đổi như thế nào?
2.1. Mục Tiêu An Ninh và Phát Triển Kinh Tế Trong Đối Ngoại
Với phương châm ngoại giao “Hàn Quốc toàn cầu” được xây dựng dựa trên nền tảng hoà bình và ổn định, trong đó việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên đóng vai trò thiết yếu. Việc hoạch định chính sách đối ngoại sẽ giúp chính phủ Hàn Quốc nỗ lực tìm kiếm các giải pháp mới trong quan hệ liên Triều và hợp tác quốc tế, đặc biệt là quan hệ đồng minh Hàn-Mỹ và đối tác chiến lược khác như Nhật, Nga, Trung Quốc. Hơn thế nữa, cùng với xu thế toàn cầu hóa, nhiều tổ chức quốc tế và khu vực đã hình thành và phát triển có vai trò to lớn đối với sự phát triển của các nước ASEAN, Châu Phi và Nam Mỹ. Hàn Quốc sẽ vươn ra toàn thế giới thông qua viện trợ phát triển và gìn giữ hoà bình.
2.2. Vai Trò Trung Gian Của Hàn Quốc Trong Khu Vực
Hàn Quốc mong muốn trong việc điều chỉnh chính sách đối ngoại với các nước khu vực là tăng vị thế của Hàn Quốc và trở thành vai trò trung gian giữa các nước Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Đánh giá và triển vọng của chính sách đối ngoại của Hàn Quốc trong thời gian tới. Ý nghĩa khoa học: Việc hoạch định chiến lược an ninh chính trị, chính sách đối ngoại của một quốc gia, đây là nhiệm vụ quan trọng trong quan hệ quốc tế. Nghiên cứu về các thể chế, chính sách, đường lối đối ngoại, hiến pháp và sự đấu tranh giữa các quyền lực nhà nước giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện và khoa học về chính trị ngoại giao của một nước.
III. Phân Tích Quan Hệ Quốc Tế Hàn Quốc Với Các Nước Lớn
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn tập trung vào các chính sách đối ngoại Hàn Quốc, nền chính trị ngoại giao hiện đại cùng với mối quan hệ đồng minh Hàn-Mỹ, các đối tác chủ yếu trong khu vực và thế giới như Nhật, Nga, Trung Quốc và ASEAN từ đầu thế kỷ XXI đến nay. Trong giới hạn và phạm vi nghiên cứu, luận văn sẽ tập trung vào các vấn đề sau: mục tiêu, nội dung chính trong quá trình triển khai chính sách đối ngoại Hàn Quốc.
3.1. Quan Hệ Đồng Minh Hàn Mỹ Hiện Trạng và Triển Vọng
Tăng cường cũng cố quan hệ đồng minh Hàn Quốc-Mỹ. Để đối phó trước khuynh hướng hình thành cục diện đa cực hóa, Mỹ ra sức lợi dụng ưu thế tương đối trong so sánh lực lượng, mưu toan thiết lập “trật tự mới”, chính sách đơn phương mang nặng tính vị kỷ trong quan hệ quốc tế, bất chấp sự phản đối của nhiều nước lớn và cộng đồng quốc tế. Tuy nhiên do những khó khăn, hạn chế về nhiều mặt, nên Mỹ không dễ dàng áp đặt lợi ích của mình đối với lợi ích của các nước khác hòa bình, độc lập và phát triển của các quốc gia dân tộc trên thế giới.
3.2. Hợp Tác và Cạnh Tranh Trong Quan Hệ Hàn Trung Nhật
Phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị, lâu dài, chặt chẽ, tích cực với Trung Quốc. Phát triển quan hệ hợp tác thiết thực với Nhật Bản, đồng thời cảnh giác cao độ đối với việc Nhật Bản hướng tới mục tiêu nước lớn về chính trị-quân sự. Cùng với Trung Quốc và Nhật Bản, Hàn Quốc đang dần khẳng định vị trí và vai trò của mình. Với tư cách là nền kinh tế đứng thứ 10 thế giới, ngày nay Hàn Quốc thực sự đang có sức hấp dẫn rất lớn đối với các nước trong khu vực và thế giới.
3.3. Mở Rộng Quan Hệ Đối Tác Chiến Lược Với Nga và ASEAN
Hàn Quốc mở rộng quan hệ đối tác chiến lược với Nga. Hàn Quốc mở rộng và hợp tác với ASEAN. Thúc đẩy quan hệ hợp tác ngày càng toàn diện với các nước Đông Nam Á, trong đó cơ bản là lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Cùng với xu thế toàn cầu hóa, nhiều tổ chức quốc tế và khu vực đã hình thành và phát triển có vai trò to lớn đối với sự phát triển của các nước ASEAN, Châu Phi và Nam Mỹ. Hàn Quốc sẽ vươn ra toàn thế giới thông qua viện trợ phát triển và gìn giữ hoà bình.
IV. Vấn Đề Triều Tiên và Chính Sách Đối Ngoại Hàn Quốc Hiện Nay
Nền chính trị ngoại giao Hàn Quốc và vấn đề nóng bỏng trên bán đảo Triều Tiên luôn là đề tài được các nhà nghiên cứu các nước trên thế giới quan tâm theo dõi. Trong đó việc hoạch định chính sách đối ngoại của Hàn Quốc trong những năm đầu thế kỷ XXI có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến quan hệ quốc tế ở các khu vực châu Á nói riêng và trên thế giới nói chung. Hàn Quốc, được biết đến với một lịch sử nhiều biến động mà việc chia cắt hai miền Nam-Bắc thành hai đất nước với hai hệ thống chính trị khác nhau là một điển hình.
4.1. Thúc Đẩy Giải Quyết Vấn Đề Hạt Nhân Trên Bán Đảo Triều Tiên
Tích cực thúc đẩy giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, hợp tác cùng phát triển, hòa giải dân tộc, chấm dứt tình trạng chia cắt hai miền bán đảo. Với phương châm ngoại giao “Hàn Quốc toàn cầu” được xây dựng dựa trên nền tảng hoà bình và ổn định, trong đó việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên đóng vai trò thiết yếu. Việc hoạch định chính sách đối ngoại sẽ giúp chính phủ Hàn Quốc nỗ lực tìm kiếm các giải pháp mới trong quan hệ liên Triều và hợp tác quốc tế, đặc biệt là quan hệ đồng minh Hàn-Mỹ và đối tác chiến lược khác như Nhật, Nga, Trung Quốc.
4.2. Hợp Tác và Hòa Giải Dân Tộc Mục Tiêu và Thách Thức
Hàn Quốc nổi tiếng với “Kỳ tích sông Hàn” của một dân tộc năng động, sáng tạo và cần cù, đã trở thành nước công nghiệp phát triển. Hàn Quốc đang bước vào một thời kỳ mới với những động lực mới rất mạnh mẽ. Thống nhất đất nước, tiếp tục phát triển kinh tế là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Hàn Quốc. Muốn đạt được điều đó, Hàn Quốc luôn năng động điều chỉnh chính sách đối ngoại của mình với nhiều nước, nhất là các nước lớn.
V. Đánh Giá và Triển Vọng Chính Sách Đối Ngoại Hàn Quốc
Đánh giá và triển vọng của chính sách đối ngoại của Hàn Quốc trong thời gian tới. Ý nghĩa khoa học: Việc hoạch định chiến lược an ninh chính trị, chính sách đối ngoại của một quốc gia, đây là nhiệm vụ quan trọng trong quan hệ quốc tế. Nghiên cứu về các thể chế, chính sách, đường lối đối ngoại, hiến pháp và sự đấu tranh giữa các quyền lực nhà nước giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện và khoa học về chính trị ngoại giao của một nước.
5.1. Thành Công và Hạn Chế Trong Chính Sách Đối Ngoại
Chương 3: Nhận xét đánh giá, triển vọng của chính sách đối ngoại của Hàn Quốc trong thời gian tới từ những kết quả đạt được. Phân tích những khó khăn và thuận lợi chính sách đối ngoại Hàn Quốc trong tương lai, từ đó đề xuất một số khuyến nghị trọng tâm nhằm phát triển chính sách đối ngoại Hàn Quốc trong thời gian tới.
5.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Chính Sách Đối Ngoại Tương Lai
Tác động của thế giới và khu vực trong thập niên tới. Các trọng tâm chính sách đối ngoại Hàn Quốc trong thập niên tiếp theo. Phối hợp thành lập kế hoạch an ninh quân sự chung Hàn Quốc-Mỹ nhằm chống khiêu khích của CHDCND Triều Tiên. Hàn Quốc cần phải tăng cường hợp tác an ninh đa phương trong Đông Bắc Á.
VI. Giải Pháp và Khuyến Nghị Phát Triển Chính Sách Đối Ngoại
Hàn Quốc là một quốc gia cùng trong vùng địa lý quan trọng ở Đông Bắc Á, là quê hương của một số nền kinh tế năng động nhất hiện nay như Trung Quốc, Nhật Bản, là một nước láng giềng trong khu vực Đông Bắc Á, hiện Việt Nam và Hàn Quốc đã có sự hợp tác trên nhiều lãnh vực. Cùng với Trung Quốc và Nhật Bản, Hàn Quốc đang dần khẳng định vị trí và vai trò của mình. Với tư cách là nền kinh tế đứng thứ 10 thế giới, ngày nay Hàn Quốc thực sự đang có sức hấp dẫn rất lớn đối với các nước trong khu vực và thế giới.
6.1. Tăng Cường Hợp Tác An Ninh Đa Phương Trong Khu Vực
Hàn Quốc cần phải tăng cường hợp tác an ninh đa phương trong Đông Bắc Á. Hàn Quốc nhìn nhận và hợp tác quan hệ đối tác Á-Âu (ASEM),tiếp cận các địa bàn chiến lược kinh tế mới. Phát huy chính sách Ngoại giao Châu Á mới trong bối cảnh quốc tế mới.
6.2. Phát Huy Ngoại Giao Văn Hóa và Kinh Tế Toàn Cầu
Tiếp tục phát huy chiến lược ngoại giao văn hóa trong thế kỷ mới. Với tư cách là nền kinh tế đứng thứ 10 thế giới, ngày nay Hàn Quốc thực sự đang có sức hấp dẫn rất lớn đối với các nước trong khu vực và thế giới. VàvớiViệt Nam nói riêng, những kinh nghiệm mà Hàn Quốc có được trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước là những bài học quý cho Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế.
